Sakralne Dziedzictwo Małopolski

Dzieje zabytku

W latach 1916-1917 polichromię ścian i stropów kościoła wykonał malarz Adam Giebułtowski. Koszt wykonanych prac wyniósł około 6 tys. koron, a „największym ofiarodawcą to był Jan Foks z żoną Franciszką”.

W latach 2009-2014 przeprowadzono gruntowną renowację wnętrza kościoła, która ujawniła, iż wspomniana polichromia z początku XX wieku pokrywa częściowo zachowaną osiemnastowieczną malaturę.

Opis

Malowidło w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem nadwieszonym, obwiedzione niebiesko-czerwono-złotą bordiurą ze stylizowanych motywów roślinnych, przedstawia scenę Bożego Narodzenia. W środku kompozycji została ukazana Święta Rodzina. Klęczącą po lewej stronie Marię przedstawiono z profilu. Matka Boska ma pociągłą twarz o jasnej karnacji i półdługie ciemne włosy nakryte białą chustą. Odziana jest w jasną szatę spodnią i długi niebieski płaszcz. W dłoniach trzyma Dzieciątko Jezus, przedstawione frontalnie w białej pieluszce na biodrach, z jasnymi kręconymi włosami i uniesionymi w górę rękami, nad głową promienie świetlistej glorii. Po prawej stronie kompozycji klęczy Józef, ukazany z profilu, o szczupłej twarzy okolonej zarostem, długim, prostym nosie, długich siwych włosach. Odziany w szarą tunikę i zielony płaszcz spięty pod szyją. Józef rozkłada ręce w geście adoracji. Po lewej stronie za Matką Boską znajduje się dwóch klęczących pasterzy oraz jeden stojący z dzieckiem na rękach. Pasterze mają długie włosy, odzienia skórzane oraz tuniki, a przez ramię przewieszone bukłaki i sakwy. U stóp pasterza na pierwszym planie znajduje się owca, laska pasterska oraz kapelusz. Pomiędzy Józefem a Marią żłóbek z sianem i białą chustą, a przed żłóbkiem owca. Po prawej stronie za Józefem przedstawiono wołu i osła zwróconych w stronę Dzieciątka. Nad Świętą Rodziną znajdują się dwie uskrzydlone główki anielskie, a pomiędzy nimi gwiazda, której światło tworzy glorię otaczającą Marię, Józefa i Jezusa. W tle ściana z prześwitem okiennym, fragment drewnianego stropu oraz nocny pejzaż po prawej stronie.

Zarys problematyki artystycznej

Sceny wielofiguralne polichromii ścian prezbiterium odwołują się do wydarzeń nowotestamentowych. Przedstawienia mają charakter narracyjny i odnoszą się do popularnych w tego typu dekoracjach epizodów ewangelicznych.

Omawiana scena, prezentująca Adorację Dzieciątka Jezusa przez grupę pasterzy, stanowi jeden z epizodów związanych z tematem Bożego Narodzenia. Usytuowana pośrodku klęcząca Matka Boska eksponuje, trzymając oburącz, nowo narodzonego Jezusa. Poza grupą pasterzy, którzy jako pierwsi pojawili się w Betlejem, by oddać pokłon, Zbawiciela adorują także wół i osioł, będące symbolami nawróconych pogan i reprezentantów narodu żydowskiego.

Autorem polichromii jest pochodzący z Oświęcimia Adam Giebułtowski (zm. 1968), który najprawdopodobniej był uczniem Jana Matejki. Był on stosunkowo znanym malarzem w regionie małopolskim, ponieważ polichromie jego autorstwa zdobią także wnętrza kościołów w Rabce Zdrój (kościół św. Marii Magdaleny), Łodygowicach, Głębowicach, Bielsku-Białej oraz Machowej. Malowidła te charakteryzuje stylistyka młodopolska w sposobie komponowania scen figuralnych i kształtowania postaci oraz intensywna, zróżnicowana kolorystyka i stylizowana ornamentyka roślinna.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry, poziome pęknięcia w strukturze malarskiej.

Literatura

1. Boże Narodzenie. Ikonografia [w:] Encyklopedia katolicka, t. 2, Lublin 1985, kol. 873-876.
2. Tajemnice kościoła, "Oświęcimska gmina", nr 5, 2009, s. 13.