Tabernakulum z tronem wystawienia

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wielicki
Gmina
Wieliczka
Miejscowość
Grabie
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Niepołomice
Parafia
Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
Tagi
sztuka XVIII wieku
Miejsce przechowywania
ołtarz główny Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
Identyfikator
DZIELO/01572
Kategoria
tabernakulum
Ilość
1
Czas powstania
przed 1747 rokiem
Technika i materiał
drewno, techniki stolarskie i rzeźbiarskie, polichromowanie, pozłacanie
Autor noty katalogowej
Paulina Kluz
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Tabernakulum z tronem wystawienia powstało razem z ołtarzem głównym przed 1747 rokiem, uwzględnione jest w aktach wizytacji z tego roku. W 1957 roku wymieniono dawniej niezabezpieczone tabernakulum na nowe, metalowe, wzmocnione, poświęcone 12 maja tego roku, które znajduje się wewnątrz osiemnastowiecznej struktury. Przy tej okazji wykonano nowe drzwiczki. Omawiane dzieło było parokrotnie odmalowywane i pozłacane w czasie odnawiania ołtarza głównego w latach 1833, 1844, 1883, 1907, 1959 i 1987.


Opis

Tabernakulum architektoniczne, jednokondygnacyjne, pięcioosiowe. Osie wydzielone są sześcioma kanelowanymi kolumienkami na wysokich, profilowanych cokołach, z liściastymi kapitelami, podtrzymującymi profilowane belkowanie wyłamane na ich osiach. W polach pomiędzy kolumnami znajdują się nisze ujęte profilowaną ramą z uszakami. W czterech bocznych niszach, na trójdzielnych, profilowanych wspornikach stoją płaskorzeźbione postacie czterech ewangelistów na tle muszli palmetowych. Figurki są całopostaciowe, w ujęciu frontalnym, w złotych szatach, podtrzymują otwarte księgi, wskazując na tekst. Drzwiczki znajdują się na osi środkowej, zamknięte są półkoliście, płaskorzeźbione z przedstawieniem kielicha z koroną cierniową i z hostią w glorii promienistej. Kielich flankowany jest kłosami zbóż i winną latoroślą oraz winogronami. W partii belkowania płaskorzeźbiona dekoracja złożona z naprzemiennie ułożonych główek anielskich o złotych skrzydłach i płaskich rozetek. Tron wystawienia w formie baldachimu, z lambrekinem i chwostami, zwieńczony jest kulą z krzyżem, z podwieszonym z tyłu paludamentem podtrzymywanym przez parę puttów. Struktura polichromowana na biało, profile i detale pozłocone.

Zarys problematyki artystycznej

Tabernakulum jest to szafka umieszczana na ołtarzu głównym, w której przechowywany jest Najświętszy Sakrament. Tron wystawienia najczęściej umieszczany jest na tabernakulum i służy jako miejsce do wystawienia Najświętszego Sakramentu w monstrancji.
Tron wystawienia grabskiego tabernakulum otrzymał formę nawiązującą do niearchitektonicznego ołtarza głównego. Przed wymianą tabernakulum na wzmocnione, pierwotne drzwiczki dekorowane były niszą z konchą i figurką błogosławiącego Chrystusa, który tworzył ikonograficzną całość z postaciami ewangelistów na osiach bocznych.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Tabernakulum było odmalowywane i pozłacane w latach 1833, 1844, 1883, 1907, 1959 i 1987.

Streszczenie

Tabernakulum z tronem wystawienia powstało razem z ołtarzem głównym przed 1747 rokiem, zostało wspomniane w aktach wizytacji z tego roku. W 1957 roku wymieniono je na nowe, metalowe, wzmocnione, które znajduje się wewnątrz osiemnastowiecznej struktury. Tabernakulum jest to szafka umieszczana na ołtarzu głównym, w której przechowywany jest Najświętszy Sakrament. Tron wystawienia najczęściej umieszczany jest na tabernakulum i służy jako miejsce do wystawienia Najświętszego Sakramentu w monstrancji.

ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

Jak cytować?

Paulina Kluz, "Tabernakulum z tronem wystawienia", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/tabernakulum-z-tronem-wystawienia-5

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności