Ambona

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
krakowski
Gmina
Mogilany
Miejscowość
Mogilany
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Mogilany
Parafia
Św. Bartłomieja Apostoła
Tagi
ambona sztuka XVIII wieku
Miejsce przechowywania
kościół
Identyfikator
DZIELO/04082
Kategoria
ambona
Czas powstania
XVIII wiek
Technika i materiał
drewno, techniki stolarskie, snycerskie i rzeźbiarskie, polichromia, złocenie, srebrzenie
Wymiary podstawowe
wysokość – około 3,5 m
Autor noty katalogowej
Agata Felczyńska
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Między 1976 a 2012 rokiem z zaplecka usunięto płaskorzeźbione przedstawienie Chrystusa Dobrego Pasterza i zastąpiono je obrazem z 1777 roku. W 1993 roku odnowiono ambonę i wymieniono schody.

Opis

Ambona przyścienna, wisząca, dostępna schodami z podestem. Ich balustrada jest pełna dekorowana płycinami wypełnionymi plakietami z ornamentacją roślinną. Kosz na profilowanym cokole z półwałkiem, na planie prostokąta o wklęsło-wypukłych ściankach wydzielonych spływami z wolutami, dekorowanymi kampanulami i liśćmi akantu. Na wklęsłych ściankach płyciny w kształcie stojącego prostokąta, wypełnione płaskorzeźbionymi, całopostaciowymi przedstawieniami św. Łukasza z lewej i św. Jana Ewangelisty z prawej strony, pod ich stopami kartusze ujęte dekoracją rocaille’ową. Parapet w postaci profilowanego gzymsu wyłamanego nad spływami. Spód kosza w kształcie wklęsło-wypukłego, odwróconego stożka zakończonego szyszką. Zaplecek w formie wydłużonego prostokąta ujętego kanelowanymi pilastrami. W polu obraz w kształcie stojącego prostokąta z wizerunkiem Chrystusa Dobrego Pasterza. Pilastry podtrzymują profilowane belkowanie wyłamane na ich osiach, na których znajdują się fragmenty przyczółka skierowane na zewnątrz. Między nimi, na ścianie rozbudowane przedstawienie gołębicy Ducha Świętego na tle glorii promienistej i obłoków. Struktura w odcieniu kremowym, dekoracja i profile złocone i srebrzone.

Zarys problematyki artystycznej

Ambona, dawniej miejsce czytania tekstów liturgicznych i głoszenia kazań, choć jest we współczesnej liturgii już praktycznie nieużywana, pozostaje częścią wystroju większości kościołów. Miejsce, w którym ją lokowano – przy pierwszym lub środkowym filarze nawy głównej, ustaliło się w późnym średniowieczu. Typ ambony zawieszonej na ścianie lub filarze, z wejściem po schodkach wykształcił się w XVI wieku.
Wykonana w drugiej połowie XVIII wieku ambona kościoła w Mogilanach jest przykładem dzieła rokokowego. Jej prosta struktura dekorowana ornamentem rocaille’owym – najbardziej powszechnie stosowanej dekoracji tego czasu. Zastosowano również złocenia i rozbudowane, bardzo dekoracyjne zwieńczenie.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

W 1993 roku odnowiono ambonę i wymieniono schody.

Streszczenie

Wykonana w XVIII wieku ambona kościoła w Mogilanach nawiązuje do form rokokowych. Między 1976 a 2012 rokiem z zaplecka usunięto płaskorzeźbione przedstawienie Chrystusa Dobrego Pasterza i zastąpiono je obrazem.

Bibliografia

"Słownik terminologiczny sztuk pięknych", Warszawa 2011

Jak cytować?

Agata Felczyńska , "Ambona", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/ambona-39

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności