Matka Boska Nieustającej Pomocy

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
suski
Gmina
Stryszawa
Miejscowość
Krzeszów
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Sucha Beskidzka
Parafia
Matki Boskiej Nieustającej Pomocy
Tagi
Ferdinand Stuflesser ks. Michał Bochenek Matka Boska Nieustającej Pomocy
Miejsce przechowywania
ołtarz główny
Identyfikator
DZIELO/03091
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
pierwsza ćwierć XX wieku
Fundator
ksiądz Michał Bochenek
Technika i materiał
drewno, techniki rzeźbiarskie (płaskorzeźba), polichromowanie, złocenie
Autor noty katalogowej
Maria Działo
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Dzieje zabytku

Obraz Matki Boskiej Nieustającej Pomocy znajduje się w ołtarzu głównym powstałym w 1903 roku w pracowni tyrolskiej Ferdinanda Stuflessera z fundacji księdza Michała Bochenka.

Opis

Obraz w kształcie stojącego prostokąta umieszczony w polu głównym ołtarza, w głębokiej wnęce, w neogotyckiej, złoconej ramie podtrzymywanej przez dwie pełnoplastyczne postacie klęczących aniołów. W centrum kompozycji znajduje się płaskorzeźbione przedstawienie Matki Boskiej Nieustającej Pomocy. Maria ukazana jest w półpostaci, frontalnie, z Dzieciątkiem Jezus na lewym ręku. Dzieciątko widoczne z prawego profilu, z głową odwróconą do tyłu, oburącz ujmuje dłoń Marii. Jezus spogląda w kierunku niewielkiej sylwetki jednego z dwóch archaniołów znajdującego się po prawej stronie – archanioła Gabriela. Po drugiej stronie jest archanioł Michał. Twarze Marii i Dzieciątka są owalne z drobnymi ustami, długimi i wąskimi nosami, silnie podkreślonymi oczami. Oczy Marii o migdałowym kształcie, wzrok skierowany na wprost. Matka Boska ubrana jest w czerwoną suknię z długimi rękawami ze złotymi obszyciami oraz błękitny płaszcz nałożony na głowę. Dzieciątko ubrane jest w zieloną sukienkę i złocony płaszcz, z jego prawej stopy zsuwa się sandał. Szaty są mocno szrafowane. Na głowach Marii i Dzieciątka znajdują się złocone korony, natomiast wokół nich nimby: Matki Boskiej dekorowany bogatą wicią floralną, a u Dzieciątka nimb krzyżowy. Wszystkie postacie są podpisane inicjałami: nad głową Marii, po lewej stronie obrazu widnieją litery „MP”, a po prawej „ΘΥ”; następnie po lewej stronie obrazu, nad głową archanioła Michała znajdują się litery:„ΟΡМ”, a nad głową archanioła Gabriela: „OΡГ” i dalej, po prawej stronie obrazu, obok Dzieciątka Jezus litery: „IC-XC”. Tło jest jednolite, złocone. Obraz ujęty jest prostokątną, profilowaną ramą, od wewnątrz złoconą, a od zewnątrz pomalowaną na kolor czerwony. Całość ujęta jest neogotycką strukturą.

Zarys problematyki artystycznej

Obraz przedstawia Matkę Boską Nieustającej Pomocy, patronkę smutnych i potrzebujących. Powstał około 1903 roku wraz z całą strukturą ołtarza głównego, którą wykonał tyrolski rzeźbiarz Ferdinand Stuflesser z fundacji księdza Michała Bochenka, długoletniego proboszcza parafii w Krzeszowie w latach 1900-1945. Niewątpliwie cechy formalne płaskorzeźby porównywane choćby z rzeźbą Matki Boskiej z Dzieciątkiem z ołtarza bocznego (również autorstwa Stuflessera) pozwalają przypisywać mu to dzieło. Płaskorzeźba jest wzorowana na ikonie, którą według legendy namalował prawosławny malarz S. Lazzaro w XI lub XII wieku. Obecnie znajduje się ona w kościele Redemptorystów św. Alfonsa w Rzymie (nieopodal bazyliki Santa Maria Maggiore). Autorstwo Stuflessera jest niezwykle interesujące, bowiem obrazy o tej tematyce były w owym czasie rozpowszechniane przez redemptorystów prawie wyłącznie w tzw. wiernych kopiach, opatrzonych atestem z pieczęciami. Ikona z kościoła redemptorystów genezą sięga do typu ikonograficznego, określanego mianem Hodegetrii (grec. Przewodniczka, Wskazująca Drogę), ze względu na wyprostowaną dłoń Marii, skierowaną w stronę Jezusa. Wszystkie postacie na ikonie podpisane są inicjałami: Matka Boska – „MP-ΘΥ”, archanioł Michał – „ΟΡМ”, archanioł Gabriel – „OΡГ”, a Dzieciątko Jezus – „IC-XC”. Według przekazu Maurona bł. Pius IX na audiencji prywatnej 11 grudnia 1865, przekazując ikonę Matki Bożej Nieustającej Pomocy pod opiekę redemptorystów, wypowiedział słowa: „Uczyńcie Ją znaną całemu światu”. Od tamtej pory redemptoryści rozsyłali wierne kopie rzymskiej ikony w różne zakątki świata. Pierwsze powstawały w pracowni szwajcarskiego artysty Jakoba Wügera (1829–1892). W archiwum generalnym zachował się dokument mówiący o „pierwszych czterystu wiernych kopiach ikony w jej oryginalnych rozmiarach, przeznaczonych do kultu publicznego”, opatrzonych „certyfikatem” wiarygodności, z dokładną datacją, numerem seryjnym oraz podpisem i pieczęcią generała redemptorystów. Oprócz wiernych wizerunków sporządzanych na desce zadbano także o mniej kosztowne litografie, których liczba do 1876 roku osiągnęła 120 tysięcy. W Archiwum Generalnym Redemptorystów przechowywane są skrupulatne rejestry kopii cudownej ikony prowadzone przez brata zakonnego Carla Juana Baptistę Sinsa (1838–1884) i jego następców. Dzięki nim można zaobserwować ogromną dynamikę rozpowszechniania wizerunku Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Apogeum tego procesu przypada na pierwsze dwie dekady XX wieku, kiedy rozesłano z Rzymu aż 3189 kopii, czyli w okresie powstania omawianego dzieła.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Bardzo dobry.

Streszczenie

Obraz przedstawia Matkę Boską Nieustającej Pomocy, patronkę smutnych i potrzebujących. Powstał około 1903 roku wraz z całą strukturą ołtarza głównego. Autorem ołtarza oraz obrazu jest tyrolski rzeźbiarz Ferdinand Stuflesser. Płaskorzeźba jest wzorowana na ikonie, którą według legendy namalował prawosławny malarz S. Lazzaro w XI lub XII wieku. Obecnie znajduje się w kościele Redemptorystów św. Alfonsa w Rzymie (nieopodal bazyliki Santa Maria Maggiore). Wizerunek w XIX wieku spopularyzowali redemptoryści, a następnie rozpowszechnili go na całym świecie.

Bibliografia

"Dziedzictwo kulturowe Podbabiogórza. Zabytki", Sucha Beskidzka 2014
Sadowski Maciej, "Rola redemptorystów w odnowieniu kultu ikony Matki Boskiej Nieustającej Pomocy" , „Folia Historica Cracoviensia” , s. 625-638
"Korpus witraży z lat 1800-1945 w kościołach rzymskokatolickich metropolii krakowskiej i przemyskiej, t. 2: Archidiecezja Krakowska, dekanaty pozakrakowskie", Kraków 2015

Osoby związane z dziełem

Jak cytować?

Maria Działo, "Matka Boska Nieustającej Pomocy", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/matka-boska-nieustajacej-pomocy-2

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności