Matki Boskiej Nieustającej Pomocy

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
oświęcimski
Gmina
Oświęcim
Miejscowość
Oświęcim
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Bielsko-Żywiecka
Parafia
Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
Kościół
Wniebowzięcia NMP
Miejsce przechowywania
prawa strona ściany tęczowej
Identyfikator
DZIELO/24397
Kategoria
ołtarz
Dookreślenie zabytku
ołtarz boczny przytęczowy
Czas powstania
po 1863 roku
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Małopolska
Technika i materiał
marmur, drewno, techniki stolarskie i snycerskie, polichromowanie, złocenie, srebrzenie
Autor noty katalogowej
ks. Szymon Tracz
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Ołtarz boczny Matki Boskiej Nieustającej Pomocy powstał zapewne po pożarze kościoła w 1863 roku. W czsie ostatniej konserwacji drewniane retabulum ustawiono na nowym, marmurowym cokole, dostawiając do niego nowy, marmurowy stipes ołtarzowy.

Opis

Ołtarz uzyskał formę architektonicznej struktury przyściennej, jednoosiowej, jednokondygnacyjnej ze zwieńczeniem. Marmurowy stipes ołtarzowy z mensą wykonano w formie prostopadłościanu dostawionego do wysokiego podwyższenia z marmuru ustawionego na podeście o ściętych narożach. Lico stipesu zdobi ryty symbol maryjny w otoku otoczonym przez stylizowane ramiona krzyża równoramiennego. Na podwyższeniu wsparto drewnianą strukturę nastawy ustawioną na cokole i flankowaną przez dwa filary. Przed lico kondygnacji wysunięto do przodu dwa postumenty, mające w pierwotnym zamyśle stanowić podpory dla flankujących strukturę dwóch kolumn podtrzymujący belkowanie wyłamane na ich osiach. Z kolumn zrezygnowano, a w ich miejsce w strukturę ołtarza oraz w trzony filarów zewnętrznych wprowadzono podłużne gabloty na wota. W polu kondygnacji wprowadzono prostokątną niszę zamkniętą półkoliście z mniejszym, czworobocznym obrazem Matki Boskiej Nieustającej Pomocy wiszącym na tle z szkarłatnej tkaniny. Poniżej obrazu umieszczono podłużną gablotę na wota. Ramę pola tworzą dwa pilastry o akantowych głowicach i trzonach dekorowanych zawieszonymi na taśmach bukiecikami kwiatów oraz półokrągły łuk, na którym umieszczono główki aniołków ze skrzyżowanymi skrzydełkami. Zwieńczenie utworzono z prostokątnego pola zamkniętego półkoliście ujętego obramieniem artykułowanym za pomocą rzędu kasetonów z rozetami, flankowanego przez dwa pilastry. W polu na niebieskim tle z tkaniny umieszczono ponad girlandą kwiatową w kształcie półksiężyca monogram maryjny także utworzony z girland roślino-kwiatowych. Zwieńczenie ujmuje para spływów wolutowych. Dwa pozostałe spływy wysunięte nad przedpolu zwieńczenia do przodu stanowią podstawę dla pary uskrzydlonych aniołków. Całość zwieńczenia zamyka kartusz prezentowany przez dwa aniołki oraz fantazyjny ornament spływający po jego bokach. W polu kartusza umieszczono napis: "O MARYJO / NIEUSTANNIE / WSPOMAGAJ / NAS". Struktura ołtarza polichromowana w kolorze kości słoniowej, profile i ornamenty zostały wyzłocone.

Zarys problematyki artystycznej

Dekoracyjną nastawę wykonano w duchu historycyzmu, łącząc ze sobą tradycyjną strukturę późnobarokowego retabulum polskiego z elementami charakterystycznymi np. dla obramień toskańskich prac warsztatu della Robbia z doby włoskiego Quattrocenta, skąd zapożyczono rząd uskrzydlonych główek anielskich oraz bukiecików kwiatowych zawieszonych na wstęgach (np. w katedrach w Pistoi, Arezzo lub w kościele Stygmatów św. Franciszka w La Verna).

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry. Ostatnią konserwację przeprowadzono w latach dziewięćdziesiątych XX wieku.

Literatura

F. Domesrtici, I della Robbia, Milano 1992, s. 44-77, il. 57-59, 70-71, 84-85.

Streszczenie

Ołtarz boczny Matki Boskiej Nieustającej Pomocy powstał w duchu historycyzmu zapewne po pożarze kościoła w 1863 roku. W czsie ostatniej konserwacji drewniane retabulum ustawiono na nowym, marmurowym cokole, dostawiając do niego nowy, marmurowy stipes ołtarzowy.

Jak cytować?

ks. Szymon Tracz, "Matki Boskiej Nieustającej Pomocy", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/matki-boskiej-nieustajacej-pomocy

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności