Św. Stanisław

Dzieje zabytku

Rzeźbę św. Stanisława wraz z całym ołtarzem bocznym zamówił i ufundował ksiądz Michał Bochenek, proboszcz parafii w Krzeszowie w latach 1900-1945, tuż po wybudowaniu nowego kościoła w 1903 roku. Wydarzenie to fundator zapisał w kronice parafialnej: „Ja na swój rachunek zamówiłem trzy ołtarze w Tyrolu u Stuflessera (St. Urlich-Gröden)”.

Opis

Rzeźba pełnoplastyczna, ustawiona frontalnie na niskim cokole. Święty Stanisław ukazany w pozycji stojącej z prawą ręką uniesioną w geście błogosławieństwa, w lewej trzyma pastorał. Ma podłużną twarz o wyraźnie zaznaczonych kościach policzkowych, długi i wąski nos oraz długą, brązową brodę. Ubrany jest w długą, białą albę z geometrycznym wzorem u dołu, zieloną tunicele, czerwoną kapę z oliwkowo-zieloną podszewką, stułę przewieszoną przez piersi, złotą infułę oraz białe rękawice z jednym chwostem na brzegu. Wszystkie szaty zdobione są na brzegach złoconą lamówką. Polichromia w odsłoniętych partiach ciała naturalistyczna.

Zarys problematyki artystycznej

Rzeźba św. Stanisława wraz z całym ołtarzem bocznym powstała do nowo wybudowanego kościoła Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Krzeszowie około 1903 roku w pracowni tyrolskiego rzeźbiarza Ferdinanda Stuflessera. Fundatorem dzieła był wieloletni proboszcz parafii w Krzeszowie ksiądz Michał Bochenek. W kościele oprócz ołtarza bocznego z jego rzeźbiarskim wystrojem znajdują się inne dzieła Stuflessera, tj. ołtarz główny i drugi ołtarz boczny oraz płaskorzeźbione stacje drogi krzyżowej. Stuflesser prowadził jeden z wiodących warsztatów w Gröden, który założył w 1875 roku, prawdopodobnie po swoim powrocie z Monachium, gdzie studiował pod kierunkiem Josefa Knabla. Ferdinand Stuflesser nie aspirował do projektowania i wykonywania indywidualnych dzieł artystycznych, lecz próbował przekazać ekspresję i ducha religijnego pod wpływem stylu nazarejskiego. Precyzja detalu była o wiele ważniejsza niż swoboda tworzenia, a użycie w tym celu pomocy technicznych było zrozumiałe i uzasadnione. Do malowania ornamentów używał szablonów. Polichromia szat jest adekwatna do ikonografii świętych, dodatkowo zawsze na brzegach obwiedziona złotymi krawędziami. Ulubioną techniką stosowaną w jego pracowni był tzw. Bologneser Grund (efekt porcelany), też „miërmul”, do którego wykorzystywano proszek gipsowy otrzymany ze specjalnego kamienia alpejskiego. Rzeźba św. Stanisława została wkomponowana w ołtarz wykonany w stylu neogotyckim, który nawiązywał wzorów średniowiecznych. W trójosiowym ołtarzu bocznym złożono elementy stosowane w architekturze gotyckiej, takie jak ażurowe wieżyczki zwieńczone pinaklami, dekorujące je kwiatony oraz żabki, łuki ostre, wimpergi, czy maswerki. Święty Stanisław urodził się około 1030 roku w Szczepanowie. Z powodu konfliktu z Bolesławem Śmiałym został z polecenia króla zamordowany w 1079 roku, według tradycji – podczas mszy w kościele św. Michała na Skałce. Był biskupem krakowskim, męczennikiem, jest jednym z głównych patronów Polski. W ikonografii św. Stanisław przedstawiany jest w stroju biskupim oraz z pastorałem w dłoni.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Rzeźba św. Stanisława wraz z całym ołtarzem bocznym powstała do nowo wybudowanego kościoła Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Krzeszowie około 1903 roku w pracowni tyrolskiego rzeźbiarza Ferdinanda Stuflessera. Fundatorem dzieła był wieloletni proboszcz parafii w Krzeszowie ksiądz Michał Bochenek.

Bibliografia