Jezusa Bielańskiego

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
oświęcimski
Gmina
Kęty
Miejscowość
Bulowice
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Bielsko-Żywiecka
Parafia
Św. Wojciecha Biskupa i Męczennika
Miejsce przechowywania
nawa główna
Identyfikator
DZIELO/23769
Kategoria
ołtarz
Dookreślenie zabytku
ołtarz boczny, prawy
Ilość
1
Czas powstania
około 1866 roku
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Małopolska
Technika i materiał
drewno, techniki stolarskie i snycerskie, polichromowanie, złocenie
Autor noty katalogowej
ks. Szymon Tracz
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Neobarokową nastawę ołtarza Pana Jezusa Bielańskiego wykonano około 1866 roku, kiedy to powstał drugi, bliźniaczy ołtarz Matki Boskiej Częstochowskiej. Na początku XXI wieku ołtarz uzyskał nowy, marmurowy stipes wraz z mensą.

Opis

Przyścienny ołtarz drewniany, jednoosiowy ze zwieńczeniem otrzymał formę architektoniczną. Nastawa wspiera się na nowym, prostopadłościennym stipesie marmurowym z mensą, artykułowany od przodu dwiema smukłymi półkolumienkami, pomiędzy którymi umieszczono metalową i złoconą aplikację z przedstawieniem Najświętszego Serca Pana Jezusa. Na mensie ustawiono tabernakulum w formie prostopadłościennej skrzynki o wklęsło-wypukłych bokach, ustawione na czterech profilowanych nóżkach. Drzwiczki ozdobiono płaskorzeźbionym kielichem z hostią ujętym wklęsło wypukłym obramieniem. Jednokondygnacyjną nastawę ustawiono na dwustrefowym cokole. Partia cokołu ozdobiona została płycinami w kształcie pionowych prostokątów, a w osi środkowej w kształcie kwadratów. Płyciny wypełniono rzeźbioną dekoracją floralną na czerwonym tle. Kondygnacja retabulum ujęta została parą złoconych kolumn, podtrzymujących wyłamane nad polem środkowym belkowanie. Kolumny o kompozytowych kapitelach ustawiono na profilowanych bazach, w jednej trzeciej wysokości przedzielone zostały opaską, zaś w części dolnej ozdobiono je żłobkowaniem. Na belkowaniu umieszczono parę uskrzydlonych aniołków. Pole środkowe ujęte zostało w prostokątną, profilowaną ramę, zamkniętą od góry łukiem wklęsło-wypukłym z uskokami. W niej prezentowany jest obraz Jezusa Bielańskiego w typie Ecce Homo, a na zasuwie obraz Najświętszego Serca Pana Jezusa. Po bokach nastawy umieszczono ażurowe, złocone wici akantowe pełniące role uszaków. Zwieńczenie uzyskało formę prostokąta stojącego ujętego po bokach dwiema lizenami i spływami wolutowymi. Wieńczy je przerywane belkowanie, na którym usytuowano parę siedzących aniołków. W polu zwieńczenia umieszczono obraz Świętej Rodziny we wklęsło-wypukłej ramie. Natomiast szczyt zwieńczenia ozdobiono złoconym chrystogramem "IHS" na czerwonym tle, otoczonym wieńcem z obłoków i promienistą glorią. Strukturę nastawy pomalowano w kolorze beżowym, a ornamentykę wyzłocono i wysrebrzono.

Zarys problematyki artystycznej

Ołtarz boczny Jezusa Bielańskiego w Bulowicach stanowi przykład popularnych nastaw neobarokowych, powstających jako wyposażenie tzw. kościołów józefińskich przez cały XIX wiek, aż do pierwszego dwudziestolecia XX wieku.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry. Ostatnią konserwację przeprowadzono na początku XXI wieku.

Literatura

Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1, Województwo krakowskie, red. J. Szablowski, Warszawa 1953, s. 8-9.

Streszczenie

Neobarokową nastawę ołtarza Pana Jezusa Bielańskiego wykonano około 1866 roku, kiedy to powstał drugi, bliźniaczy ołtarz Matki Boskiej Częstochowskiej. Retabulum stanowi przykład popularnych nastaw neobarokowych, powstających jako wyposażenie tzw. kościołów józefińskich przez cały XIX wiek, aż do pierwszego dwudziestolecia XX wieku.

Jak cytować?

ks. Szymon Tracz, "Jezusa Bielańskiego", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/jezusa-bielanskiego

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności