Św. Stanisław

Dzieje zabytku

Rzeźba wraz z całą strukturą ołtarzową została zamówiona w 1913 roku, kiedy to ówczesny proboszcz parafii Józef Nowak zawarł kontrakt na wykonanie ołtarza głównego z Władysławem Druciakiem, rzeźbiarzem z Krakowa. Ołtarz poddano konserwacji w latach 2016-2017 pod kierownictwem Beaty Skalmierskiej. Zabiegi restauratorskie przy elementach rzeźbiarskich wykonał Wojciech Kurdziel z Kalwarii Zebrzydowskiej.

Opis

Rzeźba wolnostojąca, pełnoplastyczna przedstawiająca św. Stanisława z Piotrowinem, ukazana frontalnie, w delikatnym kontrapoście. Święty prawą rękę unosi w geście błogosławieństwa, lewa nieco ugięta w łokciu, jest opuszczona w dół. Twarz podłużna o długim, prostym nosie, wąskich ustach, lekko przymkniętych oczach, okolona brodą rozdzieloną na końcu w dwa pukle, policzki delikatnie zarumienione. Włosy sięgające do ramion, kręcone. Święty ubrany jest w fioletową albę, białą komżę, jasnobrązowy ornat o kolistym wykroju z przodu i z tyłu zakończony w szpic z różową podszewką i z malowanym dekoracyjnym pasem na brzegach oraz krzyżem pektoralnym. Ma biały humerał pod szyją, fioletowe rękawiczki z chwostem przy brzegu oraz z malowanym złoconym krzyżem greckim, a także dwa pierścienie na prawej ręce. Na głowie ma założoną złoconą infułę. U nóg świętego, po lewej stronie znajduje się popiersie Piotrowina ukazane z prawego profilu, zwróconego w stronę św. Stanisława ze złożonymi w geście modlitwy rękami. Twarz o starczych rysach, podłużna z wąskim i długim nosem, małymi ustami i głębokimi oczodołami. Figura ubrana w biały całun zarzucony na głowę i otulający całą postać. Polichromia rzeźby św. Stanisława naturalistyczna, detale szat złocone. Rzeźby ustawione na niskich postumentach o ściętych narożach.

Zarys problematyki artystycznej

Rzeźba św. Stanisława wraz z całym ołtarzem głównym powstała w pracowni rzeźbiarskiej Władysława Druciaka w 1914 roku. Ołtarz został wykonany w stylu neogotyckim, który nawiązywał do wzorów średniowiecznych – gotyckich, powielając dawne formy oraz ornamenty i komponując je w nową całość. Autor dzieła, Władysław Druciak (1874-1923) wykonywał wiele obiektów sztuki sakralnej na terenie Małopolski na przełomie XIX i XX wieku, zarówno w drewnie, jak i w kamieniu. Urodził się w Krościenku nad Dunajcem, gdzie ukończył szkołę powszechną, a wykształcenie zawodowe uzyskał w Szkole Przemysłu Drzewnego w Zakopanem – w oddziale rzeźby ornamentalnej. Ponadto w latach 1895-1896 oraz 1899-1900 uczęszczał na wieczorowe kursy rysunku zawodowego i modelowania w Państwowej Szkole Przemysłowej w Krakowie. Jego nauczycielem był Kazimierz Wakulski, konserwator wielu średniowiecznych rzeźb, m.in. z ołtarza Wita Stwosza w kościele Mariackim w Krakowie. Nie bez znaczenia było więc doświadczenie mistrza, które miało wpływ na ukształtowanie młodego rzeźbiarza. Po śmierci Kazimierza Wakulskiego (1905) Druciak przejął jego pracownię rzeźbiarską przy ul. Retoryka 10 w Krakowie. Specjalizował się w wykonywaniu ołtarzy neogotyckich oraz rzeźb w kamieniu. Ołtarz w Krzywaczce zalicza się do późniejszej twórczości artysty. Wcześniej wykonał on ołtarze neogotyckie w kościołach w Kozach (1906, 1908), Rabce (1909) i Libiążu (1912). Ponadto Druciak jest autorem ołtarzy do kościoła NMP Wniebowziętej w Ochotnicy Górnej (1915-1916), które zostały przeniesione do kościoła w Stanisławowie (na Ukrainie), a także różnych realizacji w kościele Nawiedzenia NMP w Kasince Małej (1917-1923). W ostatnim roku życia artysta wykonał ambonę oraz grupę Ukrzyżowania na łuku tęczowym w bazylice Matki Boskiej Bolesnej w Limanowej. Jego twórczość określa się jako przykład historyzmu w rzeźbie sakralnej początku XX wieku. Był doskonałym majstrem, biegłym w praktyce warsztatowej, nie wypracował jednak indywidualnego stylu, bardziej przetwarzając znane mu realizacje innych artystów. Świętego Stanisława ukazał zgodnie z tradycją ikonograficzną – w stroju biskupim. Święty urodził się około 1030 roku w Szczepanowie. Z powodu konfliktu z Bolesławem Szczodrym został z polecenia króla zamordowany w 1079 roku, według tradycji podczas mszy świętej w kościele św. Michała na Skałce. Był biskupem krakowskim, męczennikiem, jest jednym z głównych patronów Polski. W omawianym dziele u jego stóp znajduje się popiersie Piotrowina, które nawiązuje do legendy wskrzeszenia zmarłego przez św. Stanisława. Po drugiej stronie ołtarza umieszczono rzeźbę św. Wojciecha, który zwykle występuje w parze ze św. Stanisławem w dekoracji nastaw ołtarzowych.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Rzeźba jest obecnie po konserwacji wykonanej w latach 2016-2017 (zdjęcie zostało pochodzi sprzed konserwacji).

Streszczenie

Rzeźba św. Stanisława wraz z całym ołtarzem głównym powstała w krakowskiej pracowni rzeźbiarskiej Władysława Druciaka w 1914 roku. Jego twórczość określa się jako przykład historyzmu w rzeźbie sakralnej początku XX wieku. Święty Stanisław urodził się około 1030 roku w Szczepanowie. Był biskupem krakowskim, męczennikiem, jest jednym z głównych patronów Polski.

Bibliografia