Pasyjka

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wielicki
Gmina
Wieliczka
Miejscowość
Wieliczka
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Wieliczka
Parafia
Św. Sebastiana
Tagi
Arma Christi Chrystus Ukrzyżowany krucyfiks
Miejsce przechowywania
plebania
Identyfikator
DZIELO/09090
Kategoria
rzeźba
Ilość
1
Czas powstania
XVIII wiek
Technika i materiał
drewno, techniki rzeźbiarskie, polichromowanie, pozłocenie
Wymiary podstawowe
wysokość – 83 cm
Autor noty katalogowej
Paulina Kluz
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Pasyjka powstała w XVIII wieku. Najpewniej w drugiej połowie XX wieku została ponownie pozłocona.

Opis

Grupa Ukrzyżowania umieszczona jest na wysokim cokole z ryzalitem pośrodku, profilowanym u dołu i zakończonym gzymsem z kostkowaniem. Do cokołu z trzech stron przytwierdzone są gwoździkami płaskorzeźbione narzędzia Męki Pańskiej. Grupa ustawiona jest na rzeźbionym podłożu imitującym skałę. Pośrodku znajduje się krzyż z pnia drzewa, do którego przybita jest trzema gwoździami figurka umarłego Chrystusa. Jego ciało jest w dużym zwisie, o ramionach przyjmujących kształt łuku półkolistego, głowa opada na prawy bark, nogi ułożone są równolegle, stopy skrzyżowane w układzie prawa na lewą. Twarz pociągła, okolona krótką brodą oraz silnie kręconymi włosami, na głowie korona cierniowa. Ciało smukłe, z podkreślonymi żebrami klatki piersiowej i zaznaczonymi śladami męki. Biodra przepasane krótkim, ekspresyjnie drapowanym perizonium, zawieszonym na podwójnym sznurze, odsłaniającym prawe biodro, zawiązanym na prawym boku. Pionowa belka krzyża zakończona banderolą z rytym napisem „IN / RI”. U podstawy krzyża znajduje się czaszka z piszczelami.
Po prawej stronie krzyża stoi Maria ze splecionymi z przodu dłońmi. Ubrana jest w tunikę, przepasaną w talii oraz płaszcz narzucony na głowę i ramiona. Po lewej stronie znajduje się św. Jan. Zwrócony jest w trzech czwartych w prawo, klęczy na prawym kolanie i prawą dłoń kładzie na piersi, lewą rękę wyciąga do przodu. Jego twarz okalają długie włosy opadające na ramiona. Ubrany jest w tunikę, przepasaną w talii.
Figury oraz detale rzeźbiarskie i profile cokołu pozłocone, struktura cokołu polichromowana na czarno.

Zarys problematyki artystycznej

Przedstawienie Ukrzyżowania z Marią i św. Janem zostało zaczerpnięte ze sceny, która wydarzyła się podczas męczeńskiej śmierci Chrystusa na krzyżu, a którą opisuje Ewangelia św. Jana: „Kiedy więc Jezus ujrzał Matkę i stojącego obok Niej ucznia, którego miłował, rzekł do Matki: «Niewiasto, oto syn Twój». Następnie rzekł do ucznia: «Oto Matka twoja». I od tej godziny uczeń wziął Ją do siebie.” (J 19, 26-27). Chwilę później Chrystus skonał i ten właśnie moment opłakiwania z postaciami Marii i św. Jana został wyobrażony na omawianym dziele.
Przedstawienie Ukrzyżowania i śmierci Chrystusa stanowi najważniejszy moment całej męki, dodatkowo dekoracja cokołu pasyjki ukazuje szczegółowo wszystkie jej atrybuty (arma Christi). Dzieło przeznaczone było najpewniej do prywatnej dewocji i kontemplacji męki Pańskiej.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Delikatne zabrudzenia, spękania i przetarcia warstwy złoceń. Ubytek mechaniczny – brak lewej dłoni św. Jana.

Streszczenie

Pasyjka powstała w XVIII wieku. Przedstawienie Ukrzyżowania z Marią i św. Janem zostało zaczerpnięte z Ewangelii św. Jana (J 19, 26-27). Ilustruje scenę, która wydarzyła się podczas męczeńskiej śmierci Chrystusa na krzyżu. Pasyjka przeznaczona była najpewniej do prywatnej dewocji i kontemplacji męki Pańskiej.

Osoby związane z dziełem

Jak cytować?

Paulina Kluz, "Pasyjka", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/pasyjka-1

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności