Ołtarz główny

Dzieje zabytku

Ołtarz wykonał w 1916 roku Władysław Druciak. Nastawa została częściowo przerobiona, w czasie gdy proboszczem parafii był ksiądz Andrzej Braś (1945-1966). Około 1952 roku wymieniono tabernakulum na nowe, pancerne, które zastąpiło poprzednie, drewniane. Ołtarz kilkukrotnie konserwowano. Po raz ostatni w dniach od 13 maja do 25 czerwca 2010. Prace wykonała firma „Odroniec”.

Opis

Nastawa ołtarzowa architektoniczna, trójosiowa, jednokondygnacyjna ze zwieńczeniem, na wysokim cokole. Ołtarz drewniany, prostopadłościenny; mensa drewniana. Antepedium w formie leżącego prostokąta ujęte w narożach półkolumienkami, w polu płaskorzeźbione przedstawienie Ostatniej Wieczerzy. Cokół retabulum z czterema pilastrami, stanowiącymi podstawę dla podpór. Osie wydzielone dwiema parami kolumn; środkowe wyższe od bocznych. W polu środkowym głęboka nisza z płaskorzeźbionym przedstawieniem Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny i w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym, ujęta parą kolumn o kapitelach kompozytowych; arkada zamknięta trójkątnym szczytem, flankowanym wspornikami z figurkami aniołów; za nim fragment dachu. Osie boczne niższe, z niszami na figury św. Piotra i św. Pawła w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym; od zewnątrz ujęte półkolumienkami o kapitelach korynckich dźwigających fryz i postumenty dla figurek aniołów. Kondygnacja ujęta przyporami. Zwieńczenie w formie ośmiobocznego baldachimu opartego na arkadkach z figurą św. Michała Archanioła. Na szczycie łaciński krzyż o trójlistnie zakończonych ramionach. Na osiach zewnętrznych cokołu prześwity wypełnione wicią roślinną z motywem winnego grona. Cokół zakończony pasem z dekoracją roślinną. Trzony wewnętrznej pary kolumn dekorowane kratką z rozetami, w połowie wysokości ujęte koroną. Trzony zewnętrznej pary podpór zdobione ornamentem geometryczno-roślinnym. Łuki nisz dekorowane stylizowanym maswerkiem; pole szczytu rozetą, gzyms stylizowanymi żabkami. Osie boczne zwieńczone palmetami z rozetą. Kalenica dachu z ciągiem palmet.
Struktura w kolorze naturalnego drewna; ornamentyka i podpory złocone i srebrzone.

Zarys problematyki artystycznej

Ołtarz główny powstał w pracowni rzeźbiarskiej Władysława Druciaka w 1916 roku. Jest wykonany stylu neogotyckim, który nawiązywał do wzorów średniowiecznych – gotyckich, powielając dawne formy oraz ornamenty i komponując je w nową całość. W trójosiowym ołtarzu złożono elementy stosowane w architekturze gotyckiej, takie jak ażurowe wieżyczki (w zwieńczeniu), pinakle (w osiach bocznych) oraz żabki, łuki ostre czy krenelaże. Autor ołtarza, Władysław Druciak (1874-1923) wykonywał wiele dzieł sztuki sakralnej na terenie Małopolski na przełomie XIX i XX wieku, zarówno w drewnie, jak i w kamieniu. Urodził się w Krościenku nad Dunajcem, gdzie ukończył szkołę powszechną, a wykształcenie zawodowe uzyskał w Szkole Przemysłu Drzewnego w Zakopanem – w oddziale rzeźby ornamentalnej. Jego nauczycielem był też Kazimierz Wakulski, konserwator wielu średniowiecznych rzeźb, m.in. rzeźb z ołtarza Wita Stwosza w kościele Mariackim w Krakowie. Nie bez znaczenia było więc doświadczenie mistrza, które miało wpływ na ukształtowanie młodego rzeźbiarza. Po śmierci Kazimierza Wakulskiego (1905) Druciak przejął jego pracownię rzeźbiarską przy ulicy Retoryka 10 w Krakowie i to w niej zapewne wykonał omawiany ołtarz. Specjalizował się w wykonywaniu ołtarzy neogotyckich oraz rzeźb w kamieniu. Ołtarz w Kasince Małej zalicza się do późniejszej twórczości artysty. Wcześniej wykonał ołtarze neogotyckie w kościołach w Kozach (1906, 1908), Rabce (1909) i Libiążu (1912) oraz w Krzywaczce (1914). Ponadto Druciak jest autorem ołtarzy do kościoła NMP Wniebowziętej w Ochotnicy Górnej (1915-1916), które zostały przeniesione do kościoła w Stanisławowie (obecnie na Ukrainie). Ołtarz w Kasince jest niemalże kopią struktury ołtarzowej, jaką artysta wykonał w kościele w Kozach 10 lat wcześniej. Jego twórczość zalicza się do historyzmu rzeźby sakralnej początku XX wieku. Był doskonałym majstrem, biegłym w praktyce warsztatowej, który przetwarzał znane realizacje innych artystów. W niszy głównej ołtarza w Kasince Małej znajduje się płaskorzeźba przedstawiająca Nawiedzenie Najświętszej Marii Panny, która bezpośrednio nawiązuje do wezwania parafii.

Streszczenie

Ołtarz główny w kościele w Kasince powstał w pracowni rzeźbiarskiej Władysława Druciaka w 1916 roku. Ołtarz jest wykonany stylu neogotyckim, który nawiązywał do wzorów średniowiecznych – gotyckich, powielając dawne formy oraz ornamenty i komponując je w nową całość. Autor ołtarza, Władysław Druciak (1874-1923) wykonywał wiele dzieł sztuki sakralnej na terenie Małopolski na przełomie XIX i XX wieku, zarówno w drewnie, jak i w kamieniu. Jego twórczość jest przykładem historyzmu w rzeźbie sakralnej początku XX wieku. Podobną strukturę do ołtarza w Kasince wykonał w Kozach w 1906 roku. W niszy głównej ołtarza znajduje się płaskorzeźba przedstawiająca Nawiedzenie Najświętszej Marii Panny, która bezpośrednio nawiązuje do wezwania parafii.

Bibliografia