Anioł

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wadowicki
Gmina
Spytkowice
Miejscowość
Spytkowice
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Zator
Parafia
Św. Katarzyny Aleksandryjskiej
Kościół
Św. Katarzyny Aleksandryjskiej
Miejsce przechowywania
ołtarz główny, przyczółek
Identyfikator
DZIELO/06712
Kategoria
rzeźba
Ilość
2
Czas powstania
1645 rok
Technika i materiał
drewno rzeźbione, polichromowane, złocone
Autor noty katalogowej
Józef Skrabski
Uznanie autorstwa 4.0

Dzieje zabytku

Fundatorami ołtarza byli właściciel Spytkowic i kolator świątyni Łukasz Opaliński, podkomorzy poznański oraz proboszcz w Spytkowicach ksiądz Józef Stradowski. Jak odnotowano w kronice kościoła ołtarz wykonał w 1645 roku znany krakowski rzeźbiarz Georg Zimmermann, a pomalował w 1646 roku Grzegorz Kostecki. Ołtarz był wzmiankowany w inwentarzach z 1668 i 1729 roku.

Opis

Umieszczone na przyczółku całopostaciowe rzeźby aniołów, ułożonych przeciwstawnie, w pozycji półleżącej, zwróconych w kierunku osi ołtarza. Ich nogi bezpośrednio stykające się z gzymsem są ugięte w kolanach, natomiast zewnętrzne – wyprostowane. Ramiona aniołów są szeroko rozłożone, a dłonie z ugiętymi palcami. Głowy lekko pochylone do przodu skłaniają się delikatnie w stronę centrum ołtarza. Ich twarze są owalne, pełne, z głęboko osadzonymi dużymi oczami, przysłonięte do połowy powiekami. Nosy proste, wyraźnie zaznaczone, usta wąskie, lekko rozchylone. Głowy okolone pofalowanymi puklami włosów sięgającymi ramion. Skrzydła aniołów są rozłożone, z głęboko rzeźbionymi piórami. Każdy z aniołów ubrany jest w tunikę, sięgającą kostek z opracowaną lamówką wokół dekoltu oraz w krótszą, wierzchnią szatę, przewiązaną w pasie, z wykrojem pod szyją w kształcie litery „V” i z podwiniętymi rękawami, a także w sandały sięgające do połowy łydki. W opracowaniu wierzchniej szaty dominują pionowe, równoległe, rurkowate fałdy. W szacie spodniej tkanina nad zewnętrzną stopą układa się w formę węzła. Karnacja ciała aniołów kremowa, włosy brązowe, szaty i skrzydła złote.

Zarys problematyki artystycznej

Ołtarz główny w kościele w Spytkowicach był jedną z ostatnich prac Georga Zimmermanna, snycerza pochodzącego z Gdańska, pracującego we Wrocławiu i Krakowie, m.in. na zlecenie paulinów z Jasnej Góry (do bazyliki wykonał ołtarz główny, stalle i pulpit, spalone w 1695 roku). Realizował prace stolarskie dla kamedułów na Bielanach w latach 1635-1644: ołtarz boczny w kaplicy św. Bonifacego i św. Władysława z fundacji króla Władysława IV Wazy, tabernakulum w ołtarzu głównym, stalle w chórze zakonnym (niezachowane). W 1642 roku wykonał krucyfiks na belkę tęczową w kościele w Wilamowicach, a w 1645 roku podpisał kontrakt na wykonanie stalli w kolegiacie sandomierskiej. Sposób ułożenia aniołów w ołtarzu w Spytkowicach, niejako leżących na przyczółku, jest typowy dla rzeźby wczesnobarokowej z pierwszej połowy XVII wieku. Charakterystyczne jest również ułożenie włosów, niezgodne z zasadami grawitacji, w sztywno odstające od głowy, faliście układające się, odrębne pukle.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Wykonana w 1645 roku figura anioła do ołtarza głównego w kościele w Spytkowicach jest dziełem znanego rzeźbiarza Georga Zimmermanna. Ołtarz ufundowali właściciel miasta Łukasz Opaliński i ówczesny proboszcz Józef Stradowski.

Bibliografia

Wardzyński Michał, "Ośrodek rzeźbiarski w Częstochówce pod Jasną Górą 1620-1705", Warszawa 2009
"Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie", Warszawa 1953

Osoby związane z dziełem

Jak cytować?

Józef Skrabski, "Anioł", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/aniol

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności