Ołtarz boczny północny

Opis

Ołtarz architektoniczny, jednokondygnacyjny, trójosiowy. Mensa prostopadłościenna z kamiennym portatylem. Antepedium dekorowane trzema prostokątnymi płycinami, boczne z aplikowanymi rozetkami, środkowa z monogramem maryjnym. Tabernakulum w formie prostopadłościennej szafki ujętej złoconymi kolumienkami podtrzymującymi łuk półkolisty, powyżej gzyms w kształcie nadwieszonego łuku, zwieńczony ażurowym ornamentem roślinnym. Na drzwiczkach płaskorzeźbiony kielich z hostią. Retabulum ustawione na wysokim cokole i predelli. W predelli, pod niszami bocznymi płyciny z rzeźbionymi główkami anielskimi. Oś środkowa wyższa i szersza w formie półkolistej arkady podtrzymywanej przez parę wąskich kolumienek o kostkowych kapitelach z trójkątnym tympanonem. W polu środkowym wnęka z polichromowaną płaskorzeźbą przedstawiającą Matkę Boską Różańcową ze św. Dominikiem. Poniżej napis: „MATKO. BOŻA. MÓDL. SIĘ. ZA. NAMI”. Po bokach tympanonu na wysokich cokołach ustawione dwie rzeźby aniołów ze skrzydłami skierowanymi ku górze; w polu uskrzydlona główka aniołka, gzyms dekorowany wicią roślinną. Osie boczne o konstrukcji i zdobnictwie analogicznym jak oś główna. W niszach ustawione są pełnoplastyczne figury św. Kazimierza Jagiellończyka po lewej stronie oraz św. Alojzego Gonzagi po prawej stronie. Zwieńczenie ołtarza w formie niewielkiej aediculi z baldachimem, nakrytej kopułą z zatkniętym na szczycie krzyżem. Pod baldachimem dwie słabowidoczne rzeźby świętych. Całość struktury ołtarza bejcowana i lakierowana w kolorze ciemnobrązowym, wnęki boczne ciemnoniebieskie, detal architektoniczny i profilowania pozłacane.

Zarys problematyki artystycznej

Ołtarz boczny powstał w pracowni rzeźbiarskiej Wojciecha Maciejowskiego po 1945 roku w Krakowie. Artysta uczęszczał do krakowskiej Szkoły Przemysłowej, w której kształcił się pod kierownictwem Stanisława Wójcika i Jana Raszki. Tworzył głównie z drewna, specjalizował się w wyposażaniu wnętrz sakralnych. W latach 1923-1945 wykształcił wielu uczniów, z których z imienia i nazwiska znany jest jedynie Antoni Baran. Rzeźbiarz prowadził warsztat rzeźbiarski zlokalizowany przy ulicy Mazowieckiej w Krakowie, a także przez pewien czas posiadał dodatkową pracownię przy krakowskim klasztorze Kanoników Regularnych Laterańskich. W swojej twórczości Maciejowski oprócz elementów stylowych zaczerpniętych z wcześniejszych epok (szczególnie baroku), wykorzystywał doświadczenia Art déco i modernizmu. Rzeźby wykonane w jego warsztacie mają charakterystyczne wysmukłe proporcje oraz ostro cięte fałdy szat. Twarze modelowanych przez niego figur mają zwykle regularne rysy o wydatnych nosach, głęboko osadzonych oczach, a ich głowy okalają bujne szeroko rozłożone na boki pukle włosów, które według badaczy dzieł artysty (Katarzyna Brzezina i Adam Organisty) są znakiem rozpoznawczym rzeźbiarza. Artysta zmarł prawdopodobnie pod koniec lat czterdziestych XX wieku, a więc ołtarz boczny w Kasince Małej należy zatem do jednego z ostatnich wykonanych przez niego dzieł.

Streszczenie

Ołtarz boczny powstał w pracowni rzeźbiarskiej Wojciecha Maciejowskiego między 1945 a 1950 rokiem. W swojej twórczości Maciejowski oprócz elementów stylowych zaczerpniętych z wcześniejszych epok (szczególnie baroku), wykorzystywał doświadczenia Art déco i modernizmu. Rzeźby wykonane w jego warsztacie mają charakterystyczne wysmukłe proporcje oraz ostro cięte fałdy szat. Artysta zmarł prawdopodobnie pod koniec lat czterdziestych XX wieku, a więc ołtarz boczny w Kasince Małej należy zatem do jednego z ostatnich wykonanych przez niego dzieł.

Bibliografia