Matka Boska Bolesna i św. Jan Ewangelista
Zdjęcie nr 1: W centrum krzyż widlasty z figurą martwego Chrystusa Ukrzyżowanego; flankowany przez malowane na desce postacie Matki Boskiej i św. Jana. Obrazy w kształcie wyciętego obrysu postaci. Obraz z Matką Boską po prawej stronie krzyża. Maria zwrócona en face, z rękoma skrzyżowanymi na piersi i głową skierowaną w stronę krzyża. Twarz owalna,, o młodzieńczych rysach. Ubrana w czerwoną suknię z długimi, wąskimi rękawami ze złotą lamówką oraz biały płaszcz narzucony na głowę i ramiona, opadający falami po bokach. Wokół głowy nimb z napisem: S. MARIA ORA PRO NOBIS PECCATOR[IBUS] Obraz z przedstawieniem św. Jana po lewej stronie krzyża. Święty zwrócony en face, z dłońmi złożonymi na piersi, lewą podtrzymuje zamkniętą księgę. Twarz owalna, o pełnych policzkach i wyraźnych, młodzieńczych rysach. Włosy długie poskręcane w pukle i opadające na ramiona. Ubrany w białą tunikę o wąskich długich rękawach, drapowaną w równoległe fałdy oraz czerwony płaszcz zapięty przy szyi fibulą, opadający kaskadami na ramiona i boki. Wokół głowy nimb z napisem: S. IOANNES EVANGELISTA. Malowane płaską plamą barwną z silnym konturem.
Zdjęcie nr 2: W centrum krzyż widlasty z figurą martwego Chrystusa Ukrzyżowanego; flankowany przez malowane na desce postacie Matki Boskiej i św. Jana. Obrazy w kształcie wyciętego obrysu postaci. Obraz z Matką Boską po prawej stronie krzyża. Maria zwrócona en face, z rękoma skrzyżowanymi na piersi i głową skierowaną w stronę krzyża. Twarz owalna,, o młodzieńczych rysach. Ubrana w czerwoną suknię z długimi, wąskimi rękawami ze złotą lamówką oraz biały płaszcz narzucony na głowę i ramiona, opadający falami po bokach. Wokół głowy nimb z napisem: S. MARIA ORA PRO NOBIS PECCATOR[IBUS] Obraz z przedstawieniem św. Jana po lewej stronie krzyża. Święty zwrócony en face, z dłońmi złożonymi na piersi, lewą podtrzymuje zamkniętą księgę. Twarz owalna, o pełnych policzkach i wyraźnych, młodzieńczych rysach. Włosy długie poskręcane w pukle i opadające na ramiona. Ubrany w białą tunikę o wąskich długich rękawach, drapowaną w równoległe fałdy oraz czerwony płaszcz zapięty przy szyi fibulą, opadający kaskadami na ramiona i boki. Wokół głowy nimb z napisem: S. IOANNES EVANGELISTA. Malowane płaską plamą barwną z silnym konturem.
Zdjęcie nr 3: W centrum krzyż widlasty z figurą martwego Chrystusa Ukrzyżowanego; flankowany przez malowane na desce postacie Matki Boskiej i św. Jana. Obrazy w kształcie wyciętego obrysu postaci. Obraz z Matką Boską po prawej stronie krzyża. Maria zwrócona en face, z rękoma skrzyżowanymi na piersi i głową skierowaną w stronę krzyża. Twarz owalna,, o młodzieńczych rysach. Ubrana w czerwoną suknię z długimi, wąskimi rękawami ze złotą lamówką oraz biały płaszcz narzucony na głowę i ramiona, opadający falami po bokach. Wokół głowy nimb z napisem: S. MARIA ORA PRO NOBIS PECCATOR[IBUS] Obraz z przedstawieniem św. Jana po lewej stronie krzyża. Święty zwrócony en face, z dłońmi złożonymi na piersi, lewą podtrzymuje zamkniętą księgę. Twarz owalna, o pełnych policzkach i wyraźnych, młodzieńczych rysach. Włosy długie poskręcane w pukle i opadające na ramiona. Ubrany w białą tunikę o wąskich długich rękawach, drapowaną w równoległe fałdy oraz czerwony płaszcz zapięty przy szyi fibulą, opadający kaskadami na ramiona i boki. Wokół głowy nimb z napisem: S. IOANNES EVANGELISTA. Malowane płaską plamą barwną z silnym konturem.

Matka Boska Bolesna i św. Jan Ewangelista

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
nowotarski
Gmina
Nowy Targ
Miejscowość
Dębno Podhalańskie
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Nowy Targ
Parafia
Parafia św. Michała Archanioła
Miejsce przechowywania
belka tęczowa
Identyfikator
DZIELO/01202
Kategoria
obraz
Ilość
2
Czas powstania
XVII wiek (?)
Technika i materiał
drewno, farba olejna; malowanie, technika olejna na desce
Autor noty katalogowej
Andrzej Włodarek
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Obrazy, jako przedstawienia asystencyjne, dodane do starszego rzeźbionego krucyfiksu.

Opis

W centrum krzyż widlasty z figurą martwego Chrystusa Ukrzyżowanego; flankowany przez malowane na desce postacie Matki Boskiej i św. Jana. Obrazy w kształcie wyciętego obrysu postaci. Obraz z Matką Boską po prawej stronie krzyża. Maria zwrócona en face, z rękoma skrzyżowanymi na piersi i głową skierowaną w stronę krzyża. Twarz owalna,, o młodzieńczych rysach. Ubrana w czerwoną suknię z długimi, wąskimi rękawami ze złotą lamówką oraz biały płaszcz narzucony na głowę i ramiona, opadający falami po bokach. Wokół głowy nimb z napisem: S. MARIA ORA PRO NOBIS PECCATOR[IBUS] Obraz z przedstawieniem św. Jana po lewej stronie krzyża. Święty zwrócony en face, z dłońmi złożonymi na piersi, lewą podtrzymuje zamkniętą księgę. Twarz owalna, o pełnych policzkach i wyraźnych, młodzieńczych rysach. Włosy długie poskręcane w pukle i opadające na ramiona. Ubrany w białą tunikę o wąskich długich rękawach, drapowaną w równoległe fałdy oraz czerwony płaszcz zapięty przy szyi fibulą, opadający kaskadami na ramiona i boki. Wokół głowy nimb z napisem: S. IOANNES EVANGELISTA. Malowane płaską plamą barwną z silnym konturem.

Zarys problematyki artystycznej

Obrazy tworzą wraz z rzeźbionym krucyfiksem trójosobową Grupę Ukrzyżowania zróżnicowaną pod względem techniki i czasu powstania.. Modelunek postaci silnym konturem sugeruje, że są dziełem nieprofesjonalnego twórcy.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Malowane na drewnianym podobraziu o kształcie sylwetek postaci ludzkich przedstawienia Matki Boskiej Bolesnej i św. Jana Ewangelisty, umieszczone na belce tęczowej, po bokach starszego, rzeźbionego krucyfiksu. Kompozycyjnie tworzą wraz z nim Grupę Ukrzyżowania.

Bibliografia

Szydłowski Tadeusz, "Zabytki sztuki w Polsce. Inwentarz topograficzny, cz. III, t. I, z. 1, Powiat nowotarski", Warszawa 1938
"Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie", Warszawa 1953
Monita Rafał, Skorupa Andrzej, Milan Józef, "Dębno Podhalańskie. Kościół drewniany", Kraków 2011

Osoby związane z dziełem

Zdjęcie nr 1 dla osoby: Jan Ewangelista św.
Jan Ewangelista św.

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Kosz ambony na rzucie połowy ośmioboku, opięty prostymi listwami, dołem z wydzielonym cokołem z motywem ząbków, zwieńczony gzymsem. Kosz zawieszony na północnej ścianie prezbiterium na ostrosłupowej konsoli. Dostępny od wschodu, od strony wejścia do zakrystii, jednobiegowymi schodami z balustradą podzieloną listwami na romboidalne płyciny. Struktura zdobiona dekoracją patronową o motywach roślinno-geometrycznych.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta zwieńczonego łukiem wklęsło-wypukłym. Rama ażurowa z wici akantowej, zwieńczona główką anielską ze skrzydełkami. Obraz Matka Boska Szkaplerzna: w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem wklęsło-wypukłym. Pośrodku Matka Boska, ukazana w półpostaci, podtrzymująca stojące na obłoku Dzieciątko. Maria zwrócona en trois quarts w lewo, prawą ręką przytrzymuje stojące obok Dzieciątko. Twarz owalna o wysokim czole, wyraźne rysy wydobyte światłocieniem, rumiane policzki; duży nos, usta niewielkie, pełne. Włosy brązowe, falowane, z przedziałkiem na środku głowy, ukryte pod welonem. Ubrana w czerwoną suknię z długimi rękawami, przez ramiona przerzucony płaszcz z obfita partią drapowanej tkaniny przy prawym boku. Na głowie biały welon zarzucony na ramiona. Dzieciatko zwrócone en trois quarts w prawo, w kontrapoście, prawym łokciem opiera się ramię Matki, w lewej, wyciągniętej trzyma szkaplerz z literami: IHS. Twarz pełna o pucułowatych, rumianych policzkach, dużym czole, niewielkie oczy spoglądające w dół, zadarty nosek. Włosy krótkie, jasne, kręcone. Ciało o wydatnej muskulaturze, wydobytej światłocieniem. Przez biodra przewiązana biała pieluszka, ze zwisem tkaniny przy lewym boku. Postacie ukazane na tle kłębiastych, ciemnych chmur , rozświetlonych w górnej partii obrazu i u spodu Dzieciatka. Kolorystyka ciepła, nasycona. Plastyka wydobyta światłocieniem, o delikatnych przejściach tonalnych, ciała rozświetlone, laserunki. Obraz św. Michał Archanioł: W centrum obrazu całopostaciowe przedstawienie św. Michała Archanioła pokonującego szatana. Archanioł zwrócony en trois quarts w lewo, w dużym wykroku, w lewej ręce, przed piersią, dzierży tarczę, w prawej, uniesionej w górę, trzyma płomienisty miecz. Twarz owalna, z dużym czołem, oczy głęboko osadzone, mały nos, rumiane lica. Włosy krótkie, gęste, kręcone. Na głowie diadem. Ubrany w czerwoną, rozwianą u spodu tunikę, sięgającą kolan oraz zbroję torsową , bogato dekorowaną, z frędzlami. Postać otoczona rozwianym pasem niebieskiego, zawijającego się płaszcza. Na nogach wysokie sandały. Skrzydła duże, rozpostarte.
feretron
Feretron z obrazami: Św. Michał Archanioł i Matka Boska Szkaplerzna
Zdjęcie nr 1: Pośrodku belki tęczowej krzyż widlasty z figurą martwego Chrystusa Ukrzyżowanego, flankowany przez malowane na desce postacie Matki Boskiej i św. Jana Ewangelisty. Obrazy w kształcie wyciętego w desce konturu postaci. Krzyż w formie drzewa życia, z pojedynczymi wypustkami, na zakończeniach ramion medaliony z przedstawieniami symboli Ewangelistów z banderolami, górny medalion pusty; pod nim ukośny titulus w formie banderoli z napisem: INRI. Figura Chrystusa w lekkim zwisie, o szeroko rozłożonych ramionach, głowa opadająca; nogi silnie zgięte w kolanach, podkulone; stopy przebite jednym gwoździem, założone prawa na lewą. Ciało o niewłaściwych proporcjach anatomicznych, z silnie podkreśloną klatką piersiową oraz zaznaczonymi śladami męki. Twarz pociągła, o delikatnie rzeźbionych rysach, okolona zarostem. Włosy długie, falowane, opadają na plecy, na głowie korona cierniowa. Perizonium długie, sięgające kolan, ściśle opina biodra, z dwoma zwisami tkaniny po bokach. Polichromia naturalistyczna.
rzeźba
Krucyfiks
Zdjęcie nr 1: Rzeźba ścięta z tyłu. Figura Chrystusa umarłego. Ciało w delikatnym zwisie, o szeroko rozłożonych ramionach; głowa opadająca na prawe ramie. Ciało wychudzone, wydatna muskulatura, zaznaczone obficie krwawiące ślady męki. Nogi ugięte w kolanach, stopy przebite jednym gwoździem, założone prawa na lewą. Twarz pociągła, okolona zarostem, włosy długie, opadające na plecy i prawe ramie. Na głowie korona cierniowa. Złocone perizonium przewiązane podwójnym sznurem, odsłaniające prawe udo, ze zwisem na prawym boku. Krzyż polichromowany na ciemny brąz. W górnej części pionowej belki titulus w formie zwoju z napisem: INRI. Polichromia naturalistyczna w odsłoniętych partiach ciała, perizonium złocone.
rzeźba
Krucyfiks
Zdjęcie nr 1: Rzeźba pełnoplastycznaa, ścięta z tyłu. Figura Chrystusa umarłego. Głowa opuszczona, twarz owalna, okolona krótka brodą, włosy długie, opadające na prawe ramię. Na głowie korona cierniowa. Nogi delikatnie ugięte w kolanach, stopy przebite jednym gwoździem, w układzie prawa na lewą. Ciało wychudzone, o podkreślonej klatce piersiowej. Perizonium przewiązane podwójnym sznurem, odsłaniające prawe udo, ze zwisem tkaniny na prawym boku.
rzeźba
Krucyfiks
Zdjęcie nr 1: Orientowany, jednoprzestrzenny, nawa na rzucie prostokąta, z węższym, prostokątnym prezbiterium, przy którym od północy wąska zakrystia. Od zachodu przy nawie wieża na rzucie kwadratu, od południa kruchta. Wnętrze nakryte stropem, w nawie z zaskrzynieniem. Portale zachodni i do zakrystii ostrołukowe, fazowane; portal południowy zamknięty łukiem kotarowym. Okna prostokątne, w prezbiterium od południa okno bliźnie, od wschodu zamknięte łukiem kotarowym. Wokół podcienia, obecnie zaszalowane. Więźba dachowa jętkowa, ze znakami montażowymi. Dach nad nawą i prezbiterium jednokalenicowy, dwuspadowy, nad nawą z połaciami przedłużonymi na zaskrzynienia i od północy nad zakrystię. Na kalenicy wieżyczka na sygnaturkę z baniastym hełmem. Wieża o ścianach pochyłych, z nadwieszoną izbicą, zwieńczona ostrosłupowym hełmem. Wokół kościoła ogrodzenie belek układanych na zrąb, z dwiema bramkami.
kościół
Kościół św. Michała Archanioła w Dębnie Podhalańskim

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta. W centrum siedząca postać Marii zwrócona trzy czwarte w lewo, delikatnie pochylona z rękami złożonymi w geście modlitwy. Przed nią siedzące na skale Dzieciątko, zwrócone trzy czwarte w prawo, delikatnie pochylone, opierające ciężar ciała na prawej ręce. Maria o delikatnych rysach: owalnej twarzy, małym nosie i drobnych ustach. Na głowie ma biały welon przykrywający jej włosy. Ubrana jest w bladoróżową suknię oraz silnie udrapowany ciemnogranatowy płaszcz, spod którego widoczna jest bosa stopa. Dzieciątko o jasnej, różowawej karnacji. Twarz pełna o małym nosie i głęboko osadzonych oczach. Głowę okalają krótkie, złote włosy. Wokół głów Marii i Dzieciątka złote, świetliste nimby. W tle pejzaż z widocznymi fragmentami drzew w brunatnej i ciemnozielonej tonacji. Rama złocona, fakturowana, w narożach i pośrodku boków zdobiona stylizowaną wicią roślinną.
obraz

Adoracja Dzieciątka

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie pionowego prostokąta z przedstawieniem Matki Boskiej Karmiącej. W centrum kompozycji została ukazana Maria w półpostaci z głową przechyloną na lewe ramię. W lewej dłoni trzyma Dzieciątko Jezus, a prawą przytrzymuje pierś, którą go karmi. Ubrana jest w zielone szaty: suknię oraz płaszcz zdobione jasnoczerwonymi i kolistymi różami, niebieskimi tulipanami oraz zielonymi listkami. Szaty obwiedzione są czarnym konturem, w środku malowane płaską plamą barwną, bez cieniowania. Twarz Marii pełna o jasnej karnacji z zaróżowionymi policzkami z długim nosem i małymi ustami. Włosy długie, ciemnobrązowe, schowane pod welonem. Dzieciątko ponad naturalnych rozmiarów z odkrytymi ramionami i kolanami. Tło po lewej stronie obrazu ciemnoniebieskie, a po prawej zielone z żółtym nimbem wokół głowy Dzieciątka oraz żółtym fragmentem w prawym, górnym narożu. Wokół głów postaci rozmieszczonych jest jednaście, dużych i złotych gwiazd. Rama prosta, drewniana i bejcowana.
obraz

Matka Boska Karmiąca

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta, zamknięty łukiem nadwieszonym z przedstawieniem Matki Boskiej Nieustającej Pomocy. Maria ukazana w półpostaci, frontalnie, z Dzieciątkiem Jezus na lewym ręku. Dzieciątko widoczne z prawego profilu, z głową odwróconą do tyłu, oburącz ujmuje dłoń Marii. Owalne twarze postaci charakteryzują linearnie opracowane rysy, z długimi, wąskimi nosami oraz drobnymi ustami. Oczy Marii mają migdałowy kształt, jej wzrok skierowany jest na wprost. Matka Boska ubrana jest w czerwoną suknię z długimi rękawami ze złotymi obszyciami oraz ciemnoniebieski płaszcz nałożony na głowę. Dzieciątko ubrane jest w zieloną sukienkę i czerwony płaszcz, z jego lewej stopy zsuwa się sandał. Jezus spogląda w kierunku niewielkiej sylwetki jednego z dwóch archaniołów znajdującego się po prawej stronie – archanioła Gabriela. Po drugiej stronie jest archanioł Michał, obaj trzymają w dłoniach narzędzia Męki Pańskiej: Michał (włócznię i gąbkę z octem), Gabriel (krzyż). Na głowach Marii i Dzieciątka znajdują się otwarte korony ze szlachetnymi kamieniami, a wokół nimby: Matki Boskiej dekorowany bogatą wicią floralną, u Dzieciątka nimb krzyżowy. Wszystkie postacie są podpisane inicjałami: nad głową Marii, po lewej stronie obrazu widnieją litery „MP”, a po prawej „ΘΥ”; następnie po lewej stronie obrazu, nad głową archanioła Michała znajdują się litery „ΟΡМ”, a nad głową archanioła Gabriela „OΡГ” i dalej, po prawej stronie obrazu, obok Dzieciątka Jezus litery „IC-XC”. Tło jest złocone. Obraz ujęty jest prostokątną, profilowaną ramą zdobioną od zewnątrz ażurową wicią roślinną. W górnej części kompozycji napis „MATKO BOSKA NIEUSTAJĄCEJ POMOCY / MÓDL SIĘ ZA NAMI”. Rama drewniana, profilowana, złocona, ozdobiona rzędem stylizowanych liści akantu.
obraz

Matka Boska Nieustastającej Pomocy

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta w rozbudowanej, profilowanej ramie dekorowanej nakładanymi motywami geometrycznymi oraz kwiatowymi, zwieńczonej na osi monogramem maryjnym. W centrum kompozycji, nieco z lewej strony obrazu przedstawienie Marii trzymającej na kolanach martwe ciało Chrystusa. Twarz Marii szeroka, z delikatnie otwartymi ustami, szerokim nosem i wzrokiem skierowanym ku niebu. Matka Boska jest ubrana w czerwoną suknię, ciemnobłękitny płaszcz nałożony na głowę oraz biały welon. Chrystus ukazany w pozycji półleżącej na białym płótnie, z lewą ręką podtrzymywaną przez Marię, prawą opadłą bezwładnie w dół. Twarz szczupła, oczy zamknięte, okolona krótką brodą i długimi, ciemnobrązowymi włosami, spływającymi na ramiona i plecy. Odziany jest w białe perizonium na biodrach, delikatnie drapowane. Wokół głów są zaznaczone nimby. W lewym, dolnym rogu przedstawienia titulus oraz misa, w prawym widoczny fragment krzyża. W tle otwiera się rozległy pejzaż z widokiem na Jerozolimę. Kolorystyka ciemna, ciepła z dominacją brązów.
obraz

Pieta

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta ujęty profilowaną, złoconą ramą. W centrum kompozycji, na tle rozległego, górzystego pejzażu przedstawiony św. Antoni Padewski trzymający na ręku Dzieciątko Jezus. Święty ukazany frontalnie, w pozycji stojącej z głową zwróconą w trzech czwartych w lewo. Ubrany w brązowy habit franciszkański przepasany sznurem (cingulum), z przewieszonym u pasa różańcem. Stopy obute w brązowe sandały. Święty przedstawiony jako mężczyzna o okrągłej twarzy z pełnymi, zaróżowionymi policzkami, o dużych, ciemnych oczach oraz długim, prostym nosie. Głowa z tonsurą okolona nimbem. W prawym ręku postać trzyma kwiat białej lilii; w lewym podtrzymuje zamkniętą księgę, na której znajduje się Dzieciątko Jezus. Chrystus ukazany w postawie siedzącej, zwrócony w trzech czwartych w prawo. Ukazany jako jasnowłose, pulchne dziecko o jasnej karnacji z wyraźnie zaznaczonym rumieńcem. Oczy duże, nos prosty, usta lekko uśmiechnięte. Głowa otoczona nimbem. Biodra przepasane białą tkaniną. Dzieciątko wznosi prawą rękę w geście błogosławieństwa, w lewej trzyma kulę ziemską. Tło kompozycji stanowi rozległy, górzysty pejzaż z widoczną w oddali sylwetą miasta i płynącą rzeką. Powyżej niebo zasnute białymi obłokami. Na odwrociu obrazu napis „Ołtarz S(więtego) Józefa odnowiony kosztem Pana Józefa Mianowskiego 1851” oraz „Ten Obraz z Ramą Odnowiony na Honor S Antoniego dnia 15 Grudnia 1851. Woj(ciech) Dembowski, Malarz i Pozłotnik m.p. O.M.K.”
obraz

Św. Antoni Padewski

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta przedstawiający stygmatyzację św. Franciszka. W centrum kompozycji znajduje się św. Franciszek, usytuowany nieco z lewej strony obrazu, w pozycji klęczącej, zwrócony w trzech czwartych w lewo, z rękami rozłożonymi szeroko na boki. Ma podłużną twarz, z krótkim i jasnym zarostem, z oczami skierowanymi na Chrystusa, na głowie tonsurę. Święty ubrany jest w habit franciszkański przewiązany sznurem, a na stopach ma założone sandały. W górnej części obrazu, po prawej stronie znajduje się Chrystus jako serafin, z którego ran wychodzą czerwone promienie tworzące stygmaty u świętego Franciszka. Przed świętym, na wysokim wzniesieniu ułożone są: otwarta księga oraz czaszka. W tle, pośrodku widać zakonnika, ukazanego w pozycji siedzącej, czytającego księgę. W oddali widać pejzaż górski i pochmurne niebo. W dolnej części obrazu słabo czytelna sygnatura „Wład(ysław) P. Bąkowski 1886.” Rama drewniana, profilowana, fakturowana i złocona, zdobiona stylizowanymi rocaille'ami.
obraz

Stygmatyzacja św. Franciszka

Jak cytować?

Andrzej Włodarek, "Matka Boska Bolesna i św. Jan Ewangelista", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/matka-boska-bolesna-i-sw-jan-ewangelista

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności