Chrystus upadający pod krzyżem
Zdjęcie nr 1: Na podstawie na planie prostokąta, dekorowanej przy brzegach wicią roślinną umieszczona figura na wpółleżącego Chrystusa, opartego na kolanach i łokciach. Twarz ma szczupłą, o schematycznie zaznaczonych rysach, dużych oczach i nosie, szerokich ustach. Twarz okolona krótką brodą i włosami opadającymi na kark. Na głowie ma koronę cierniową. Ubrany jest w niebieską tunikę, przylegającą do ciała i przepasaną w talii sznurem. Polichromia ciała bladożółta, włosy brązowe.
Zdjęcie nr 2: Na podstawie na planie prostokąta, dekorowanej przy brzegach wicią roślinną umieszczona figura na wpółleżącego Chrystusa, opartego na kolanach i łokciach. Twarz ma szczupłą, o schematycznie zaznaczonych rysach, dużych oczach i nosie, szerokich ustach. Twarz okolona krótką brodą i włosami opadającymi na kark. Na głowie ma koronę cierniową. Ubrany jest w niebieską tunikę, przylegającą do ciała i przepasaną w talii sznurem. Polichromia ciała bladożółta, włosy brązowe.

Chrystus upadający pod krzyżem

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
suski
Gmina
Zawoja
Miejscowość
Zawoja
Tagi
Pasja rzeźba XX wieku Upadek pod krzyżem
Miejsce przechowywania
składzik kościelny
Identyfikator
DZIELO/14478
Kategoria
rzeźba
Ilość
1
Czas powstania
przed 1924 rokiem
Technika i materiał
piaskowiec, techniki kamieniarskie, polichromowanie
Autor noty katalogowej
Paulina Kluz
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Według kroniki parafialnej 22 czerwca 1924 proboszcz Adam Górkiewicz poświęcił kaplicę dla figury Chrystusa upadającego pod krzyżem. Rzeźba powstała zatem przed tym rokiem. Została umieszczona w kaplicy gdyż była „szczególnie uznana przez parafian”. W późniejszych latach usunięto ją z kaplicy i umieszczono w składziku kościelnym.

Opis

Na podstawie na planie prostokąta, dekorowanej przy brzegach wicią roślinną umieszczona figura na wpółleżącego Chrystusa, opartego na kolanach i łokciach. Twarz ma szczupłą, o schematycznie zaznaczonych rysach, dużych oczach i nosie, szerokich ustach. Twarz okolona krótką brodą i włosami opadającymi na kark. Na głowie ma koronę cierniową. Ubrany jest w niebieską tunikę, przylegającą do ciała i przepasaną w talii sznurem. Polichromia ciała bladożółta, włosy brązowe.

Zarys problematyki artystycznej

Figura Chrystusa najpewniej inspirowana jest rzeźbą z kaplicy Trzeciego Upadku w Kalwarii Zebrzydowskiej powstałą przed 1724 rokiem. Pielgrzymki do Kalwarii w XVIII i XIX wieku zaszczepiły wśród wiernych silną pobożność pasyjną, czego wynikiem były popularne w Małopolsce kapliczki z tego rodzaju figurami (por. Sucha Beskidzka) lub niewielkie rzeźby przedstawiające upadającego pod krzyżem Jezusa przeznaczone do prywatnej dewocji. Omawiana rzeźba obecnie pozbawiona jest krzyża, który pierwotnie znajdował się na plecach Jezusa.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Liczne uszkodzenia mechaniczne, ubytki polichromii, poważne zabrudzenia.

Streszczenie

Rzeźba Chrystusa upadającego pod krzyżem powstała przed 1924 rokiem. Pierwotnie umieszczona była w kapliczce. Dzieło najpewniej było inspirowane rzeźbą z kaplicy Trzeciego Upadku w Kalwarii Zebrzydowskiej powstałą przed 1724 rokiem.

Bibliografia

Wyczawski Hieronim Eugeniusz, "Kalwaria Zebrzydowska. Historia klasztoru Bernardynów i kalwaryjskich dróżek", Kalwaria Zebrzydowska 2006

ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

Archiwum Parafialne w Zawoi, Kronika parafialna, bs.

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca, z dostępem w postaci dobudowanych do kosza jednobiegowych schodów z podestem i pełną balustradą, po prawej stronie. Kosz na planie kwadratu o ściętych narożach, na cokole w formie spłaszczonego wałka, z podwieszeniem w postaci ostrosłupa o wklęsłych bokach dekorowanych liśćmi, w narożach ujętego taśmami, zakończonego szyszką. Kosz z pilastrami w narożach, których trzony przechodzą w spływy wolutowe, w partii cokołu przyjmując kształt cęgi, dekorowane są kampanulami i zwisami roślinnymi. Pilastry podtrzymują belkowanie, którego gzyms tworzy parapet kosza. Ścianki zdobione płycinami o kształcie zbliżonym do kwadratu o wklęsłych narożach, zwieńczonymi muszlami z kampanulami. Zaplecek wąski, wydłużony, flankowany lizenami zakończonymi konsolami, dekorowanymi akantem z podwieszonymi pąkami i tkaniną. W polu płycina o kształcie stojącego prostokąta o wklęsłych narożach. Baldachim na planie kwadratu o ściętych narożach, z dołączonymi w ich miejsce impostami z podwieszonymi chwostami. Na frontowej ściance zakończonej dwoma wolutowymi fragmentami gzymsu kartusz z malowanym wizerunkiem niezidentyfikowanego herbu (w czerwonym polu srebrny orzeł z gwiazdą nad głową). Na krawędzi kartusza sygle „K” i „PI”. Kartusz ujęty zwisami kwiatowymi. Na baldachimie cztery kabłąki podtrzymujące wazon, dekorowane kampanulami i ornamentem roślinnym. Na podniebieniu gołębica Ducha Świętego w glorii promienistej. Struktura polichromowana w kolorze białym, profile i ornamentyka złocone, detal srebrzony.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Stopa na planie koła, spłaszczona, na cokole. Trzon w formie dwulalkowej tralki, z pierścieniem w kształcie skręconego sznura pośrodku. Czara półkolista, gładka, u jej podstawy pierścień w kształcie skręconego sznura. Pokrywa drewniana, na planie koła, w formie cokołu z czterema wolutami dekorowanymi rocaille'em, tworzącymi podstawę dla figurki Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej. Maria ukazana frontalnie, w kontrapoście, stoi na globie, posadowionym na obłokach z uskrzydlonymi główkami anielskimi. Lewą ręką podtrzymuje Dzieciątko, prawą wyciąga w przód, prawą stopą depcze węża. Twarz ma okrągłą, o schematycznie zaznaczonych rysach. Ubrana jest w suknię przylegającą do ciała, przepasaną w talii oraz płaszcz zawiązany na prawym ramieniu, na głowie ma welon. Pokrywa polichromowana w kolorze białym, ornamentyka i strój Marii złocony, detal srebrzony, elementy anatomiczne malowane naturalistycznie.
chrzcielnica
Chrzcielnica
Zdjęcie nr 1: Figura pełnoplastyczna. Anioł ukazany frontalnie, z ugiętą prawą nogą. Obie ręce ma wyciągnięte w bok, w prawej trzyma włócznię z gąbką, w lewej drabinę. Twarz ma owalną, o pełnych policzkach, dużych oczach, zadartym nosie i rozchylonych ustach; okoloną falowanymi włosami opadającymi na ramiona. Ubrany jest w srebrzoną suknię spodnią, sięgającą ziemi, odsłaniającą prawą nogę oraz krótszą szatę wierzchnią, złoconą, o szerokich rękawach, przepasaną w talii. Skrzydła ma srebrzone, rozłożone na boki. Polichromia ciała naturalistyczna, włosy brązowe.
rzeźba
Anioł z arma Christi
Zdjęcie nr 1: Płyta kamienna w formie kwadratu, ujęta drewnianą, profilowaną ramą. W polu złocona inskrypcja „KSIĄDZ FRANCISZEK KSAWERY / WÜRFEL / IIgi Proboszcz w Zawoi, / urodzony w Choliborzu w Czechach. / Pracował w tutejszej Parafii nietylko dla upięk/szenia Świątyni Pańskiej, ale i dla poświęcenia / i zbawienia dusz ludzkich Sobie powierzonych, / niezmordowaną gorliwością od 12 sierpn(ia) 1856 / do 10 października 1860 roku. / Zakończył życie w 49 roku wieku Swego, / a w 22 roku kapłaństwa. / Cześć Jego pamięci! Pokój Jego duszy! / W dowód miłości! / wdzięczni pa/rafianie wsi Zawoi i Skawicy.” Nad inskrypcją ryty krzyż łaciński.
płyta nagrobna
Epitafium księdza Franciszka Ksawerego Würfela
Zdjęcie nr 1: Płyta kamienna w formie kwadratu, ujęta drewnianą, profilowaną ramą, pomalowaną na czarno. W polu złocona inskrypcja: „Ś(więtej) P(amięci) / Ks(iądz) KANONIK BRONISŁAW NIKLEWICZ / DZIEKAN MAKOWSKI / NIEODŻAŁOWANY PROBOSZCZ w ZAWOI / UR(ODZONY) 1848 R(OKU) w ŻYWCU, ZM(ARŁ) w 38 R(OKU) KAPŁAŃSTWA 7/8 1911. / PERŁA KAPŁANÓW I CHLUBA RODZINY, / PO ZNOJACH PRZESZEDŁ DO WIECZNEJ KRAINY. / RODZINA ZMARŁEGO KŁADZIE TEN KAMIEŃ, POLECAJĄC DUSZĘ JEGO MODŁOM.” Nad inskrypcją krzyż łaciński.
płyta nagrobna
Epitafium księdza Bronisława Niklewicza
Zdjęcie nr 1: Figura pełnoplastyczna. Anioł ukazany frontalnie, z ugiętą lewą nogą. Obie ręce ma rozłożone na boki, w prawej trzyma włócznię. Twarz ma owalną, o pełnych policzkach, dużych oczach, zadartym nosie i rozchylonych ustach; okoloną falowanymi włosami opadającymi na ramiona. Ubrany jest w srebrzoną suknię spodnią, sięgającą ziemi, odsłaniającą lewą nogę oraz krótszą szatę wierzchnią, złoconą, o szerokich rękawach, przepasaną w talii. Skrzydła ma srebrzone, rozłożone na boki. Polichromia ciała naturalistyczna, włosy brązowe.
rzeźba
Anioł z arma Christi

Inne dzieła z tego roku

Zdjęcie nr 1: Kościół pw. Opieki Matki Boskiej w Kamieniu usytuowany jest na niewielkiej, wydzielonej ogrodzeniem działce usytuowanej na południe od głównej drogi wiodącej przez miejscowość. Kamieński kościół to budowla murowana z kamienia i cegły, orientowana, jednonawowa z nawą na rzucie prostokąta opiętą dziesięcioma trójuskokowymi przyporami oraz nieco węższym i półokrągło zamkniętym prezbiterium. Od strony północnej do prezbiterium przylega zakrystia na planie prostokąta. Do północno-zachodniej części nawy dostawiona jest niewielka, prostokątna kruchta. Wnętrze świątyni sklepiono sklepieniem kolebkowym z lunetami. Nawę i prezbiterium nakrywają dachy dwuspadowe, natomiast wieżę dach ostrosłupowy o czterech połaciach zwieńczony niewielkim krzyżem. Pierwotnie świątynia przekryta była dachem z czerwonej dachówki, którą w 1985 roku wymieniono na obecne pokrycie z ocynkowanej blachy. Więźbę dachową o konstrukcji płatwiowo-kleszczowej z krzyżującymi się stolcami wykonano z drewna sosnowego. Do wnętrza świątyni prowadzą trzy wejścia – główne z kruchtą od strony zachodniej, boczne również z kruchtą, z której wychodzi się na chór muzyczny i wieżę od strony północnej oraz wejście przez zakrystię. Do wejścia głównego prowadziły masywne, betonowe schody na rzucie półokręgu wylane w 1928 roku, które w 1981 roku zostały zastąpione obecnymi schodami na rzucie prostokąta. W trójosiowej i trójkondygnacyjnej fasadzie świątyni zaakcentowana wysunięciem do przodu jest oś środkowa przechodząca w górnej części w czworoboczną wieżę. W jej pierwszej kondygnacji mieści się zadaszony, opracowany w cegle, neobarokowy portal główny. Wieńczy go gzyms o kształcie łuku kotarowego, na szczycie którego znajduje się krzyż. W portalu umieszczone są dwuskrzydłowe, drewniane drzwi zamknięte łukiem półokrągłym. Ponad otworem wejściowym, w osi portalu znajduje się przeszklona rozeta. W kondygnacjach drugiej i trzeciej omawianej osi środkowej fasady mieszczą się półkoliście zamknięte okna. W osiach skrajnych nieregularnie rozmieszczono niewielkie, prostokątne okna, w kondygnacji pierwszej zamknięte półkoliście. Elewacje boczne świątyni są czteroosiowe i jednokondygnacyjne, z wyjątkiem trzykondygnacyjnej osi pierwszej, w której od strony północnej mieści się prostokątna kruchta, ponad którą rozmieszczono dwa półokrągło zamknięte okna, po jednym w kondygnacji drugiej i trzeciej. Od strony południowej we wszystkich kondygnacjach mieszczą się półokrągłe okna. Elewacje boczne nawy artykułowane są przyporami, pomiędzy którymi znajdują się okna zamknięte łukiem półokrągłym. W prezbiterium od strony wschodniej mieszczą się dwa półokrągłe okna.
kościół
Kościół Opieki Matki Boskiej
Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta ujęty w passe-partout oraz drewnianą, profilowaną ramę. Przedstawia pejzaż miejski centrum Wadowic z widoczną w prawym, górnym rogu kompozycji, nakrytą barokowym hełmem wieżą kościoła Ofiarowania Najświętszej Marii Panny. Na pierwszym planie ukazane z ptasiej perspektywy, uproszczone i zgeometryzowane dachy domów i kamienic oraz zabudowania miejskie. W centrum kompozycji przedstawione wysokie drzewo o zielonych liściach. Kolorystyka obrazu jasna, pastelowa ograniczona do odcieni zgaszonej czerwieni, rozbielonych błękitów oraz zieleni. W prawym dolnym rogu dzieła sygnatura „Z(bigniew) Pronaszko”. W lewym dolnym rogu „WADOWICE / 1924”.
obraz
Pejzaż Wadowic

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po tagach

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta. W centrum Chrystus ukazany w półpostaci, zwrócony w trzech czwartych w lewo, z głową skierowaną frontalnie, obiema rękami przytrzymuje na piersi płaszcz. Twarz ma owalną, o niskim czole, migdałowatych oczach, prostym nosie i pełnych ustach; okoloną jasnobrązowymi, kręconymi brodą i włosami. Chrystus ubrany jest w białą, luźną tunikę oraz granatowy płaszcz zarzucony na ramiona i podtrzymywany z przodu postaci. Chrystus ukazany jest na tle pejzażu z błękitno-różowym niebem. Obraz ujęty szeroką, profilowaną, czarną ramą z złoconym perełkowaniem.
grafika

Chrystus

Zdjęcie nr 1: "Michael Stachowicz invenit: delineav: Cracovia. 1821." "Bitwa Powstańców Krak: pod Racławicami. Ru. 1794"
rysunek

Bitwa pod Racławicami

Zdjęcie nr 1: Feretron dwustronny, z prostopadłościenną podstawą z otworami na drążki. Na podstawie obrazy z przedstawieniem Chrystusa Błogosławiącego oraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem otoczone drewnianą, profilowaną ramą zdobioną po bokach spłaszczonymi wolutami i zwieńczoną medalionem z monogramami „IHS” po jednej i „MARYA” po drugiej stronie, nad którym znajduje się zamknięta korona. Medalion ujmują c-kształtne elementy, a przestrzeń pod nimi wypełniają rozwinięte kwiaty. Na awersie Chrystus w półpostaci, który lewą rękę przyciska do piersi, a prawą unosi w geście błogosławieństwa. Na owalną twarz, duże ciemne oczy, wąski nos, niewielkie usta, wąsy oraz dzielącą się w dwa pukle brodę. Długie falowane włosy opadają mu na barki. Jest ubrany w żółtą suknię, przez prawy bark ma przerzucony czerwony płaszcz z zielonym podbiciem, wywinięty, łamiący się w obszerne fałdy. Wokół głowy postaci świetlisty nimb; tło stanowią niebieskie, skłębione obłoki. Na rewersie Matka Boska z Dzieciątkiem na prawym ramieniu, w półpostaci, frontalnie, z głową delikatnie przechyloną w prawo, lewą ręką przytrzymując Jezusa. Ma owalną twarz o delikatnych rysach, półprzymknięte oczy, wąski nos i szerokie usta, na głowie dekorowany pasem haftu, biały welon. Ubrana jest w czerwoną suknię z wąskimi rękawami i niebieski, podbity złotem płaszcz wywijający się przy prawej ręce. Dzieciątko siedzi, zwrócone w trzech czwartych w lewo, prawą ręką błogosławi, lewą dotyka dłoni Marii. Ma owalną, pulchną twarz o niebieskich oczach, małym nosie i ustach oraz jasne, falowane włosy. Jest ubrane w sukienkę białą górą, beżową dołem i przewiązaną fioletową szarfą w pasie; stopy bose. Postacie zostały ukazane na tle kamiennej balustrady, ponad którą widać rozłożyste drzewo i fragment ogrodu z kwitnący krzakiem róż po prawej stronie.
feretron

Chrystus Błogosławiący, Matka Boska z Dzieciątkiem

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta, w bogato profilowanej, złoconej ramie z przedstawieniem Chrystusa, w ujęciu frontalnym, w popiersiu, z głową uniesioną do góry. Jego twarz jest pociągła, nos wydatny, oczy wypukłe, owalne, źrenice przy górnej krawędzi powieki, usta lekko rozchylone. Włosy ma długie, kręcone, opadające na ramiona, brodę krótką. Ubrany jest w białą koszulę, rozchyloną na piersi. Tło neutralne, utrzymane w złamanych brązach, z poświatą wokół głowy. Obraz utrzymany w ciemnej, brązowej tonacji kolorystycznej.
obraz

Chrystus

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta w profilowanej, złoconej ramie z przedstawieniem umęczonego Chrystusa prezentującego rany. Jezus został ujęty w półpostaci, zwrócony lekko w lewo, z głową przechyloną na prawe ramię i zwróconą do widza. Ma podłużne, szczupłe oblicze, smutny wyraz twarzy, uniesione brwi, szeroko otwarte, wzniesione do góry oczy, wąski nos i usta o kącikach opadających w dół. Krótka broda zwija się w pukle złączone symetrycznie na środku podbródka. Zwinięte w loki włosy spływają na plecy, na nich szeroka korona cierniowa, wokół głowy wąski, świetlisty nimb. Chrystus ma nagi tors o wyraźnie zaznaczonej budowie i muskulaturze, na ciele krople krwi i ślady w miejscach wbicia gwoździ, obiema dłońmi dotyka i wskazuje rozległą ranę w boku. Przez lewe ramię i rękę ma przerzucony czerwony płaszcz, który przechodzi na plecy i spływa do ziemi, łamiąc się w płytkie, równoległe fałdy. Na prawym biodrze widoczny fragment białego perizonium.
obraz

Chrystus Bolesny

Zdjęcie nr 1: Obraz o kształcie stojącego prostokąta. Nagi, stojący Chrystus przedstawiony do pasa, zwrócony w trzech czwartych w lewą stronę. Twarz smukła z długim nosem oraz lekko rozchylonymi ustami. Włosy i zarost Chrystusa mają czarny kolor. Ugięte w łokciach ręce rozchylają ranę. Lewe ramie Jezusa okrywa czerwona tkanina. Na głowie ma koronę cierniową w odcieniu brązu. Tło brązowe. Na odwrocie inskrypcja: „Maciej Czosnyka + d. 25/8 1883 r / i ofiarował do Kościoła S. Marka / w Krakowie X Ludwik Nov(…)ki / (…) zy”
obraz

Chrystus Bolesny

Jak cytować?

Paulina Kluz, "Chrystus upadający pod krzyżem", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2023, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/chrystus-upadajacy-pod-krzyzem

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności