Grupa Ukrzyżowania

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wielicki
Gmina
Wieliczka
Miejscowość
Grabie
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Niepołomice
Parafia
Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
Miejsce przechowywania
ołtarz boczny św. Józefa
Identyfikator
DZIELO/01577
Kategoria
rzeźba
Dookreślenie zabytku
grupa rzeźbiarska
Czas powstania
druga połowa XX wieku
Technika i materiał
drewno, techniki rzeźbiarskie, polichromowane, pozłacane
Autor noty katalogowej
Paulina Kluz
Uznanie autorstwa 4.0

Dzieje zabytku

Pierwotnie w osiemnastowiecznym ołtarzu św. Józefa, w polu głównym znajdował się obraz przedstawiający tego świętego. Prawdopodobnie podczas jednej z dwudziestowiecznych, powojennych konserwacji, być może w związku ze zniszczeniem obrazu, w ołtarzu umieszczono wtórnie grupę Ukrzyżowania.

Opis

Rzeźbiona grupa Ukrzyżowania znajduje się we wnęce, ujętej ramą, zdobioną stylizowanymi liśćmi, na niewysokim podeście. Umarły Chrystus przybity jest do drzewa krzyża trzema gwoździami, ukazany frontalnie, z głową lekko opadającą na prawe ramię. Ciało w niewielkim zwisie, z ramionami układającymi się w łuk, o delikatnym modelunku mięśni. Chrystus ma pociągłą twarz, którą okalają broda i wąsy. Włosy swobodnie opadają na ramiona. Na głowie korona cierniowa. Jego biodra przepasane są białym perizonium, sięgającym do połowy ud, zdobionym złotą lamówką, zawiązanym na lewym boku ze zwisem tkaniny. Po lewej stronie krzyża stoi Matka Boska, obrócona ku niemu w trzech czwartych, z rękami skrzyżowanymi na piersiach. Twarz ma pociągłą, z zamkniętymi oczami. Maria odziana jest w czerwoną suknię, niebieski płaszcz, zdobiony złotą bordiurą i geometrycznym ornamentem, na głowie ma biały welon, owinięty wokół szyi. Po prawej stronie krzyża znajduje się postać św. Jana Ewangelisty, również zwróconego w trzech czwartych ku krzyżowi, przedstawionego w kontrapoście, z rękami skrzyżowanymi na piersiach. Jego głowa jest lekko uniesiona do góry, twarz jest pociągła. Włosy swobodnie opadające na ramiona. Święty odziany jest w zieloną tunikę, zdobioną złotą lamówką oraz czerwony płaszcz, zarzucony na prawe ramię i podtrzymywany z przodu. Grupa Ukrzyżowania ukazana została na malowanym monochromatycznie tle we wnęce przedstawiającym skalisty pejzaż. Figury w partiach ciała polichromowane są naturalistycznie, detale szat pozłacane.

Zarys problematyki artystycznej

Przedstawienie Ukrzyżowania z Marią i św. Janem zostało zaczerpnięte ze sceny, która wydarzyła się podczas męczeńskiej śmierci Chrystusa na krzyżu, a którą opisuje Ewangelia św. Jana: „Kiedy więc Jezus ujrzał Matkę i stojącego obok Niej ucznia, którego miłował, rzekł do Matki: «Niewiasto, oto syn Twój». Następnie rzekł do ucznia: «Oto Matka twoja». I od tej godziny uczeń wziął Ją do siebie” (J 19, 26-27). Chwilę później Chrystus skonał i ten właśnie moment opłakiwania z postaciami Marii i św. Jana przedstawia grupa rzeźbiarska.
Figury, mimo iż powstały w drugiej połowie XX wieku, formalnie nawiązują do elementów wyposażenia wykonywanych w XIX wieku przez warsztaty w Tyrolu i Austrii, które często sprowadzane były do Polski.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Lekkie zabrudzenia.

Streszczenie

Pierwotnie w osiemnastowiecznym ołtarzu św. Józefa, w polu głównym znajdował się obraz z przedstawieniem tego świętego. Prawdopodobnie podczas jednej z dwudziestowiecznych, powojennych konserwacji, być może w związku ze zniszczeniem obrazu, w ołtarzu umieszczono wtórnie tę grupę rzeźbiarską. Przedstawienie Ukrzyżowania z Marią i św. Janem zostało zaczerpnięte ze sceny, która wydarzyła się podczas męczeńskiej śmierci Chrystusa na krzyżu, a którą opisuje Ewangelia św. Jana.

Osoby związane z dziełem

Jak cytować?

Paulina Kluz, "Grupa Ukrzyżowania", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/grupa-ukrzyzowania-7

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności