Ambona

Województwo

MAŁOPOLSKIE

Powiat

nowotarski

Gmina

Jabłonka

Miejscowość

Chyżne

Metropolia

Krakowska

Diecezja

Krakowska

Parafia

Św. Anny

Dodaj do Udostępnij Drukuj Graf Pobierz

Tagi

ambona styl neogotycki

Miejsce przechowywania

łuk tęczowy

Identyfikator

DZIELO/00954

Kategoria

ambona

Ilość

1

Czas powstania

około 1900 roku

Technika i materiał

drewno, techniki snycerskie, i rzeźbiarskie, polichromia, złocenie

Autor noty katalogowej

Agata Felczyńska

Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Dzieje zabytku

Ambona została wykonana około 1900 roku.

Opis

Ambona przyścienna, składająca się z kosza, zaplecka i baldachimu, z dostępem od prawej strony w postaci jednobiegowych schodów z balustradą. Kosz na planie ośmioboku, ścianki dekorowane płycinami wydzielonymi przez półkolumny o kapitelach z dekoracją kwiatową na wielobocznych postumentach podtrzymujących belkowanie, którego wysuniety gzyms stanowi parapet. W polach blendy z płaskorzeźbionymi przedstawieniami czterech ewangelistów. Każdy z nich został ukazany całopostaciowo, w długiej szacie, z księgą lub zwojem w ręce i w towarzystwie symbolu apokaliptycznego. W przyłuczach blend ostrokrzew. Kosz z podwieszeniem z guzów, oparty na ośmiobocznym filarze zwieńczonym pierścieniem z dekoracją w formie rozet, ustawiony na profilowanym cokole. Balustrada dekorowana ostrołukowymi blendami. Zaplecek w kształcie wydłużonego stojącego prostokąta, półokrągły. Dekorowany płyciną z parą blend i czworoliściem z krzyżem równoramiennym. Baldachim ośmioboczny, zwieńczony ażurową wieżyczką z wimpergami, wspartą czterema przyporami, dekorowaną pinaklami, żabkami i astwerkiem; zwieńczoną pinaklem z krzyżem. Na podniebiu płaskorzeźbione przedstawienie gołębicy Ducha Świętego w glorii promienistej. Całość struktury w odcieniu ciemnego drewna, profile i detale niebieskie i czerwone, reszta profilów, wnęki blend z płaskorzeźbami i detale złocone.

Zarys problematyki artystycznej

Ambona, dawniej miejsce czytania tekstów liturgicznych i głoszenia kazań, choć jest we współczesnej liturgii już nieużywana, pozostaje częścią wystroju większości kościołów. Zgodnie z zaleceniami była lokowana pod arkadą tęczową lub w nawie głównej tak, by nie odciągała uwagi widzów od ołtarza głównego. Typ ambony zawieszonej na ścianie lub filarze, z wejściem po schodkach wykształcił się w XVI wieku. Ambona w kościele w Chyżnem jest utrzymana w stylu neogotyckim i stanowiła komplet wyposażenia wraz z ołtarzem głównym, bocznymi oraz chrzcielnicą (antyamboną) i konfesjonałami. Wszystkie pochodzą najpewniej z jednego z tyrolskich warsztatów. W XIX wieku nawiązania do gotyku uważano za najodpowiedniejsze dla małej architektury, zwłaszcza w sztuce religijnej. Jak głosił August Pugin, brytyjski architekt i pisarz, wyłącznie one mogą oddziaływać na wiernych nie tylko dekoracją, ale i ekspresją struktury. Strzeliste formy i powszechne złocenia miały najbardziej trafnie obrazować potęgę Boga oraz nadawać formom wzniosłości.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Ambona w kościele w Chyżnem jest utrzymana w stylu neogotyckim i stanowiła komplet wyposażenia wraz z ołtarzem głównym, bocznymi oraz chrzcielnicą (antyamboną). Wszystkie pochodzą najpewniej z jednego z tyrolskich warsztatów i zostały wykonane około 1900 roku.