Św. Jan Ewangelista

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wadowicki
Gmina
Spytkowice
Miejscowość
Spytkowice
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Zator
Parafia
Św. Katarzyny Aleksandryjskiej
Kościół
Św. Katarzyny Aleksandryjskiej
Miejsce przechowywania
kościół, belka w łuku tęczowym
Identyfikator
DZIELO/06752
Kategoria
rzeźba
Ilość
1
Czas powstania
lata pięćdziesiąte lub sześćdziesiąte XVIII wieku
Technika i materiał
drewno rzeźbione, polichromowane, złocone
Wymiary podstawowe
szerokość – 130 cm
wysokość – 160 cm
Autor noty katalogowej
Józef Skrabski
Uznanie autorstwa 4.0

Dzieje zabytku

Dzieje grupy rzeźbiarskiej na belce tęczowej nie są możliwe do odtworzenia na podstawie źródeł archiwalnych. Jest jednak wielce prawdopodobne, iż belka tęczowa powstała w czasie modernizacji wnętrza świątyni w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XVIII wieku, którą przeprowadził zasłużony proboszcz ksiądz Jana Skinderowicz.

Opis

Święty po prawej stronie krzyża, ukazany w pozycji stojącej, w lekkim kontrapoście z ugiętą prawą nogą w kolanie, z głową i górną partią tułowia zwróconą w stronę Ukrzyżowanego, a dolną częścią ciała ukazaną niemal frontalnie. Głowa świętego ukazana w trzech czwartych, lekko przegięta na bok, zwraca się w stronę krzyża. Twarz smukła, z wydatnym podbródkiem i drobnymi ustami lekko rozchylonymi. Mały, prosty, szeroki nos; otwarte, migdałowate oczy od góry zaznaczone delikatnie rysującymi się łukami brwiowymi. Kręcone włosy do ramion układają się w grube pukle, spływają na szyje i zakrywają uszy. Jego prawa ręka jest zgięta w łokciu, przylega do piersi, lewa jest opuszczona i odsunięta od tułowia, z rozłożoną dłonią. Święty Jan jest ubrany w tunikę z kołnierzem i wąskimi rękawami, przewiązaną w pasie i sięgającą do ziemi. Przez prawe ramię przerzucony jest płaszcz, przechodzący pod lewą ręką z końcem zarzuconym na prawe przedramię. Szaty są mocno pofałdowane, dynamicznie skłębione pod prawą ręką. Rzeźba w całości złocona. Na jej plecach wtórnie dodana deska o obrysie postaci z malowaną wersją świętego widocznego od strony ołtarza głównego.

Zarys problematyki artystycznej

Postać św. Jana w grupie Ukrzyżowania jest bliska pod względem formalnym dziełom Michała Dobkowskiego. Sposób modelowania twarzy o sumarycznie oddanych rysach, prostych i szerokich nosach oraz zarzuconych na kark gęstych, falistych włosach jest zbliżony do innych dzieł rzeźbiarza – figur w ołtarzu św. Stanisława w katedrze w Kielcach oraz rzeźb w ołtarzu św. Jana Kantego w kościele św. Floriana w Krakowie. Podobnie jak w postaci św. Jana, Dobkowski w innych figurach modeluje draperie, lekko poruszone, w głębokie fałdy ujawniające ułożenie ciała. Konwencjonalne wydają się u niego gesty, podyktowane powszechnie znanym w późnym baroku zasadom „teatrum sacrum”, inspirowane ówczesnym teatrem. Ułożenie prawej ręki na piersi i odchylenie lewej było fizycznym znakiem całkowitego oddania się Bogu. W ten sam sposób ukazani zostali wcześniej cesarz Leopold I na kolumnie Trójcy Świętej w Wiedniu (1687-1693) i kardynał Michał Radziejowski w swoim nagrobku w kościele św. Krzyża w Warszawie (1719-1722).

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Figura przemalowana, ubytki polichromii.

Streszczenie

Figura św. Jana w grupie Ukrzyżowania w kościele w Spytkowicach powstała w latach pięćdziesiątych lub sześćdziesiątych XVIII wieku w czasie modernizacji kościoła przeprowadzonej z inicjatywy księdza Jana Skinderowicza. Jej twórcą mógł być zatrudniony wówczas przez proboszcza krakowski rzeźbiarz Michał Dobkowski, autor ołtarzy bocznych.

Osoby związane z dziełem

Jak cytować?

Józef Skrabski, "Św. Jan Ewangelista", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-jan-ewangelista-1

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności