Ambona

Dzieje zabytku

W aktach wizytacji kościoła w Igołomi z 1783 roku ambona opisana została jako „snycerskiej roboty nowa niebiesko malowana, w rzeźbie y miejscami wyzłacana”. Powstała zatem przed tym rokiem. W późniejszym czasie dobudowano do niej podest z balustradą i wejściem. Ambona została wtórnie polichromowana na kolor biały podczas ostatniej konserwacji.

Opis

Ambona wisząca, przyścienna, z dostępem od strony północnej w formie podestu z balustradą, prowadzącego do drzwi przekutych w murze. Kosz na planie zbliżonym do kwadratu, o wklęsło-wypukłych ściankach, na cokole dekorowanym rocaille'em, z podwieszeniem w formie stożka ujętego spływami wolutowymi i zakończonego szyszką. Ścianki kosza ujęte w narożach pilastrami o trzonach w formie spływów wolutowych dekorowanych kampanulami, podtrzymujących belkowanie z gzymsem tworzącym parapet. Na ściankach płyciny zdobione rocaille'em. Balustrada podestu pełna, dekorowana płycinami ze stylizowanym ornamentem roślinnym. Zaplecek flankowany pilastrami o kanelowanych trzonach, o kapitelach w formie konsol dźwigających imposty oraz fragmenty przerwanego, wolutowego, odwróconego na zewnątrz przyczółka. W polu zaplecka płycina w kształcie stojącego prostokąta o wklęsłych narożach, z malowanym krzyżem ujętym wieńcem laurowym i tablicami Dekalogu. Zaplecek flankowany uszami w formie stylizowanego rocaille'u. Całość zwieńczona rzeźbą gołębicy Ducha Świętego w glorii promienistej. Struktura ambony polichromowana na kolor biały, profile i ornamentyka złocone, detale srebrzone.

Zarys problematyki artystycznej

Typ ambony pozbawionej baldachimu, a zwieńczonej glorią promienistą z gołębicą Ducha Świętego, rozpowszechnił się w Małopolsce najpewniej za przykładem dzieł Antoniego Frączkiewicza, który po raz pierwszy zastosował takie rozwiązanie w 1727 roku w Tuchowie. Frączkiewicz czerpał inspiracje z postberninowskiej twórczości Baltazara Fontany, który tego rodzaju glorię umieszczał zamiast zwieńczenia w tworzonych przez siebie ołtarzach. Ambony pozbawione baldachimu i zwieńczone glorią stosowane były w twórczości różnych warsztatów rzeźbiarsko-stolarskich działających w Małopolsce, czego przykładem są dzieła w kaplicy św. Jana w Kętach, kościele św. Floriana w Krakowie, kolegiacie św. Marcina w Opatowie, dawnym kościele klasztornym w Hebdowie czy świątyni w Gdowie.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Pojedyncze spękania warstwy malarskiej, delikatne zabrudzenia.

Streszczenie

Ambona powstała przed 1783 rokiem, gdyż została opisana w aktach wizytacji z tego roku. W późniejszym czasie dobudowano do niej podest z balustradą i wejściem. Typ ambony pozbawionej baldachimu, a zwieńczonej glorią promienistą z gołębicą Ducha Świętego, rozpowszechnił się w Małopolsce najpewniej za przykładem dzieł Antoniego Frączkiewicza. Stosowany był w twórczości wielu warsztatów rzeźbiarsko-stolarskich działających na tym terenie.

Bibliografia