Kościół Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
limanowski
Gmina
Mszana Dolna
Miejscowość
Kasinka Mała
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Parafia
Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny
Tagi
architektura neogotycka Nawiedzenie Najświętszej Marii Panny
Identyfikator
DZIELO/18884
Kategoria
kościół
Ilość
1
Czas powstania
1912-1913
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Małopolska
Technika i materiał
cegła, kamień, piaskowiec, blacha miedziana, techniki murarskie, kamieniarskie i blacharskie
Autor noty katalogowej
Maria Działo
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

1 sierpnia 1911 w starym dworze w Kasince Małej zamieszkał ksiądz Władysław Bączyński, który rozpoczął przygotowania do budowy kościoła. Do pracy zatrudnił dwóch majstrów: Jana Hołuja z Myślenic i Józefa Wacławika z Mszany Dolnej. Jako projekt wykorzystano pracę krakowskiego architekta Jana Sasa-Zubrzyckiego. Do budowy użyto kamieni z Drogini i Lubnia oraz cegieł z cegielni miejskiej w Żywcu. 7 lipca 1912 dziekan z Mszany Dolnej ksiądz Wincenty Jankowski poświęcił kamień węgielny. W tym też czasie pracowano nad wybudowaniem plebani, której plan nakreślił sam ksiądz Bączyński. Pracę tę udało się prawie w całości ukończyć jesienią 1913 roku (plebania była już zadaszona, gotowy był jeden pokój i kuchnia). Również w kościele działania posuwały się szybko. Budynek był już sklepiony, przykryty dachówką, ułożono większą część posadzki i wstawiono okna, które wykonał Wojciech Kaim z Limanowej. Ksiądz Bączyński przygotował również prowizoryczny ołtarz. W ten sposób w listopadzie 1913 roku ksiądz dziekan Szymon Kumorek z Tymbarku mógł już poświęcić kościół. Konsekracji dokonał 8 czerwca 1923 biskup Edward Komar. Dzwony, które ufundował ksiądz Bączyński zostały skonfiskowane przez wojsko podczas pierwszej wojny światowej. Podobny los spotkał następne dzwony w czasie kolejnej wojny światowej. Te, które obecnie znajdują się w kościele zostały ufundowane przez parafian w 1974 roku. Wykonała je firma Jana Felczyńskiego z Przemyśla. 6 lipca 1975 zostały poświęcone przez biskupa Jana Pietraszkę, otrzymując imiona: Maria, Stanisław Kostka i Maksymilian Maria. W 1916 roku do Kasinki Małej został sprowadzony rzeźbiarz Władysław Druciak, aby wykonać ołtarze, ambonę, kredens do zakrystii, a także pomalować kościół. Jeden z ołtarzy spalił się niestety 15 grudnia 1933 (ołtarz Matki Boskiej Różańcowej). Po pożarze zaistniała potrzeba ponownego pomalowania kościoła. Prace wykonał malarz Łukasz Karwowski wraz z miejscowym pomocnikiem Bernardem Wietrzykiem. W 1938 roku kościół wzbogacił się o organy, które zakupiono w firmie Stefana Truszczyńskiego we Włocławku. Po śmierci księdza Bączyńskiego w 1940 roku nowym proboszczem parafii został ksiądz Julian Łysek, który zamówił w Krakowie nowy ołtarz Matki Boskiej Różańcowej dla uczczenia łask, jakie parafia otrzymała od Bogarodzicy w czasie drugiej wojny światowej. Pozostałe ołtarze oraz chrzcielnicę zaprojektował Stanisław Ciężadlik z Mszany Dolnej. W 1962 roku Franciszek Pyrz ufundował stacje drogi krzyżowej, które również wykonał Ciężadlik. Artysta jest też autorem dwóch rzeźbionych konfesjonałów (pierwszy – ufundowała Bronisława Łapanowa w 1963 roku, drugi – parafianie). W 1988 roku odbyło się kolejne malowanie kościoła. Polichromię wykonali Marta Żurowska, Teresa Świeżanka-Klimecka, Jan Augustynek i Jan Stopczyński, zdobiąc ściany wizerunkami świętych i błogosławionych: Królowej Jadwigi, Brata Alberta, Karoliny Kózki i Rafał Kalinowskiego. W 2003 roku zamontowano kratę, oddzielającą wnętrze świątyni od przedsionka.

Opis

Kościół jest położony w centrum wsi, na północ od główne drogi we wsi, na placu otoczonym kamiennym murem, nakrytym betonowym daszkiem, obsadzony ozdobnym drzewostanem. Wejście na plac kościelny prowadzi przez bramę od południa i wąską furtkę od zachodu. Kościół jest budowlą założoną na planie krzyża łacińskiego, murowaną, skierowaną na północ, trójnawową z transeptem i prezbiterium zakończonym wielobocznie. Wewnątrz dwuprzęsłowe nawy oddzielone są ostrołukowymi arkadami wspartymi na zdwojonych filarach oraz na parze kolumn pośrodku świątyni. Podpory wspierają sklepienie krzyżowo-żebrowe. Od fasady dostawiona masywna wieża na planie prostokąta, zwężająca się ku górze, nakryta namiotowym daszkiem i zwieńczona krzyżem. Wejście południowe w formie prostokątnego portalu, ujętego w dużą ostrołukową arkadę wykonaną z kamiennej okładziny. Powyżej na tle trójdzielnego okna ustawiona jest figura Chrystusa. Pomiędzy zachodnim ramieniem transeptu, a prezbiterium dostawiona zakrystia z wejściem od północy, analogicznie po drugiej stronie kościoła kaplica Najświętszego Serca Pana Jezusa. Nad skrzyżowaniem ramion transeptu umieszczona jest ażurowa wieżyczka na sygnaturkę. Całość opięta szkarpami. Detale dekoracyjne, takie jak narożniki, portale, gzymsy i obramowania okien wykonane z piaskowca. Do świątyni prowadzi też zachodni przedsionek.

Zarys problematyki artystycznej

Kościół powstał w latach 1912-1913, według projektu Jana Sasa-Zubrzyckiego (1860-1935), krakowskiego architekta. Kościoł jest przykładem jednego z mniej znanych dzieł późnego okresu twórczości artysty. Został wykonany w stylu neogotyckim z dużą dozą elementów neoromańskich, a nawet neorenesansowych (portal wejściowy). W bryle budynku dominuje wieża, która według myśli Sasa-Zubrzyckiego jest najważniejszym i charakterystycznym elementem w obiektach sakralnych. Dlatego też jej struktura góruje nad pozostałą częścią świątyni. Autor projektu w latach dziewięćdziesiątych XIX wieku wprowadził określenie „styl nadwiślański”, który według jego założeń operował ciężkimi bryłami, nawiązywał do gotyku, ale też architektury romańskiej, a przede wszystkim łączył cegłę z kamieniem dla bogatszego efektu dekoracyjnego. Wszystkie te cechy odnajdujemy w kościele w Kasince Małej. Wezwanie kościoła nawiązuje do corocznych procesji, które mieszkańcy Kasinki Małej odbywali w dzień Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny do Mszany Dolnej w intencji wybudowania kościoła w ich miejscowości.

Streszczenie

Kościół powstał w latach 1912-1913, według projektu Jana Sasa-Zubrzyckiego (1860-1935), krakowskiego architekta. Kościoł jest przykładem jednego z mniej znanych dzieł późnego okresu twórczości artysty. Został wykonany w stylu neogotyckim z dużą dozą elementów neoromańskich, a nawet neorenesansowych (portal wejściowy). Wezwanie kościoła nawiązuje do corocznych procesji, które mieszkańcy Kasinki Małej odbywali w dzień Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny do Mszany Dolnej w intencji wybudowania kościoła w ich miejscowości. Wnętrze świątyni zdobi ołtarz główny i ambona wykonane w stylu neogotyckim przez Władysława Druciaka w 1916 roku oraz ołtarz Najświętszego Serca Jezusa tegoż artysty, ołtarze Miłosierdzia Bożego i Modlitwy w Ogrójcu wykonane przez Stanisław Ciężadlika, a także ołtarz Matki Boskiej Różańcowej wykonany przez Wojciecha Maciejowskiego z Krakowa. Obecnie w kościele znajdują się dzwony, które zostały ufundowane przez parafian w 1974 roku. Wykonała je firma Jana Felczyńskiego z Przemyśla, a poświęcił je 6 lipca 1975 biskup Jan Pietraszko, nadając imiona: Maria, Stanisław Kostka i Maksymilian Maria. W świątyni znajduje się też jeden z pierwszych obrazów Jezusa Miłosiernego namalowany przez Adolfa Hyłę.

Bibliografia

Gargas Jan, "Jubileusz parafii Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Kasince Małej 1911-2011", Kraków 2011
"Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie", Warszawa 1953
Natanek Piotr, "Informator Archidiecezji Krakowskiej 2000. Parafie i kościoły", Kraków 2000
Stożek Łukasz, "Kościół parafialny w Kasince Małej – zapomniane dzieło Jana Sasa-Zubrzyckiego" , „Wiadomości Konserwatorskie” , s. 80-86
"Pobożna stulatka. Panorama parafii pw. Nawiedzenia NMP w Kasince Małej" , „Gość Krakowski” , s. 8

Jak cytować?

Maria Działo, "Kościół Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny ", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/kosciol-nawiedzenia-najswietszej-marii-panny-3

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności