Grupa Ukrzyżowania

Dzieje zabytku

Figury z grupy Ukrzyżowania na belce tęczowej powstały w XVIII wieku.

Opis

Grupa Ukrzyżowania ustawiona jest na belce tęczowej o falistym zarysie gzymsu z wyodrębnionym pośrodku cokołem z podwieszonym wazonem. Umieszczony na cokole krzyż jest flankowany fragmentami przerwanego półkolistego przyczółka z podwieszonymi wazonami. Do krzyża przybita jest trzema gwoździami pełnoplastyczna figura umarłego Chrystusa. Jego ciało przedstawiono w dużym zwisie, o układzie ramion w kształcie litery „V”, z głową opadającą na prawe ramię oraz stopami skrzyżowanymi w układzie prawa na lewą. Twarz ma pociągłą, o zamkniętych oczach, dużym nosie i otwartych ustach, okoloną krótką brodą oraz kręconymi w grube pukle włosami. Na głowie ma koronę cierniową. Ciało szczupłe o schematycznie zaznaczonych elementach anatomicznych. Perizonium złocone, krótkie, zawiązane na prawym boku, ze zwisem tkaniny. Pionowa belka krzyża zakończona tabliczką z napisem „J.N. / R.J.”, podtrzymywaną przez nadlatujące z góry putto. Na ramionach poprzecznej belki krzyża dwa putta. Na wewnętrznych krawędziach przerwanego przyczółka flankującego krzyż, siedzą dwa putta, a na zewnętrznych ustawione są rzeźby Marii i św. Jana. Po lewej stronie krzyża pełnoplastyczna figura Marii zwróconej w trzech czwartych w lewo z uniesioną głową i splecionymi dłońmi. Ubrana jest w różową suknię ze złoconymi lamówkami i niebieski płaszcz z takimiż lamówkami zarzucony na głowę i ramiona, przewiązany z przodu postaci. Po prawej stronie krzyża pełnoplastyczna figura św. Jana zwróconego w trzech czwartych w prawo, z uniesioną głową i prawą ręką w geście błogosławieństwa, lewą zaś wyciągniętą w bok. Ma pełną twarz okoloną silnie kręconymi włosami sięgającymi ramion. Ubrany jest w zieloną tunikę ze złoconymi lamówkami oraz czerwony płaszcz z podobnymi lamówkami przewiązany diagonalnie przez lewe ramię. Polichromia ciała figur naturalistyczna.

Zarys problematyki artystycznej

Wszystkie figury z grupy Ukrzyżowania na belce tęczowej są spójne pod względem formalnym, zostały zatem wykonane przez tego samego rzeźbiarza. Rzeźby cechują potraktowana w sposób uproszczony anatomia, zwłaszcza w zakresie ciała Chrystusa oraz szablonowych twarzy wszystkich postaci, jak również sztywny i blokowy układ ciała, a także toporny sposób kształtowania tkaniny.
Przedstawienie Ukrzyżowania z Marią i św. Janem zostało zaczerpnięte ze sceny, która wydarzyła się podczas męczeńskiej śmierci Chrystusa na krzyżu, a którą opisuje Ewangelia św. Jana: „Kiedy więc Jezus ujrzał Matkę i stojącego obok Niej ucznia, którego miłował, rzekł do Matki: «Niewiasto, oto syn Twój». Następnie rzekł do ucznia: «Oto Matka twoja». I od tej godziny uczeń wziął Ją do siebie” (J 19, 26-27). Chwilę później Chrystus skonał. Grupa rzeźbiarska przedstawia moment opłakiwania zmarłego już Jezusa przez stojących pod krzyżem Marię i św. Jana.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Silne zabrudzenia wszystkich figur na belce tęczowej.

Streszczenie

Figury z grupy Ukrzyżowania na belce tęczowej powstały w XVIII wieku i zostały wykonane przez tego samego rzeźbiarza. Przedstawienie Ukrzyżowania z Marią i św. Janem zostało zaczerpnięte z Ewangelii św. Jana (J 19, 26-27). Grupa rzeźbiarska z belki tęczowej przedstawia moment opłakiwania zmarłego już Chrystusa przez stojących pod krzyżem Marię i św. Jana.

Bibliografia