Nastawa ołtarza Świętego Józefa
Zdjęcie nr 1: Nastawa przyścienna, architektoniczna, w kształcie prostokąta, jednoosiowa. W formie późnogotyckiego portalu o otworze wejściowym prostokątnym o zaokrąglonych narożach, ujętym cienkimi kolumienkami na cylindrycznych cokołach oraz laskowaniem, przechodzącymi na prostokątne nadproże z krzyżującymi się laskami. W polu środkowym obraz z przedstawieniem siedzącego na tronie świętego Józefa z Dzieciątkiem na kolanach. Obraz w obramieniu z motywem pręta owiniętego spiralną taśmą. Poniżej prostokątna płyta w takim samym obramieniu, z inskrypcją po polsku, literami stylizowanymi na gotyckie: BOGARODZICO.
Zdjęcie nr 2: Nastawa przyścienna, architektoniczna, w kształcie prostokąta, jednoosiowa. W formie późnogotyckiego portalu o otworze wejściowym prostokątnym o zaokrąglonych narożach, ujętym cienkimi kolumienkami na cylindrycznych cokołach oraz laskowaniem, przechodzącymi na prostokątne nadproże z krzyżującymi się laskami. W polu środkowym obraz z przedstawieniem siedzącego na tronie świętego Józefa z Dzieciątkiem na kolanach. Obraz w obramieniu z motywem pręta owiniętego spiralną taśmą. Poniżej prostokątna płyta w takim samym obramieniu, z inskrypcją po polsku, literami stylizowanymi na gotyckie: BOGARODZICO.

Nastawa ołtarza Świętego Józefa

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
krakowski
Gmina
Krzeszowice
Miejscowość
Krzeszowice
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Krzeszowice
Parafia
Parafia Św. Marcina z Tours
Miejsce przechowywania
kościół, nawa
Identyfikator
DZIELO/11446
Kategoria
ołtarz
Ilość
1
Czas powstania
koniec XIX wieku
Technika i materiał
marmur; płótno; kucie; technika olejna na płótnie
Autor noty katalogowej
Andrzej Włodarek
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Nastawa sprawiona do nowo wybudowanego neogotyckiego kościoła w Krzeszowicach, poświęconego w 1874 roku.

Opis

Nastawa przyścienna, architektoniczna, w kształcie prostokąta, jednoosiowa. W formie późnogotyckiego portalu o otworze wejściowym prostokątnym o zaokrąglonych narożach, ujętym cienkimi kolumienkami na cylindrycznych cokołach oraz laskowaniem, przechodzącymi na prostokątne nadproże z krzyżującymi się laskami. W polu środkowym obraz z przedstawieniem siedzącego na tronie świętego Józefa z Dzieciątkiem na kolanach. Obraz w obramieniu z motywem pręta owiniętego spiralną taśmą. Poniżej prostokątna płyta w takim samym obramieniu, z inskrypcją po polsku, literami stylizowanymi na gotyckie: BOGARODZICO.

Zarys problematyki artystycznej

Nastawa neogotycka naśladująca formę licznie zachowanych w Krakowie późnogotyckich portali z początku XVI wieku.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Retabulum ołtarzowe, kamienne, architektoniczne, w kształcie późnogotyckiego portalu, sprawione w końcu XIX wieku. Pośrodku malowany na płótnie obraz Święty Józef z Dzieciątkiem oraz poniżej tablica z inskrypcją wotywną.

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Witraż w prezbiterium w oknie południowym, kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem ostrym. Kompozycja podzielona w pionową laską na dwie części, u góry z maswerkiem o motywie czteroliścia. W centrum przestawienie stojącej Marii w białej szacie i niebieskim płaszczu, z koroną na głowie, trzymającej na ramionach Chrystusa, który przekazuje różaniec klęczącemu po lewej stronie św. Dominikowi. Święty ubrany w biały habit oraz błękitny płaszcz. U jego stop leży księga oraz płonąca pochodnia. W tle pejzaż oraz bogata dekoracja roślinna. W górnej części, pod maswerkiem hierogram Chrystusa i splecione litery imienia Maria w obramieniach w kształcie mandorli. W polu czteroliścia przedstawienie kielicha z hostią, po bokach z kiścią winogron i kłosem pszenicy. Dolną część kompozycji wypełnia dekoracja roślinna, w którą wplecione są dwa medaliony, po lewej z sercem Chrystusa (płonące serce, ujęte cierniową koroną, zwieńczone krzyżem), po prawej serce Marii (płonące serce oplecione wieńcem z białych róż, przebite mieczem) – oba serca ujęte glorią promienistą.
witraż
Matka Boska Różańcowa ze św. Dominikiem
Zdjęcie nr 1: Płaskorzeźba w kształcie stojącego prostokąta z przedstawieniem w popiersiu Chrystusa Miłosiernego ujętego od dołu i od góry poziomymi listwami. Chrystus ukazany frontalnie, z głową lekko pochyloną i przechyloną na lewy bark. Twarz pociągła, z wydatnym nosem, wpółprzymkniętym oczami i wzrokiem skierowanym w dół; z wąsami i krótką, rozdwojoną na końcu brodą. Włosy długie, pofalowane, opadające na ramiona okryte cienką suknią z półkolistym wycięciem pod szyją. U góry na profilowanej belce inskrypcja majuskułą po polsku: O JEZU, z krót MÓJ MIŁOSIERDZIA! Na dolnej listwie inskrypcja: Fund. Parochus Jacobus M(orajka) 1933. Całość pomalowana w kolorze jasnego beżu z przetarciami warstwy malarskiej.
płaskorzeźba
Chrystus Miłosierny
Zdjęcie nr 1: Kościół z cegły i kamienia. Na rzucie krzyża łacińskiego, jednonawowy z wciągniętymi do wnętrza przyporami. Prezbiterium krótkie, zamknięte pięcioma bokami ośmioboku. Korpus jednonawowy, czteroprzęsłowy, po bokach z płytkimi wnękami-kaplicami pomiędzy przyporami, poprzedzony od zach. przedsionkiem. Do pierwszego przęsła dostawione dwie symetryczne, trójboczne kaplice, nad nimi dwie czworoboczne wieże. Zakrystia przy prezbiterium na osi kościoła. Artykulacja ścian wnętrza za pomocą filarów opiętych półkolumnami z kapitelami z motywów liści. Między filarami rozpięte ostrołukowe arkady tworzące płytkie wnęki. Pierwsze przęsło wyróżnione przy pomocy masywnych filarów, ujętych niemal pełnoplastycznymi kolumnami. Okna ostrołukowe, dwudzielne z maswerkami, wsparte na gzymsach. Sklepienia krzyżowo-żebrowe na zaostrzonych gurtach. Kaplice artykułowane analogicznie do nawy kościoła, ze sklepieniami gwiaździstymi. Przedsionek otwiera się do kościoła trzema portalami ostrołukowymi opiętymi kolumnami. W polach archiwolt płaskorzeźby: Boże Narodzenie, Ukrzyżowanie, Wniebowstąpienie (K. Ceptowski). W prezbiterium, na osi kościoła prostokątny otwór drzwiowy prowadzący do zakrystii. Chór muzyczny umieszczony nad kruchtą kościoła, na rzucie prostokąta, z kamienną balustradą maswerkową. Fasada kamienna, trójosiowa, zamknięta trójkątnie, flankowana lizenami przechodzącymi w ażurowe wieżyczki-latarnie, na rzucie kwadratu. Wieżyczki zwieńczone gzymsem i balustradą arkadową, hełmy ostrosłupowy zakończony iglicą. W dolnej części trzy filarowe arkady ostrołukowe, otwierające się do kruchty, sklepienie kruchty krzyżowo-żebrowe. Nad arkadami wejściowymi trzy tonda: litery IHS, Oko Opatrzności i splecione litery imienia Maria. Pośrodku na osi kościoła duża rozeta z maswerkiem, profilowana, otoczona pierścieniem wypełnionym stylizowanym ornamentem roślinnym. Ponad arkadami pełnoplastyczne figury czterech ewangelistów ustawionych na konsolach z rzeźbionymi atrybutami (F. Kuhn). Po bokach rozety prostokątne płyciny z traczami herbowymi Potockich i Branickich. U góry, na osi fasady figura Archanioła Michała. Elewacje na kamiennym cokole, z gzymsem kapnikowym, opięte prostokątnymi przyporami zwieńczonymi kamiennymi nakrywami. W górnej części kamienny fryz arkadkowy. Nad nim gzyms koronujący podtrzymujący ażurową, arkadową balustradę. Przy prezbiterium kaplice zamknięte trójbocznie, prezbiterium zamknięte pięciobocznie. Zakrystia na osi prezbiterium, na rzucie prostokąta, zwieńczona sygnaturką i ceglanym kominem. Po bokach prostokątne aneksy, południowy aneks - trzy okna ostrołukowe w kamiennej opasce, w środkowym przedstawienie Ukrzyżowanego Chrystusa. W północnym aneksie pojedyncze analogiczne okno. Okna ostrołukowe w profilowanych kamiennych opaskach, pomiędzy nimi a gzymsem koronującym mniejsze ostrołukowe w uskokowych arkadach. Nad kaplicami bocznymi dwie symetryczne wieże na rzucie kwadratu, w połowie wysokości kamienny gzyms z fryzem arkadkowym. Okna ostrołukowe w kamiennej opasce. Całość zwieńczona ślepym fryzem arkadkowym, wyżej gzyms dźwigający ażurową arkadkową balustradę. Hełmy ostrosłupowe, miedziane. Zakrystia na rzucie prostokąta, nakryta sklepieniem kolebkowym zaostrzonym i krzyżowym z lunetami , oddzielone gurtem. Portale od wschodu i zachodu prostokątne zamknięte łukiem ostrym. Okna ostrołukowe.
kościół
Kościół św. Marcina z Tours
Zdjęcie nr 1: W środku kompozycji Maria w jasnej sukni, z niebieskim płaszczem narzuconym na ramiona i odkrytą głową siedzi, trzymając nagie Dzieciątko na kolanach. Obok niej po lewej stronie stoi św. Józef zwrócony profilem, wsparty na lasce. Na pierwszym planie Trzej Królowie: z lewej Murzyn w turbanie odwrócony tyłem klęczy, podając szkatułkę, pośrodku, zwrócony profilem klęczy brodaty monarcha w aksamitnym złotym płaszczu i podaje Dzieciątku naczynie. Trzeci król w czapce z piórem ukazuje się w prawym dolnym narożniku, pochylony otwiera szkatułę z darami. Na drugim planie po prawej grupa dwóch giermków z naczyniem. W tle po lewej architektura ruin, po prawej daleki „romantyczny” krajobraz. Koloryt soczysty, odpowiadający w tonacji wieczornej porze sceny.
obraz
Hołd Trzech Króli
Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym obniżonym nadwieszonym. Matka Boska z Dzieciątkiem ukazana pośrodku płótna, frontalnie, w pozycji stojącej, w trzech czwartych postaci, z głową lekko pochyloną na lewy bark. Lewą ręką podtrzymuje siedzące na jej przedramieniu Dzieciątko, prawą wskazuje na Syna. Głowa mała, twarz o drobnych, delikatnych rysach, cienkich brwiach, wąskim, długim nosie, i krótkiej brodzie. Ubrana w szeroką - nieproporcjonalnie do postaci - brązową suknię, układającą się w regularne pionowe fałdy, oraz ciemnozielony płaszcz okrywający również głowę. Dzieciątko zwrócone w trzech czwartych w prawo, o małej główce okolonej krótkimi kręconymi włosami; uśmiechnięte, wznosi prawą rączkę w geście błogosławienia; ubrane w żółtą sukienkę i biały płaszcz zdobiony wielobarwnymi kwiatkami. Wokół głów Matki Boskiej i Dzieciątka koliste nimby z gwiazdkami. Tło złote, malowane w wąskie liście i kwiaty lilii. Rama obrazu ażurowa o motywie chrząstki.
obraz
Matka Boska z Dzieciątkiem
Zdjęcie nr 1: Matka Boska z Dzieciątkiem w typie Śnieżnej, ujęta w półfigurze, en face, z lekkim skrętem głowy w prawo, ku podtrzymywanemu na lewym przedramieniu – Dzieciątku. Twarz Matki Boskiej pociągła o regularnych rysach; cienkich brwiach, długim nosie, małych ustach, okolona welonem odwijającym się fałdami od twarzy, opadającym szerokim płaszczem na ramiona. Suknia marszczona w gęste, drobne, pionowe fałdy. Ręce splecione na nóżkach Dzieciątka, z palcami prawej dłoni skierowanymi w dół. Dzieciątko o główce ujętej w ¾, zwróconej ku Marii, okolonej krótkimi, kręconymi włosami. Prawa rękę wznosi w geście błogosławienia, lewa podtrzymuje księgę. Odziane w długą sukienkę, o szerokich rękawach, spod której widoczne bose stopy. Sukienki drewniane, złocone. Płaszcz M. Boskiej i sukienka Dzieciątka pokryte ornamentem o motywie roślinnym, na głowach półplastyczne korony, wokół – nimby koliste, zdobione promieniami. Tło w formie ukośnej kratownicy, wypełnionej lilijkami i geometrycznymi rozetkami. Rama ażurowa, z motywami liści akantu i spinaczami w narożach.
obraz
Matka Boska z Dzieciątkiem

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Na wolutowo-wywiniętych przyczółkach zwieńczenia usadzona jest para aniołów. Anioł po lewej stronie ukazany jest w pozycji siedzącej, zwrócony trzy czwarte w lewo z lewą nogą podwiniętą, a prawą opuszczoną w dół; lewą rękę składa na piersi, a prawą wyciąga do przodu; głowę ma uniesioną do góry. Twarz szeroka z wyraźnie zaznaczonym podbródkiem, szerokim na końcu nosem i dużym oczami. Włosy krótkie i kędzierzawe, ciemnobrązowe z loczkiem zawiniętym nad czołem. Anioł ubrany jest z złoconą tunikę ze srebrzoną podszewką, odsłaniającą nagi tors i prawą nogę powyżej uda. U ramion ma duże, złocone i rozpięte na boki skrzydła. Po prawej stronie ołtarza znajduje się drugi anioł o antytetycznym układzie sylwetki z rękami ugiętymi w łokciach i rozłożonymi na boki oraz głową skierowaną delikatnie w lewo. Szaty, skrzydła i twarz analogiczne, jak u pierwszego anioła. Wyżej, na wolutowym zakończeniu boków zwieńczenia usadzona jest para małych aniołków z niewielkimi skrzydłami, opasanymi w biodrach złotą przepaską. Aniołki ukazane są w ruchu o esowato wygiętej sylwetce, z jedną nogą uniesioną do góry i rękami odwiedzionymi na jeden bok. Twarze szerokie z pulchnymi policzkami, nosami o szerokich końcach i dużymi oczami, włosy krótkie i kędzierzawe. Polichromia w odsłoniętych partiach ciała naturalistyczna, szaty i skrzydła złocone.
rzeźba

Cztery anioły w zwieńczeniu ołtarza bocznego

Zdjęcie nr 1: Na wolutowo-wywiniętych przyczółkach zwieńczenia usadzona jest para aniołów. Anioł po lewej stronie ukazany jest w pozycji siedzącej, zwrócony trzy czwarte w lewo z lewą nogą podwiniętą, a prawą opuszczoną w dół; na piersi składa skrzyżowane ręce, głowę ma skierowaną w lewo. Twarz szeroka z wyraźnie zaznaczonym podbródkiem, szerokim na końcu nosem i dużym oczami. Włosy długie i kręcone, ciemnobrązowe. Anioł ubrany jest z złoconą tunikę ze srebrzoną podszewką odsłaniającą nagi tors i prawą nogę poniżej uda. U ramion ma duże, złocone i rozpięte na boki skrzydła. Po prawej stronie ołtarza znajduje się drugi anioł o antytetycznym układzie sylwetki z rękami ugiętymi w łokciach i skierowanymi w prawo. Szaty, skrzydła i twarz są analogiczne, jak u opisanego poprzednio anioła. Polichromia w odsłoniętych partiach ciała naturalistyczna, szaty i skrzydła złocone oraz srebrzone.
rzeźba

Dwa anioły w zwieńczeniu ołtarza

Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta. W centrum obrazu św. Józef Kalasanty klęczący przed unoszącą się pośród obłoków Matką Boską z Dzieciątkiem. Święty zwrócony jest w trzech czwartych w prawo, z uniesioną głową i skrzyżowanymi na piersi rękami, w których trzyma gorejące serce i gałązkę lilii. Twarz ma pociągłą, o migdałowatych, wąskich oczach i lekko garbatym nosie, okoloną krótką, siwą brodą i włosami po bokach głowy, na jej czubku łysina. Ubrany jest w czarny habit zapinany z przodu na guziki, z białą koloratką oraz czarny płaszcz zarzucony na plecy. Przed nim leży czarny biret i otwarta księga z napisem „Consti/tutio/nes Cler[i]c[orum] / Regular[um] / Piarum / Schola/rum”. Na pierwszym planie ukazany od tyłu, w pozycji półleżącej, chłopiec z otwartą księgą. Obok, w prawym dolnym rogu na księgach leżą czerwony kapelusz kardynalski, pastorał i laska zakończona krzyżem arcybiskupim. W lewej, górnej części obrazu Matka Boska siedzi na obłoku, zwrócona jest w trzech czwartych w lewo, pochylona, obiema rękami trzyma stojące po jej prawej stronie Dzieciątko. Twarz o łagodnych rysach, wąskich oczach, okolona jasnymi włosami. Ubrana jest w jasnoróżową suknię z białą podwiką, niebieski płaszcz narzucony na kolana oraz jasnoróżowy, rozwiany welon na głowie. Dzieciątko zwrócone w trzech czwartych w lewo, z uniesioną prawą ręką w geście błogosławieństwa, przepasane w partii bioder białą tkaniną. U góry obrazu, pośród obłoków dwa putta. W prawej części obrazu, za świętym widoczne dwie postacie klęczących dzieci, spośród których jedno czyta księgę a drugie się modli. Scena ukazana we wnętrzu z widocznymi w tle pilastem i oknem.
obraz

Adoracja Matki Boskiej przez św. Józefa Kalasantego

Zdjęcie nr 1: Tondo z przedstawieniem Boga Ojca i gołębicy Ducha Świętego w ramie dekorowanej płycinami z imitacją dekoracji kaboszonami, rautami i rozetami. W centrum kompozycji Bóg Ojciec, ukazany w półpostaci, wyłaniający się z chmur, spoglądający w dół, z prawą ręką uniesioną, a lewą odwiedzioną do boku. Ma podłużną twarz o wyrazistych rysach, wysokie czoło, wąski nos oraz siwe, kręcone włosy i długą, siwą brodę. Jest ubrany w granatową tunikę oraz jasnoróżowy płaszcz, który przechodzi na skos przez pierś i wywija się za jego plecami w fantazyjne fałdy. Poniżej postaci biała gołębica o rozłożonych skrzydłach zwrócona głową w dół. Z dzioba odchodzi jej wiązka jasnych promieni. Tło tworzą skłębione, ciemnoniebieskie obłoki rozdzielające się na środku, ukazując żółte niebo.
obraz

Bóg Ojciec i gołębica Ducha Świętego

Zdjęcie nr 1: Epitafium z fantazyjnie wyciętą płyciną o bokach w kształcie półkolistych, nadwieszonych łuków na wklęsłych uskokach, ujętą uproszczonymi wolutami z chrząstkami. Pod dolną krawędzią kartusz z tarczą z godłami herbów Ostoja i Rola. W górnej części epitafium okrągły medalion ujęty taśmami zakończonymi ślimacznicami z krzyżem. W jego polu uproszona trupia czaszka ze skrzyżowanymi piszczelami. W polu Inskrypcja: "D(EO) O(PTIMO) M(AXIMO) / PERIL(LVST)RI ET R(EVERENDI)S(I)MO DOMINO ADAMO / PAVLO A TARNOW TARNOWSKI PRAEPO/SITO SEVERIENSI FRATRI SVO GERMA/NO DESIDERATISSIMO AN(NO) 1712 / ATQVE / IOSEPHO, ET STANISLAO FILIIS AC MA/RIANNAE ET SALOMEAE TVM GEMINIBVS / ANNAE ALTER AEVE SALOMEAE NEC NON CHRI/STINAE FILIABVS, CHARISSIMAE SOBOLI SVAE PVBESCENTE AETATE ANNV(M) 1725 /DEFVNCTIS / SIBIQVE / ILLVSTRES ET MAGNIFICI MICHAEL STANISLAVS AB EADEM TARNOW TARNOWSKI EX / VENATORE LANCICIEN[sic] CAPITANEO SEVERIEN(IS) PRIMO BIECEN(SI] NVNC SIRADIENSIS CASTELLANVS / ET ROSA DE RILSKO SCIBOROWNA CONIVGES AD HIC VIATORES TAMEN MORITVRI, PRO / MORE CHRISTIANO AMORE HOC POSVERVNT MONVMENTVM AN(NO) D(OMINI) 1729 / QVORVM / VIRVTES ET QVALITATES MERITA VERITATI / VERITAS REFERAT POSERITATI / ETTI LECTOR PIE ETIAM MORTALIS / ANIMABVS FIDELIVM DEFVNCTORVM / PACEM PRECANDO DIC / REQVIESCANT IN PACE /AMEN".
płyta nagrobna

Epitafium Adama Pawła Tarnowskiego i jego dzieci Józefa, Stanisława, Marianny, Salomei, Ewy i Salomei

Zdjęcie nr 1: Epitafium w kształcie stojącego prostokąta z profilowaną ramą i dwiema pseudogotyckimi arkadkami utworzonymi z maswerków. W polu inskrypcja „PAMIĘCI / JÓZEFA CZECHA / urodzonego w Krakowie r(oku) 1762. / Doktora filozofii, / Professora Matematyki wyższej / W AKADEMII KRAKOWSKIEJ, / DYREKTORA / Gimnazyum Wołyńskiego / W KRZEMIEŃCU / i tamże zmarłego dnia 6 Grudnia r(oku) 1810. / SYNOWIE / napis ten poświęcają.” W lewym dolnym narożu obramienia sygnatura „E(dward) Stehlik”.
płyta nagrobna

Epitafium Józefa Czecha

Jak cytować?

Andrzej Włodarek, "Nastawa ołtarza Świętego Józefa", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2023, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/nastawa-oltarza-swietego-jozefa

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności