Ambona

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wadowicki
Gmina
Mucharz
Miejscowość
Mucharz
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Wadowice Południe
Parafia
Św. Wojciecha
Tagi
ambona styl rokokowy sztuka XVIII wieku
Miejsce przechowywania
łuk tęczowy
Identyfikator
DZIELO/04411
Kategoria
ambona
Ilość
1
Czas powstania
po 1748 roku
Technika i materiał
drewno, techniki stolarskie i rzeźbiarskie, polichromia, złocenie, srebrzenie
Autor noty katalogowej
Agata Felczyńska
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Dzieje zabytku

W dokumentach powizytacyjnych z 1729 roku została opisana ambona malowana, podparta dwoma drążkami, inna niż obecna. W opisie kościoła sporządzonym w 1899 roku ksiądz Stanisława Heumann wymienił ambonę „okazałą, więcej z kształtu podłużną, niż okrągłą”. Między 1980 a 2000 rokiem przeprowadzono jej konserwację.

Opis

Ambona, przyścienna, wisząca, z jednobiegowymi schodami od strony prezbiterium. Balustrada dekorowana romboidalną płyciną z dekoracją z ornamentu rocaille’owego i akantowego. Poręcz w formie profilowanego gzymsu. Kosz na planie odcinka koła, ściany kosza wypukłe, podzielone wolutami, w polach płyciny wypełnione dekoracją w formie zbliżonej do owalu utworzonego z ornamentu rocaille’owego. Parapet w kształcie profilowanego gzymsu, wyłamanego na osi wolut. Kosz od dołu zakończony stożkiem ujętym czterema wolutami w formie karbowanej wstęgi, dekorowany motywem roślinnym, zakończony szyszką. Zaplecek wklęsły, flankowany spływami wolutowymi oraz udrapowaną tkaniną. W polu prostokątna płycina, powyżej płaskorzeźbione tablice mojżeszowe na obłoku. Baldachim powielający plan kosza, z wyłamującym się gzymsem na osiach, z podwieszonym lambrekinem, zwężający się ku górze, zwieńczony rokokowym wazonem z płomieniem. W podniebiu baldachimu rzeźbiona gołębica Ducha Świętego w glorii promienistej. Struktura marmoryzowana w kolorze jasnoniebieskim, profile w jasnoróżowym, dekoracje złocone i srebrzone.

Zarys problematyki artystycznej

Wykonana po 1748 roku ambona kościoła w Mucharzu jest przykładem dzieła rokokowego. Jej struktura przedstawia się typowo na tle ambon z drugiej połowy XVIII wieku i była wykorzystywana przez wielu rzeźbiarzy w tym okresie, np. zdobienie zaplecka ambony podwieszoną kotarą oraz lambrekinem u spodu baldachimu stosował Wojciech Rojowski (ambona w kościele Jezuitów w Starej Wsi, ambona w kościele Paulinów na Skałce w Krakowie). Podniebienie baldachimu zdobi płaskorzeźbiona gołębica Ducha Świętego na tle promienistej glorii, która symbolizuje natchnienie Duchem Świętym, tego który przemawia. Również kolorystyka, utrzymana w jasnych, pastelowych tonach odpowiada gustom epoki rokoka.
Forma, kolorystyka, zastosowana ornamentyka, w tym wieńczący strukturę wazon płomienisty wskazują, że omawiana ambona powstała w tym samym warsztacie, co umiejscowiona naprzeciwko niej chrzcielnica.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Poddana konserwacji między 1980 a 2000 rokiem.

Streszczenie

Ambona kościoła w Mucharzu została wykonana po 1748 roku i jest przykładem dzieła rokokowego. Jej struktura – wypukła forma kosza oraz dekorujący baldachim lambrekin i wykorzystanie ornamentu rocaille’owego są typowe dla ambon powstałych w tym okresie.

Bibliografia

"Zabytki sztuki w Polsce. Małopolska", Warszawa 2016
Heumann Stanisław, "Wiadomość o parafii i kościele parafialnym w Mucharzu, w dekanacie Suskim, dyecezyi Krakowskiej, zebrana na podstawie akt, wizyt biskupich i innych źródeł ", Kraków 1899
Woźniak Hieronim, "Koziniec 1540-2000. Gmina Mucharz: zarys dziejów Kozińca, Mucharza, Świnnej Poręby, Jaszczurowej, Skawiec i Zagórza", Koziniec 2000

Jak cytować?

Agata Felczyńska, "Ambona", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/ambona-21

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności