Św. Jan Ewangelista

Dzieje zabytku

Przed 1773 rokiem pochodzący z Kieżmarku snycerz Johann Feeg wykonał nowe rzeźby do ołtarza głównego oraz dwóch ołtarzy bocznych kościoła w Jurgowie. W 1869 roku oraz na przełomie XX i XXI wieku rzeźby wraz z ołtarzem zostały odrestaurowane, w latach 1869 i 1938 poprawiono złocenia, a w 2009 roku ołtarz został odnowiony pod nadzorem Danuty Prządy.

Opis

Rzeźba z przedstawieniem św. Jana Ewangelisty. Święty został ukazany w całej postaci frontalnie, w kontrapoście, z sylwetką delikatnie esowato wygiętą, z głową skierowaną w prawo, lekko uniesioną. Obie ręce ma ugięte, rozłożone na boki, w lewej otwarta księga, w prawej pióro. Twarz szczupła, o młodzieńczych rysach, oczach uniesionych ku górze, okolona długimi włosami w postaci głęboko rzeźbionych, wijących się pukli. Ubrany jest w długą tunikę, silnie przylegającą do ciała oraz płaszcz przewiązany przez lewe ramię i zawinięty na prawym boku i udzie. Przy lewej nodze figurka orła. Polichromia naturalistyczna w odsłoniętych partiach ciała, szaty i atrybuty złocone i srebrzone.

Zarys problematyki artystycznej

Święty Jan był uczniem Chrystusa i jako jedyny wytrwał pod krzyżem aż do jego śmierci. Był autorem Ewangelii, trzech Listów oraz Apokalipsy. Towarzyszący mu niemal zawsze w przedstawieniach orzeł, król ptaków wskazuje, że św. Jan przewyższał poziomem swojej wiedzy teologicznej pozostałych ewangelistów. Atrybut ten nawiązuje również do wyobrażeń z wizji proroka Ezechiela (Ez 1, 4-12) i św. Jana (Ap 4, 6-8) interpretowanych jako symbole czterech ewangelistów. Zgodnie z powszechnym zwyczajem św. Jan został przedstawiony z księgą i piórem.
Znany z nazwiska autor dzieła Johann Feeg był późnobarokowym kieżmarskim rzeźbiarzem. Tworzone przez niego postacie charakteryzują eleganckie pozy i gesty, ostro załamujące się fałdy szat, ostre rysy twarzy o zapadniętych policzkach, dużych nosach i głęboko osadzonych oczach o migdałowym wykroju. Ołtarze z rzeźbami jego autorstwa znajdują się również w kieżmarskim kościele Paulinów, w kościołach w Wierzbowie, Lewoczy i Popradzie Wielkiej.
Rzeźba jest przykładem tzw. spiskiego lub wschodniosłowackiego rokoka, stylu który stopniowo kształtował się od lat czterdziestych XVIII stulecia i cechował się wyjątkową dekoracyjnością środków wyrazu. Twórczość wspomnianego Johanna Feega oraz współpracującego z nim malarza Imricha Jagušiča stanowi kulminacyjne osiągnięcie tego stylu. Od lat osiemdziesiątych XVIII wieku do głosu zaczęły dochodzić tendencje klasycyzujące.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Przed 1773 rokiem pochodzący z Kieżmarku snycerz Johann Feeg wykonał nowe rzeźby do ołtarza głównego oraz dwóch ołtarzy bocznych kościoła w Jurgowie. W 1869 roku oraz na przełomie XX i XXI wieku rzeźby wraz z ołtarzem zostały odrestaurowane, w latach 1869 i 1938 poprawiono złocenia, a w 2009 roku ołtarz został odnowiony pod nadzorem Danuty Prządy.

Streszczenie

Rzeźba przedstawiająca św. Jana Ewangelistę została wykonana przed 1773 rokiem przez kieżmarskiego rzeźbiarza Johanna Feega. Postacie jego autorstwa można rozpoznać po charakterystycznych rysach twarzy i sposobie ukazywania fałdowanych szat.

Bibliografia