Św. Jan Ewangelista

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wadowicki
Gmina
Wadowice
Miejscowość
Ponikiew
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Wadowice Południe
Parafia
Św. Aleksego
Miejsce przechowywania
ołtarz główny
Identyfikator
DZIELO/12136
Kategoria
rzeźba
Ilość
1
Czas powstania
1862-1863 lub 1979 rok
Technika i materiał
drewno, techniki rzeźbiarskie, polichromia, złocenie
Autor noty katalogowej
Agata Felczyńska
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Figury czterech ewangelistów były częścią wystroju ołtarza głównego od momentu jego budowy w latach 1862-1863. Ołtarz uległ spaleniu w 1974 roku, a jego odbudowę w 1979 roku nadzorował Mirosław Mąka. Trudno określić wielkość spowodowanych pożarem zniszczeń oraz to, czy rzeźby zostały gruntownie odnowione, czy wykonano ich wierne kopie.

Opis

Rzeźba pełna na cokole przedstawiająca św. Jana Ewangelistę. Święty ukazany jest w pozycji stojącej, frontalnie, w kontrapoście, z prawą nogą zgiętą w kolanie i głową skierowaną delikatnie w prawo. Prawą rękę przyciska do piersi, trzymając pióro, lewą przytrzymuje zamkniętą księgę. Ma pociągłą twarz o szeroko otwartych, brązowych oczach, długim nosie i wąskich ustach, okoloną długimi włosami zwijającymi się na końcach w pukle, z przedziałkiem na środku. Ubrany jest w zieloną suknię lamowaną przy krawędziach złotem oraz czerwony, podbity pomarańczowym materiałem płaszcz zarzucony na oba ramiona, układający się w głębokie fałdy. Stopy bose, przy lewej nodze świętego widoczny fragment niewielkiej postaci orła w biało-brązowe cętki, z pomarańczowym dziobem. Polichromia w partiach ciała naturalistyczna, księga i pióro złocone.

Zarys problematyki artystycznej

Święty Jan był uczniem Chrystusa i jako jedyny wytrwał pod krzyżem aż do jego śmierci. Był autorem Ewangelii, trzech Listów oraz Apokalipsy. Towarzyszący mu niemal zawsze w przedstawieniach orzeł, król ptaków, wskazuje, że św. Jan przewyższał poziomem swojej wiedzy teologicznej pozostałych ewangelistów. Odwołuje się również do wyobrażeń z wizji proroka Ezechiela (Ez 1, 4-12) i św. Jana (Ap 4, 6-8) interpretowanych jako symbole czterech ewangelistów. Zgodnie z powszechnym zwyczajem św. Jan został przedstawiony z księgą.
Figury czterech ewangelistów charakteryzuje uproszczona, schematyczna forma, czerpiąca wciąż z tradycji barokowej, co można rozpoznać po sposobie formowania szat – głównie obszernych, udrapowanych i wywiniętych płaszczy. Nie najwyższy poziom wykonania widoczny zwłaszcza w sposobie kształtowania twarzy oraz dłoni, zapóźniona forma oraz konwencjonalne ujęcia przekonują, iż rzeźby są przykładem produkcji prowincjonalnej. Możliwe również, że subtelności wyrazu pozbawiła je ostatnia konserwacja.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Figury czterech ewangelistów były częścią wystroju ołtarza głównego od momentu jego budowy w latach 1862-1863. Ołtarz uległ spaleniu w 1974 roku i został odbudowany w 1979 roku. Trudno określić, czy rzeźby zostały gruntownie odnowione, czy wykonano ich wierne kopie. Charakteryzuje je uproszczona, schematyczna forma, czerpiąca wciąż z tradycji barokowej.

ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

Życie Parafii Ponikiew, s. 42-43.

Osoby związane z dziełem

Jak cytować?

Agata Felczyńska , "Św. Jan Ewangelista ", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-jan-ewangelista-19

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności