Św. Jan Ewangelista

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wielicki
Gmina
Wieliczka
Miejscowość
Wieliczka
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Wieliczka
Parafia
Św. Klemensa
Miejsce przechowywania
ołtarz w prezbiterium, ściana północna
Identyfikator
DZIELO/14737
Kategoria
rzeźba
Ilość
1
Czas powstania
XVIII w.
Technika i materiał
drewno, techniki rzeźbiarskie, polichromia, złocenie
Autor noty katalogowej
Agata Felczyńska
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Dzieje zabytku

Rzeźba została wykonana w XVIII wieku i miała najprawdopodobniej zdobić ambonę dawnego kościoła. W nowym kościele umieszczona była w ołtarzu św. Józefa, a w 1996 roku została przeniesiona do zakrystii. W 2006 roku wkomponowano ją w ołtarz boczny w prezbiterium.

Opis

Figura pełna na cokole. Święty Jan ukazany w całej postaci, stojący frontalnie (choć przesunięcie cokołu powoduje, że postać można odbierać jako skierowaną w bok), z prawą nogą wysuniętą do przodu, jakby w trakcie wykonywania kroku w przód lub skrętu. Prawą rękę ma opuszczoną w dół, lewą, zgiętą w łokciu podtrzymuje otwartą księgę; patrzy przed siebie. Święty ma młodzieńczą, owalną twarz z migdałowymi oczami, prostym nosem i małymi ustami, na policzkach widoczne są rumieńce. Długie włosy zwinięte w pukle opadają mu na ramiona i plecy. Ubrany jest w czerwoną suknię, która równoległymi fałdami opada w dół, zawijając się w lewą stronę na wysokości łydek, dzięki czemu podkreśla dynamiczny ruch. Na plecy i lewą rękę ma zarzucony złoty płaszcz spięty złotym sznurem biegnącym na skos przez pierś. Włosy brązowe, polichromia w odsłoniętych partiach ciała karnacji traktowana naturalistycznie.

Zarys problematyki artystycznej

Omawiana figura jest jedną z czterech, podobnych stylistycznie rzeźb przedstawiających męskie postaci. To, oraz fakt, że każda z nich została przedstawiona z księgą wskazuje jednoznacznie, że są to przedstawienia czterech ewangelistów. Początkowo stanowiły grupę, która zdobiła ambonę, obecnie figury zostały wtórnie użyte do dekoracji dwóch naprzeciwległych ołtarzy.
Święty Jan, który z reguły bywa przedstawiany jako młodzieniec, był uczniem Chrystusa i jako jedyny wytrwał pod krzyżem aż do jego śmierci. Był autorem Ewangelii, trzech Listów oraz treści Apokalipsy. W przedstawieniu nie towarzyszy mu atrybut w postaci orła, po którym można go najłatwiej rozpoznać.
Rzeźba powstała w XVIII wieku, a o silnych związkach z tradycją barokową świadczą: układ sukni podkreślającej budowę ciała oraz obszerny, łamany grubymi fałdami płaszcz. Rzeźbę cechuje poprawne odwzorowanie anatomii, jednak schematycznie ujęta twarz i nienaturalnie sztywne dłonie dowodzą, iż jest ona wyrobem warsztatu, który seryjnie powielał wzory stojące na wyższym od jego produkcji poziomie artystycznym, choć starał się przy tym indywidualizować poszczególne ujęcia.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Rzeźba jest jedną z czterech figur ewangelistów, które zostały wykonane w XVIII wieku jako dekoracja ambony w kościele św. Klemensa. Jej forma jest osadzona w tradycji baroku, o czym przede wszystkim świadczy charakterystyczny układ fałdów szat.

Osoby związane z dziełem

Jak cytować?

Agata Felczyńska, "Św. Jan Ewangelista", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-jan-ewangelista-6

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności