Ambona

Dzieje zabytku

W dokumentach powizytacyjnych z 1729 roku została opisana ambona malowana, podparta dwoma drążkami, inna niż obecna. W opisie kościoła sporządzonym w 1899 roku ksiądz Stanisława Heumann wymienił ambonę „okazałą, więcej z kształtu podłużną, niż okrągłą”. Między 1980 a 2000 rokiem przeprowadzono jej konserwację.

Opis

Ambona, przyścienna, wisząca, z jednobiegowymi schodami od strony prezbiterium. Balustrada dekorowana romboidalną płyciną z dekoracją z ornamentu rocaille’owego i akantowego. Poręcz w formie profilowanego gzymsu. Kosz na planie odcinka koła, ściany kosza wypukłe, podzielone wolutami, w polach płyciny wypełnione dekoracją w formie zbliżonej do owalu utworzonego z ornamentu rocaille’owego. Parapet w kształcie profilowanego gzymsu, wyłamanego na osi wolut. Kosz od dołu zakończony stożkiem ujętym czterema wolutami w formie karbowanej wstęgi, dekorowany motywem roślinnym, zakończony szyszką. Zaplecek wklęsły, flankowany spływami wolutowymi oraz udrapowaną tkaniną. W polu prostokątna płycina, powyżej płaskorzeźbione tablice mojżeszowe na obłoku. Baldachim powielający plan kosza, z wyłamującym się gzymsem na osiach, z podwieszonym lambrekinem, zwężający się ku górze, zwieńczony rokokowym wazonem z płomieniem. W podniebiu baldachimu rzeźbiona gołębica Ducha Świętego w glorii promienistej. Struktura marmoryzowana w kolorze jasnoniebieskim, profile w jasnoróżowym, dekoracje złocone i srebrzone.

Zarys problematyki artystycznej

Wykonana po 1748 roku ambona kościoła w Mucharzu jest przykładem dzieła rokokowego. Jej struktura przedstawia się typowo na tle ambon z drugiej połowy XVIII wieku i była wykorzystywana przez wielu rzeźbiarzy w tym okresie, np. zdobienie zaplecka ambony podwieszoną kotarą oraz lambrekinem u spodu baldachimu stosował Wojciech Rojowski (ambona w kościele Jezuitów w Starej Wsi, ambona w kościele Paulinów na Skałce w Krakowie). Podniebienie baldachimu zdobi płaskorzeźbiona gołębica Ducha Świętego na tle promienistej glorii, która symbolizuje natchnienie Duchem Świętym, tego który przemawia. Również kolorystyka, utrzymana w jasnych, pastelowych tonach odpowiada gustom epoki rokoka.
Forma, kolorystyka, zastosowana ornamentyka, w tym wieńczący strukturę wazon płomienisty wskazują, że omawiana ambona powstała w tym samym warsztacie, co umiejscowiona naprzeciwko niej chrzcielnica.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Poddana konserwacji między 1980 a 2000 rokiem.

Streszczenie

Ambona kościoła w Mucharzu została wykonana po 1748 roku i jest przykładem dzieła rokokowego. Jej struktura – wypukła forma kosza oraz dekorujący baldachim lambrekin i wykorzystanie ornamentu rocaille’owego są typowe dla ambon powstałych w tym okresie.

Bibliografia