Św. Jan Ewangelista
Zdjęcie nr 1: Figura nieopracowana z tyłu; ustawiona na niskiej, nieregularnej podstawie. Święty ukazany frontalnie, prawą, ugiętą rękę wyciąga w bok, lewą, opuszczoną podtrzymuję połę płaszcza. Twarz ma pociągłą, o kwadratowej żuchwie i niskim czole, niewielkich oczach, krótkim, wąskim nosie i małych ustach, okoloną falowanymi włosami opadającymi na ramiona. Ubrany jest w złoconą tunikę przepasaną w talii oraz złocony płaszcz zarzucony na ramiona, zapięty pod szyją klamrą, z połami podtrzymywanymi z przodu postaci. Polichromia ciała naturalistyczna, szaty złocone.
Zdjęcie nr 2: Figura nieopracowana z tyłu; ustawiona na niskiej, nieregularnej podstawie. Święty ukazany frontalnie, prawą, ugiętą rękę wyciąga w bok, lewą, opuszczoną podtrzymuję połę płaszcza. Twarz ma pociągłą, o kwadratowej żuchwie i niskim czole, niewielkich oczach, krótkim, wąskim nosie i małych ustach, okoloną falowanymi włosami opadającymi na ramiona. Ubrany jest w złoconą tunikę przepasaną w talii oraz złocony płaszcz zarzucony na ramiona, zapięty pod szyją klamrą, z połami podtrzymywanymi z przodu postaci. Polichromia ciała naturalistyczna, szaty złocone.
Zdjęcie nr 3: Figura nieopracowana z tyłu; ustawiona na niskiej, nieregularnej podstawie. Święty ukazany frontalnie, prawą, ugiętą rękę wyciąga w bok, lewą, opuszczoną podtrzymuję połę płaszcza. Twarz ma pociągłą, o kwadratowej żuchwie i niskim czole, niewielkich oczach, krótkim, wąskim nosie i małych ustach, okoloną falowanymi włosami opadającymi na ramiona. Ubrany jest w złoconą tunikę przepasaną w talii oraz złocony płaszcz zarzucony na ramiona, zapięty pod szyją klamrą, z połami podtrzymywanymi z przodu postaci. Polichromia ciała naturalistyczna, szaty złocone.

Św. Jan Ewangelista

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
nowotarski
Gmina
Rabka-Zdrój
Miejscowość
Rabka-Zdrój
Tagi
rzeźba XVII wieku
Miejsce przechowywania
ołtarz boczny przy północnej ścianie prezbiterium
Identyfikator
DZIELO/05815
Kategoria
rzeźba
Ilość
1
Czas powstania
druga połowa XVII wieku
Technika i materiał
drewno, techniki rzeźbiarskie, polichromowanie, złocenie
Wymiary podstawowe
wysokość – 70,5 cm
Wymiary szczegółowe
Wymiar podstawy – wys. 2,5 cm, szer. 15 cm, gł. 11 cm
Autor noty katalogowej
Paulina Kluz
Uznanie autorstwa 4.0

Dzieje zabytku

Rzeźba św. Jana Ewangelisty powstała najpewniej przed 1664 rokiem. Prawdopodobnie stanowiła element dekoracji figuralnej dawnej ambony. Po zamontowaniu nowego wyposażenia w XVIII wieku, została zdemontowana i w późniejszym czasie wtórnie ustawiona w jednym z ołtarzy bocznych.

Opis

Figura nieopracowana z tyłu; ustawiona na niskiej, nieregularnej podstawie. Święty ukazany frontalnie, prawą, ugiętą rękę wyciąga w bok, lewą, opuszczoną podtrzymuję połę płaszcza. Twarz ma pociągłą, o kwadratowej żuchwie i niskim czole, niewielkich oczach, krótkim, wąskim nosie i małych ustach, okoloną falowanymi włosami opadającymi na ramiona. Ubrany jest w złoconą tunikę przepasaną w talii oraz złocony płaszcz zarzucony na ramiona, zapięty pod szyją klamrą, z połami podtrzymywanymi z przodu postaci. Polichromia ciała naturalistyczna, szaty złocone.


Zarys problematyki artystycznej

Rzeźba św. Jana razem z innymi figurami Ewangelistów i niezidentyfikowanego biskupa (św. Stanisława?) powstała w tym samym czasie i została wykonana przez tego samego twórcę. Najpewniej grupa tych figur pochodzi z dawnego wyposażenia kościoła w Rabce. Ikonografia, a także niewielka wysokość i głębokość rzeźb mogą wskazywać na to, że stanowiły one niegdyś dekorację figuralną ambony i mogły być ustawione w płytkich niszach kosza oraz na zaplecku lub na baldachimie. Ambona w kościele rabczańskim wymieniona była po raz pierwszy w aktach wizytacji w 1664 roku, zatem omawiane figury razem z kazalnicą mogły powstać przed tym rokiem.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Ubytek części podstawy oraz brak czterech palców prawej ręki; przetarcia i ubytki polichromii oraz złoceń; silne zabrudzenia.

Streszczenie

Rzeźba św. Jana Ewangelisty powstała najpewniej przed 1664 rokiem. Prawdopodobnie stanowiła element dekoracji figuralnej dawnej ambony. Po zamontowaniu nowego wyposażenia w XVIII wieku, została zdemontowana i w późniejszym czasie wtórnie ustawiona w jednym z ołtarzy bocznych.

Osoby związane z dziełem

Zdjęcie nr 1 dla osoby: Jan Ewangelista św.
Jan Ewangelista św.

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Ambona stojąca, usytuowana przy filarze z dostępem schodami z prawej strony, ustawiona na czworościennym filarze. Filar osadzony jest na szerokiej plincie i węższej bazie; trzon podzielony jest na dwie części. Poszczególne partie trzonu oddzielone są od siebie gzymsami. Naroża dolnej części artykułowane są filarkami ustawionymi na wysokich cokołach, a ścianki filarów dekorowane są neogotyckimi płycinami, zakończonymi motywem dwuliścia. Ścianki dolnej części cokołu zdobione są podwójnymi blendami. Górna część trzonu jest niższa, w narożach artykułowana pinaklami o szczytach wywiniętych do przodu. Na ściankach kwadratowe płyciny wypełnione rzeźbioną i złoconą dekoracją roślinną. Nad tą częścią trzonu osadzony jest ścięty ostrosłup czworokątny, na którym wspiera się kosz ambony. Ścianki ostrosłupa wypełnione są rzeźbionymi atrybutami ewangelistów przedstawiającymi im odpowiednio: anioła, lwa, orła i woła. Kosz ambony założony jest na planie kwadratu, naroża flankują wąskie kolumienki wspierające niepełne belkowanie i parapet. Bazy kolumienek wysokie, sześcioboczne, wyżej zdobione rzeźbioną plecionką; trzony gładkie, kapitele zdobione motywami neogotyckimi. Na lewej i środkowej ściance kosza umieszczono po dwie prostokątne płyciny z rzeźbionymi przedstawieniami ewangelistów. Kompozycje zamknięte w profilowanych ramach w kształcie stojących prostokątów, zamkniętych oślim grzbietem i motywem akantu rozchodzącym się od niego symetrycznie na przyłucza. Ewangeliści ukazani są w pozycji siedzącej z księgami w dłoniach. Ubrani są w różnokolorowe suknie z długimi rękawami i płaszcze o złoconej bordiurze. Twarze szczupłe, okolone brodami i bujnymi oraz silnie skręconymi włosami. Zaplecek prostokątny, w polu w prostokątnej płycinie płaskorzeźba Chrystusa Dobrego Pasterza, u góry dekoracja złożona z astwerku i liści akantu. Baldachim na planie kwadratu o ściętych narożach. Podniebienie polichromowane na kolor ciemnoniebieski z rzeźbioną gołębicą Ducha Świętego w polu na tle promienistej glorii złożonej z wiązek promieni o nierównej długości. Fryz belkowania zdobią uskrzydlone główki aniołków, skierowane na wprost oraz dekoracja roślinna, nad belkowaniem biegnie rzeźbiony pas ażurowej koronki w kształcie wici roślinnej. Na baldachimie ośmioboczny cokół z otworami w kształcie stojących prostokątów wypełnionych ażurowym ornamentem roślinnym. Na cokole ustawiona jest ośmioboczna podstawa o uskokowej górnej części, na które stoi pełnoplastyczna figura Chrystusa Zmartwychwstałego, ubranego w czerwony płaszcz, który w lewej dłoni trzyma chorągiew, a prawą unosi do góry. Jego twarz jest podłużna, okolona zarostem, włosy długie, kręcone i bujne, a wokół głowy ma promienisty nimb. Schody z poręczą i prostymi tralkami, bez zdobień. Ambona w kolorze naturalnego drewna, ornamentyka złocona, detale srebrzone i złocone, podniebienie baldachimu polichromowane na kolor ciemnoniebieski.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Parapet chóru muzycznego oparty na dwóch filarach. Balustrada na planie wklęsło-wypukłym, z wybrzuszoną środkową częścią, pełna, na cokole w formie wałka, alternowana czterema pilastrami o trzonach w postaci wolut; zakończona profilowanym gzymsem. Na balustradzie, na osiach podpór rokokowe wazony. W polach rocaille'owe płyciny w formie leżącego prostokąta. Cokół na osi pilastrów dekorowany rocaille'm; pośrodku rocaille'owy kartusz z napisem: „AD/ MAIOREM DEI GLORIAM./ EDIFICATUM ET INAURATUM/ ANNO D'NI 1778/ DIE 17 7.BRIS”. Parapet z podwieszonym lambrekinem. Parapet chóru w całości polichromowany na sposób imitujący marmoryzację w kolorze białym z szarym żyłkowaniem, ornamentyka złocona.
chór muzyczny
Chór muzyczny
Zdjęcie nr 1: Figura nieopracowana z tyłu; ustawiona na niskiej nieregularnej podstawie. Święty ukazany frontalnie z ugiętą prawą nogą i rękami zgiętymi w łokciach, w tym prawą wyciągniętą w bok z dłonią w geście błogosławieństwa. Twarz ma owalną o prostokątnej żuchwie, niewielkich oczach, krótkim, prostym nosie i małych ustach, okoloną krótkimi włosami skręconymi w pukle. Na głowie ma złoconą infułę z dwoma taśmami. Ubrany jest w albę, rokietę i mucet polichromowane w kolorze ciemnego brązu. Na ramiona ma narzuconą złoconą kapę, zapiętą klamrą w formie czworoliścia, zawiniętą z przodu, na prawej nodze. Na stopie ma but, a na dłoni złoconą rękawiczkę. Polichromia naturalistyczna w odsłoniętych partiach ciała, niektóre elementy stroju złocone (infułą, kapa, rękawiczka).
rzeźba
Figura niezidentyfikowanego biskupa (Św. Stanisław?)
Zdjęcie nr 1: Figura nieopracowana z tyłu; ustawiona na niskiej, nieregularnej podstawie. Święty ukazany frontalnie, z prawą nogą ugiętą, obie ręce wyciąga wprzód, w prawej przytrzymuje księgę. Twarz ma pociągłą, o niewielkich, wąskich oczach, krótkim nosie i małych ustach, okoloną krótkimi, silnie kręconymi włosami i brodą. Ubrany jest w obficie fałdowaną tunikę przepasaną w talii oraz płaszcz zarzucony na lewe ramię i zawinięty z przodu postaci. Polichromia ciała naturalistyczna, szaty złocone.
rzeźba
Figura niezidentyfikowanego Ewangelisty
Zdjęcie nr 1: Figura drążona z tyłu; ustawiona na niskiej, nieregularnej podstawie; ukazana frontalnie, w lekkim kontrapoście, z głową zwróconą w trzech czwartych w lewo. Obie ręce ugięte, wyciągnięte przed siebie, w prawej trzyma pastorał. Twarz pociągła, o małych opadających oczach, wąskim, niewielkim nosie i lekko rozchylonych ustach; okolona silnie falowanymi włosami i skręconą brodą opadającą na pierś, z wyraźnie zaznaczonymi długimi wąsami. Postać ubrana w silnie drapowane albę i rokietę o płaskorzeźbionym brzegu. Na ramiona ma narzuconą kapę, zapiętą pod szyją klamrą, opadającą na przedramiona i plecy, z rozwianym fragmentem na lewej ręce. Na dłoniach ma rękawiczki, na głowie infułę, z grubą lamówką, zakończoną krzyżem, na stopach ma buty. Strój niemal w całości złocony, miejscami z przetartymi srebrzeniami; rękawiczki i buty malowane w kolorze czerwonym; polichromia twarzy i włosów naturalistyczna.
rzeźba
Figura niezidentyfikowanego biskupa
Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca, z dostępem od zakrystii dzięki schodom, przez drzwiczki zamontowane w zaplecku. Kosz na planie prostokąta o ściętych narożach, rozszerzającego się ku dołowi, na podstawie w kształcie wałka, z podwieszeniem w formie zbliżonej do stożka o ściętych narożach, wklęsło-wypukłych ściankach, zakończonym szyszką przypominającą tralkę. Parapet w formie belkowania, w miejscu ściętych naroży kosza spływy wolutowe, przechodzące na wałek i podwieszenie, sięgając szyszki, dekorowane płycinami z kampanulami, rocaille'm i zwisami roślinnymi. Ścianki kosza zdobione płycinami w formie kwadratów, o ściętych dolnych narożach, zamkniętych stykającymi się falistymi wolutami z dekoracją roślinną; w polach wypełnione rocaille'm i wiciami roślinnymi. Podwieszenie kosza od frontu dekorowane roślinnym kartuszem z kampanulami w polu, na pozostałych ściankach rocaille'm i ornamentem roślinnym. Zaplecek wąski, ujęty pilastrami dźwigającymi pełne belkowanie. W polu dekorowany dwoma płycinami; z zamontowanymi drzwiczkami. Flankowany uszami utworzonymi z ornamentu roślinnego. Baldachim na planie prostokąta o ściętych narożach; obwiedziony pełnym belkowaniem, wyłamanym w miejscu ściętych naroży i z trzech stron zakończonym szczytami z palmetami. Na baldachimie cztery kabłąki w formie wolut i cęg, stanowiące podstawę dla gorejącego wazonu. Na podniebieniu baldachimu płycina z rzeźbioną gołębicą Ducha Świętego w glorii promienistej. Struktura ambony polichromowana w kolorze beżowym, płyciny i fryzy jasnoczerwonym, spływy wolutowe jasnoniebieskim; profile i ornamentyka złocone i srebrzone.
ambona
Ambona

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po tagach

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta ujęty profilowaną, złoconą ramą. W centrum kompozycji, na tle rozległego, górzystego pejzażu przedstawiony św. Antoni Padewski trzymający na ręku Dzieciątko Jezus. Święty ukazany frontalnie, w pozycji stojącej z głową zwróconą w trzech czwartych w lewo. Ubrany w brązowy habit franciszkański przepasany sznurem (cingulum), z przewieszonym u pasa różańcem. Stopy obute w brązowe sandały. Święty przedstawiony jako mężczyzna o okrągłej twarzy z pełnymi, zaróżowionymi policzkami, o dużych, ciemnych oczach oraz długim, prostym nosie. Głowa z tonsurą okolona nimbem. W prawym ręku postać trzyma kwiat białej lilii; w lewym podtrzymuje zamkniętą księgę, na której znajduje się Dzieciątko Jezus. Chrystus ukazany w postawie siedzącej, zwrócony w trzech czwartych w prawo. Ukazany jako jasnowłose, pulchne dziecko o jasnej karnacji z wyraźnie zaznaczonym rumieńcem. Oczy duże, nos prosty, usta lekko uśmiechnięte. Głowa otoczona nimbem. Biodra przepasane białą tkaniną. Dzieciątko wznosi prawą rękę w geście błogosławieństwa, w lewej trzyma kulę ziemską. Tło kompozycji stanowi rozległy, górzysty pejzaż z widoczną w oddali sylwetą miasta i płynącą rzeką. Powyżej niebo zasnute białymi obłokami. Na odwrociu obrazu napis „Ołtarz S(więtego) Józefa odnowiony kosztem Pana Józefa Mianowskiego 1851” oraz „Ten Obraz z Ramą Odnowiony na Honor S Antoniego dnia 15 Grudnia 1851. Woj(ciech) Dembowski, Malarz i Pozłotnik m.p. O.M.K.”
obraz

Św. Antoni Padewski

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta przedstawiający stygmatyzację św. Franciszka. W centrum kompozycji znajduje się św. Franciszek, usytuowany nieco z lewej strony obrazu, w pozycji klęczącej, zwrócony w trzech czwartych w lewo, z rękami rozłożonymi szeroko na boki. Ma podłużną twarz, z krótkim i jasnym zarostem, z oczami skierowanymi na Chrystusa, na głowie tonsurę. Święty ubrany jest w habit franciszkański przewiązany sznurem, a na stopach ma założone sandały. W górnej części obrazu, po prawej stronie znajduje się Chrystus jako serafin, z którego ran wychodzą czerwone promienie tworzące stygmaty u świętego Franciszka. Przed świętym, na wysokim wzniesieniu ułożone są: otwarta księga oraz czaszka. W tle, pośrodku widać zakonnika, ukazanego w pozycji siedzącej, czytającego księgę. W oddali widać pejzaż górski i pochmurne niebo. W dolnej części obrazu słabo czytelna sygnatura „Wład(ysław) P. Bąkowski 1886.” Rama drewniana, profilowana, fakturowana i złocona, zdobiona stylizowanymi rocaille'ami.
obraz

Stygmatyzacja św. Franciszka

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta z przedstawieniem św. Antoniego Padewskiego z Dzieciątkiem. Święty został ukazany w ujęciu do kolan, zwrócony w lewo, w stronę Dzieciątka stojącego na blacie przykrytym czerwonym obrusem. Głowa świętego jest delikatnie przechylona w lewo, lewa ręka obejmuje Dzieciątko, prawa opuszczona trzyma kwiat lilii. Święty ma owalną twarz o młodzieńczych rysach, na głowie tonsurę. Jest ubrany w habit franciszkański. Dzieciątko ukazane zostało niemal nagie, z białą chustą okrywającą biodro i przerzuconą przez prawe ramię. Prawą ręką Chrystus dotyka brody świętego, lewą wyciąga w jego stronę. U stóp Dzieciątka leży otwarta księga. Wokół głów postaci złote nimby. Tło kompozycji jednolite, ciemnobrązowe. Na odwrocie napis malowany farbą „Fundator Walenty / Tekiela. / 1840. / 24 lipca”.
obraz

Św. Antoni Padewski

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie prostokąta zbliżonego do kwadratu ujęty złoconą, profilowaną ramą. W centrum kompozycji przedstawiony św. Benedykt w postawie stojącej, w ujęciu frontalnym z głową zwróconą w trzech czwartych w prawo. Święty ubrany w obszerny czarny habit benedyktyński z kapturem i szerokimi rękawami. Ukazany jako mężczyzna o pozbawionej zarostu okrągłej twarzy z wydatnym nosem oraz szeroko otwartymi, skierowanymi na wprost oczami. Wokół głowy tonsura oraz złocony nimb. Święty w swojej prawej ręce podtrzymuje oprawioną na czerwono księgę. Lewą dłoń składa na piersi na wysokości serca. Po prawej stronie obrazu widoczny fragment stołu przykrytego zieloną tkaniną, na którym widoczna biała mitra. Na drugim planie, po lewej stronie nieco za postacią świętego przedstawiono fragment wysokiego cokołu stanowiącego podstawę dla kolumny. Tło złocone, wytłaczane w motywy roślinno-kwiatowe.
obraz

Św. Benedykt

Zdjęcie nr 1: Obraz przedstawiający św. Izydora Oracza w kształcie stojącego prostokąta, podzielony na dwie strefy. W dolnej strefie został ukazany anioł orzący pole za pomocą pary wołów i pługa. Anioł ubrany jest ciemnozieloną tunikę, ma również czerwone skrzydła. Powyżej ukazana jest niewielka scenka rodzajowa przedstawiająca pasterza, ubranego w strój krakowski: niebieską sukmanę i czerwony kapelusz, stado białych owieczek oraz latające wrony. W górnej strefie obrazu, po prawej stronie został ukazany św. Izydor, który klęczy przed przydrożnym krzyżem ze złożonymi w geście modlitwy rękami. Święty ubrany jest w brunatno-zieloną sukmanę, szare spodnie i czarne buty z wysokimi cholewami. Twarz z dużymi oczami, krótkim zarostem okolona długimi i brązowymi włosami. Wokół głowy ma trójstrefowy nimb: brązowy kolisty, niebieski okrągły i żółty utworzony z przerywanej kreski. Sylwetki postaci, draperie oraz brzegi szat oddane są konturem i wypełnione płaską plamą barwną. Po lewej stronie obrazu widoczne murowane zabudowania z jasnobrązowymi dachami. Krzyż prosty, a wokół jego ramion jest namalowana żółto-pomarańczowa poświata. Tło obrazu jednolite, niebieskie. Rama drewniana, prosta, pokryta bejcą.
obraz

Św. Izydor Oracz

Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta. W centrum obrazu św. Józef Kalasanty klęczący przed unoszącą się pośród obłoków Matką Boską z Dzieciątkiem. Święty zwrócony jest w trzech czwartych w prawo, z uniesioną głową i skrzyżowanymi na piersi rękami, w których trzyma gorejące serce i gałązkę lilii. Twarz ma pociągłą, o migdałowatych, wąskich oczach i lekko garbatym nosie, okoloną krótką, siwą brodą i włosami po bokach głowy, na jej czubku łysina. Ubrany jest w czarny habit zapinany z przodu na guziki, z białą koloratką oraz czarny płaszcz zarzucony na plecy. Przed nim leży czarny biret i otwarta księga z napisem „Consti/tutio/nes Cler[i]c[orum] / Regular[um] / Piarum / Schola/rum”. Na pierwszym planie ukazany od tyłu, w pozycji półleżącej, chłopiec z otwartą księgą. Obok, w prawym dolnym rogu na księgach leżą czerwony kapelusz kardynalski, pastorał i laska zakończona krzyżem arcybiskupim. W lewej, górnej części obrazu Matka Boska siedzi na obłoku, zwrócona jest w trzech czwartych w lewo, pochylona, obiema rękami trzyma stojące po jej prawej stronie Dzieciątko. Twarz o łagodnych rysach, wąskich oczach, okolona jasnymi włosami. Ubrana jest w jasnoróżową suknię z białą podwiką, niebieski płaszcz narzucony na kolana oraz jasnoróżowy, rozwiany welon na głowie. Dzieciątko zwrócone w trzech czwartych w lewo, z uniesioną prawą ręką w geście błogosławieństwa, przepasane w partii bioder białą tkaniną. U góry obrazu, pośród obłoków dwa putta. W prawej części obrazu, za świętym widoczne dwie postacie klęczących dzieci, spośród których jedno czyta księgę a drugie się modli. Scena ukazana we wnętrzu z widocznymi w tle pilastem i oknem.
obraz

Adoracja Matki Boskiej przez św. Józefa Kalasantego

Jak cytować?

Paulina Kluz, "Św. Jan Ewangelista", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-jan-ewangelista-39

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności