Ambona

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
chrzanowski
Gmina
Alwernia
Miejscowość
Poręba Żegoty
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Babice
Parafia
Św. Marcina
Tagi
ambona rocaille sztuka XVIII wieku
Identyfikator
DZIELO/24737
Kategoria
ambona
Ilość
1
Czas powstania
druga połowa XVIII wieku
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Kraków
Technika i materiał
drewno, techniki stolarskie, snycerskie i rzeźbiarskie, polichormia, złocenie, srebrzenie
Autor noty katalogowej
Agata Felczyńska
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

W 1949 roku ambona została przeniesiona na obecne miejsce, w 2009 roku przeszła konserwację.

Opis

Ambona przyścienna, wisząca, złożona z kosza i schodów z balustradą. Kosz jest czworoboczny, o kształcie wklęsło-wypukłym i ściętych narożach dekorowanych spływami zakończonymi ślimacznicami; na nich różnorodny ornament rocaille’owy. Ścianki kosza wypełnione płycinami, boczna z ornamentem rocaille’owym, frontowa z kompozycją złożoną ze skrzyżowanych krzyża i kotwicy, na przecięciu których widnieje gorejące serce w otoczeniu wici akantowej i gałązek róż. Kosz wieńczy mocno wysunięty i bogato profilowany gzyms stanowiący parapet. Od dołu kończy go wałek z uskokiem na narożu i podwieszenie w formie wklęsło-wypukłego odwróconego stożka z uskokiem pośrodku, zakończonego kiścią winogron. Z prawej strony do kosza dochodzą schody z balustradą zdobioną płycinami: w dolnej części prostokątnymi, wypełnionymi rautami, a w górnej w kształcie stojących prostokątów o skośnych dolnych krawędziach i zamkniętych łukami nadwieszonymi. Struktura marmoryzowana na kolor biało-szary, profile i ornamenty złocone oraz srebrzone.

Zarys problematyki artystycznej

Ambona, dawniej miejsce czytania tekstów liturgicznych i głoszenia kazań, choć jest we współczesnej liturgii już praktycznie nieużywana, pozostaje częścią wystroju większości kościołów. Miejsce, w którym ją lokowano – przy pierwszym lub środkowym filarze nawy głównej, ustaliło się w późnym średniowieczu. Typ ambony zawieszonej na ścianie lub filarze, z wejściem po schodkach wykształcił się w XVI wieku.
Wykonana w drugiej połowie XVIII wieku ambona kościoła w Porębie Żegoty jest przykładem dzieła rokokowego. Jej prosta struktura dekorowana jest różnorodnymi formami ornamentu rocaille’owego – najbardziej powszechnie stosowanej dekoracji tego czasu. Również kolorystyka, utrzymana w jasnych, pastelowych tonach odpowiada gustom epoki rokoka.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Ambona przeszła konserwację w 2009 roku.

Streszczenie

Wykonana w drugiej połowie XVIII wieku ambona porębskiego kościoła nawiązuje do form rokokowych. W 1949 roku została przeniesiona na obecne miejsce.

Bibliografia

"Słownik terminologiczny sztuk pięknych", Warszawa 2011

Jak cytować?

Agata Felczyńska, "Ambona", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/ambona-7

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności