Św. Jan Ewangelista

Dzieje zabytku

Obraz wstawiono do ołtarza fundacji proboszcza Andrzeja Dominika Lipiewicza z 1766 roku. Prawdopodobnie z powodu znacznego zniszczenia dzieła wycięto po konturze postać św. Jana Ewangelisty i przybito ją do nowego tła.

Opis

Obraz w formie stojącego prostokąta. W centrum kompozycji ukazany św. Jan Ewangelista w postawie stojącej, frontalnie, z lewą stopą wspartą na niskim cokole, piszący piórem w otwartej księdze podtrzymywanej lewą ręką. Twarz szeroka, o młodzieńczych rysach, z długim i szerokim nosem, wzrokiem skierowanym ku górze. Włosy długie, z przedziałkiem pośrodku, opadające na plecy i ramiona. Wokół głowy, złoty i kolisty nimb. Święty ubrany jest w długą, czerwoną suknię z długimi rękawami, z szerokim dekoltem, odsłaniającą bose stopy oraz zielony płaszcz zarzucony na plecy. U stóp świętego, po prawej stronie obrazu orzeł z kałamarzem w dziobie. Tło szare.

Zarys problematyki artystycznej

Niestety źródła archiwalne nie ujawniły autora dzieła. Święty Jan został ukazany w charakterystycznym typie ikonograficznym, jako młodzieniec, bez zarostu, z długimi włosami, o łagodnej twarzy i delikatnym spojrzeniu. Również jego szaty namalowano w kolorach zwyczajowo mu przypisywanych: czerwonej sukni i zielonym płaszczu. Ponadto u stóp ewangelisty znajduje się orzeł, atrybut świętego. Święty Jan był autorem czwartej Ewangelii, Apokalipsy i trzech Listów kanonicznych, dlatego na obrazie został ukazany z księgą i piórem. Interesującym elementem sceny jest trzymanie przez orła kałamarza w dziobie. Motyw ten pojawił się już w grafice Gottfrieda Bernharda Götza „Św. Jan Ewangelista” po 1744 roku oraz na gruncie polskim, np. we fragmencie polichromii w kościele Bernardynów w Leżajsku z lat około 1757-1758 namalowanej przez Stanisława Stroińskiego i Macieja Millera (?) oraz na koszu ambony w kościele Przenajświętszej Trójcy w Bieńkówce.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Zły, liczne zabrudzenia powierzchni, odpryski warstwy malarskiej, obraz niekompletny, wycięty po konturze postaci św. Jana Ewangelisty.

Streszczenie

Obraz przedstawiający św. Jana Ewangelistę wstawiono do ołtarza fundacji proboszcza Andrzeja Dominika Lipiewicza z 1766 roku. Prawdopodobnie z powodu znacznego zniszczenia wycięto po konturze postać św. Jana Ewangelisty i przybito ją do nowego tła. Wizerunek przedstawia najmłodszego z apostołów, autora czwartej Ewangelii, Apokalipsy i trzech Listów kanonicznych. Niestety źródła archiwalne nie ujawniły autora dzieła.

Bibliografia