Sakralne Dziedzictwo Małopolski

Dzieje zabytku

Rzeźba figuralna ołtarza (oprócz rzeźby Matki Boskiej z Lourdes) powstała w drugiej połowie XVIII wieku.

Opis

Rzeźba ścięta z tyłu, drążona, ustawiona na półokrągłej podstawie. Figura św. Jana ustawiona frontalnie w kontrapoście, z głową skierowaną ku górze. Prawa ręka uniesiona wysoko; lewa ugięta, odsunięta w bok; dłonie masywne. Twarz owalna, o młodzieńczych rysach i pulchnych policzkach, oczy skierowane ku górze, nos niewielki, usta pełne. Włosy długie, falowane, ściśle przylegają do głowy i opadają na ramiona. Święty jest ubrany w laserunkową, niebieską suknię z długimi rękawami, z rozchylonym dekoltem, ściśle przylegającą do ciała w partii torsu oraz obficie fałdowaną i marszczoną, a u spodu drapowaną w grube fałdy. Ma również złocony płaszcz zawieszony na lewym ramieniu, opadający na plecy i boki z fragmentem tkaniny zawieszonym z przodu. Po prawej stronie figury orzeł. Polichromia w odsłoniętych partiach ciała naturalistyczna, suknia pokryta laserunkiem, płaszcz złocony.

Zarys problematyki artystycznej

Niestety w dotychczasowych badaniach nad wyposażeniem kościoła św. Marcina, wobec braku dokumentów archiwalnych dotyczących wykonawców, nie podjęto próby wskazania choćby kręgu potencjalnych autorów nastawy ołtarzowej i jej rzeźbiarskiego wystroju. Pewne cechy stylistyczne rzeźby św. Jana oraz pozostałych figur ukazujących ewangelistów z ołtarza Najświętszego Serca Pana Jezusa oraz ołtarza Matki Boskiej z Lourdes przywodzą na myśl warsztat spiskiego rzeźbiarza, który wykonał część dekoracji rzeźbiarskiej w kościołach we Frydmanie i Jurgowie. Rozważania te wymagają jednak dalszych badań. Święty Jan był uczniem Jana Chrzciciela, a następnie umiłowanym uczniem Chrystusa, który towarzyszył mu aż do śmierci na krzyżu. Został wysiedlony na wyspę Patmos, gdzie powstała księga Apokalipsy. Następnie powrócił do Efezu i napisał czwartą Ewangelię i trzy listy kanoniczne. Zmarł, mając około 90 lat. Święty Jan został ukazany w charakterystycznym typie ikonograficznym, jako młodzieniec, bez zarostu, z długimi włosami o łagodnej twarzy i delikatnym spojrzeniu. Ponadto u stóp ewangelisty znajduje się orzeł, przypisywany mu jako atrybut.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Niestety w dotychczasowych badaniach nad wyposażeniem kościoła św. Marcina, wobec braku dokumentów archiwalnych dotyczących wykonawców, nie podjęto próby wskazania choćby kręgu potencjalnych autorów nastawy ołtarzowej i jej rzeźbiarskiego wystroju. Rzeźba powstała w drugiej połowie XVIII wieku i przedstawia św. Jana, który był uczniem św. Jana Chrzciciela, a następnie umiłowanym uczniem Chrystusa. Święty został wysiedlony na wyspę Patmos, gdzie powstała księga Apokalipsy. Następnie powrócił do Efezu i napisał czwartą ewangelię i trzy listy kanoniczne. Zmarł, mając około 90 lat.