Jan Ewangelista św.
Miejsce urodzenia
Genezaret
Imiona ojca i matki
Zebedeusz, Maria Salome
Data śmierci
100
Miejsce śmierci
Efez
Autor opracowania
Agata Felczyńska
Biogram
Jan Apostoł (Ewangelista) był synem Zebedeusza, rybaka znad jeziora Genezaret oraz Marii Salome i jednym z pierwszych uczniów powołanych przez Chrystusa. Jako jedyny wytrwał u boku Zbawiciela do momentu jego śmierci na krzyżu. Był autorem Ewangelii, trzech Listów i Apokalipsy. W latach 81-96, za panowania cesarza Domicjana, przebywał na zesłaniu na wyspie Patmos. Został cudownie uratowany z kotła, w którym chciano go spalić. Zmarł około 100 roku w Efezie. Kult świętego koncentrował się wokół jego grobu i poświęconych mu świątyń m.in. w Rzymie oraz na wyspie Patmos. Był szczególnie czczony na terenach należących do zakonu krzyżackiego, kościoły pod jego wezwaniem powstały w Malborku i Kwidzynie. W ikonografii ukazywany jest jako młodzieniec w tunice i płaszczu. Towarzyszący mu niemal zawsze w przedstawieniach orzeł, król ptaków wskazuje, że św. Jan przewyższał poziomem swojej wiedzy teologicznej pozostałych ewangelistów. Orzeł nawiązuje również do wyobrażeń z wizji proroka Ezechiela (Ez 1, 4-12) i św. Jana (Ap 4, 6-8) interpretowanych jako symbole czterech ewangelistów. Innymi atrybutami świętego są: księga lub zwój, palma męczeńska, pióro lub elementy zaczerpnięte z Apokalipsy, takie jak plagi lub jeźdźcy.
Bibliografia
Marecki Józef, Rotter Lucyna, "Jak czytać wizerunki świętych. Leksykon atrybutów i symboli hagiograficznych", Kraków 2013
Janicka-Krzywda Urszula , "Patron – atrybut – symbol", Poznań 1993
Dzieła związane z osobą
Św. Jan Ewangelista, Parafia Św. Małgorzaty, Raciborowice, rzeźba
Św. Jan Ewangelista, Parafia Parafia Św. Jakuba Apostoła, Raciechowice, obraz
Św. Jan Ewangelista, Parafia Św. Sebastiana, Wieliczka, rzeźba
Modlitwa Chrystusa w Ogrójcu, Parafia Parafia Św. Jana Kantego, Stryszów, płaskorzeźba
Grupa Ukrzyżowania, Parafia Parafia Narodzenia Najświętszej Marii Panny, Racławice, rzeźba
Św. Jan Ewangelista, Parafia Św. Jakuba Apostoła, Piekielnik, rzeźba
Św. Jan Ewangelista, Parafia Św. Jana Chrzciciela, Orawka, rzeźba
Św. Augustyn, św. Jan Ewangelista i św. Mikołaj, Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, Niegowić, obraz
Św. Jan Ewangelista, Parafia Św. Bartłomieja Apostoła, Morawica, rzeźba
Św. Jan Ewangelista, Parafia Parafia Św. Marcina Apostoła, Krempachy, rzeźba
Grupa Ukrzyżowania, Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, Grabie, rzeźba
Ambona, Parafia Św. Macieja Apostoła, Bielany, ambona
Św. Jan Ewangelista, Parafia Św. Małgorzaty, Raciborowice, rzeźba
Św. Jan Ewangelista, Parafia Parafia Wszystkich Świętych, Kacwin, rzeźba
Św. Jan Ewangelista , Parafia Św. Apostołów Szymona i Judy, Łętownia, obraz
Św. Jan Ewangelista, Parafia Św. Piotra i św. Pawła, Łapsze Wyżne, rzeźba
Św. Jan Ewangelista, Parafia Ducha Świętego, Podstolice, rzeźba
Św. Jan Ewangelista, Parafia Parafia Św. Wojciecha i Matki Boskiej Bolesnej, Modlnica, rzeźba
Św. Jan Ewangelista, Parafia Parafia Narodzenia św. Jana Chrzciciela, Lanckorona, rzeźba
Matka Boska Bolesna i św. Jan Ewangelista, Parafia Parafia św. Michała Archanioła, Dębno Podhalańskie, obraz
Scena Ukrzyżowania , Kraków, obraz
Rodzina Marii, Kraków, obraz
Św. Jan Ewangelista, Parafia Św. Apostołów Szymona i Judy, Łętownia, rzeźba
Grupa Ukrzyżowania z fundatorami, Parafia Św. Apostołów Szymona i Judy, Łętownia, obraz
Św. Jan Ewangelista, Rabka-Zdrój, rzeźba
Grupa Ukrzyżowania, Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego, Wysiołek Luborzycki, rzeźba
Grupa Ukrzyżowania, Parafia Parafia Św. Idziego, Giebułtów, rzeźba
Św. Jan Ewangelista, Parafia Św. Sebastiana, Wieliczka, rzeźba
Św. Jan Ewangelista, Parafia Św. Klemensa, Wieliczka, rzeźba
Św. Jan Ewangelista, Parafia Św. Jana Chrzciciela, Orawka, rzeźba
Grupa Ukrzyżowania, Parafia Parafia Św. Jana Kantego, Stryszów, rzeźba
Św. Jan Ewangelista, Parafia Parafia Najświętszego Imienia Marii, Harbutowice, rzeźba
Św. Jan Ewangelista, Parafia Św. Klemensa, Wieliczka, rzeźba
Św. Jan Ewangelista , Parafia Św. Klemensa, Wieliczka, rzeźba
Pasyjka, Parafia Św. Sebastiana, Wieliczka, rzeźba
Św. Jan Ewangelista, Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, Grabie, rzeźba
Ambona, Parafia Matki Boskiej Nieustającej Pomocy, Krzeszów, ambona
Św. Jan Ewangelista, Parafia Narodzenia Najświętszej Marii Panny, Igołomia, obraz
Św. Jan Ewangelista, Parafia Św. Marcina, Klikuszowa, rzeźba
Św. Jan Ewangelista , Parafia Parafia Św. Marii Magdaleny, Trzebunia, rzeźba
Feretron ze Św. Marią Magdaleną oraz św. Janem Ewangelistą, Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, Niegowić, feretron
Św. Jan Ewangelista , Parafia Św. Aleksego, Ponikiew, rzeźba
Św. Jan Ewangelista, Parafia Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny, Sucha Beskidzka, rzeźba
Grupa Ukrzyżowania, Parafia Św. Marcina, Marcyporęba, rzeźba
Św. Jan Ewangelista, Parafia Narodzenia św. Jana Chrzciciela, Zembrzyce, rzeźba
Św. Jan Ewangelista, Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa w Bachowicach, Bachowice, witraż
Św. Jan Ewangelista, Parafia Św. Katarzyny Aleksandryjskiej, Spytkowice, rzeźba
Św. Jan Ewangelista, Parafia Św. Marcina, Podwilk, rzeźba
Św. Jan Ewangelista, Parafia Św. Franciszka z Asyżu, Wieliczka, rzeźba
Niewierny Tomasz, Kraków, obraz
Św. Jan Ewangelista, Parafia Narodzenia Najświętszej Marii Panny, Gdów, rzeźba
Św. Jan Ewangelista, Parafia Św. Katarzyny Aleksandryjskiej, Spytkowice, rzeźba
Św. Mateusz, św. Jan, św. Łukasz, św. Marek, Parafia Parafia Przenajświętszej Trójcy, Bieńkówka, obraz
Polichromia ścienna, Parafia Św. Bartłomieja Apostoła, Łapanów, polichromia ścienna
Scena Ukrzyżowania na belce tęczowej, Parafia Św. Apostołów Szymona i Judy, Łętownia, rzeźba
Zdjęcie z krzyża, Parafia Parafia Narodzenia Najświętszej Marii Panny , Gaj, obraz
Św. Jan Ewangelista, Parafia Św. Sebastiana, Jurgów, rzeźba
Św. Jan Ewangelista, Parafia Parafia Św. Marcina z Tours, Krzeszowice, rzeźba
Św. Jan Ewangelista, Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego, Wysiołek Luborzycki, rzeźba
Ukrzyżowanie, Parafia Św. Marka, Kraków, obraz
Scena Ukrzyżowania, Parafia Parafia Matki Boskiej Śnieżnej, Tokarnia, obraz
Św. Jan Ewangelista , Parafia Św. Stanisława Biskupa i Męczennika, Frydman, rzeźba
Ołtarz główny, Parafia Najświętszej Panny Marii i Dziesięciu Tysięcy Męczenników, Niepołomice, ołtarz
Ambona, Parafia Św. Katarzyny Aleksandryjskiej, Nowy Targ, ambona
Grupa Ukrzyżowania, Parafia Św. Sebastiana, Jurgów, rzeźba
Polichromia ścienna w kaplicy bocznej, Parafia Parafia Św. Idziego, Giebułtów, polichromia ścienna
Jak cytować?
Agata Felczyńska, "Jan Ewangelista św. ", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło: https://sdm.upjp2.edu.pl/ludzie/jan-ewangelista-sw