Dwie stalle
Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
suski
Gmina
Stryszawa
Miejscowość
Krzeszów
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Sucha Beskidzka
Parafia
Matki Boskiej Nieustającej Pomocy
Miejsce przechowywania
prezbiterium
Identyfikator
DZIELO/03097
Kategoria
stalla
Ilość
2
Czas powstania
1904 rok
Autor
Kasper Ćwiąkała
Technika i materiał
drewno, techniki stolarskie i snycerskie, polichromowanie, złocenie
Wymiary podstawowe
szerokość –
235 cm
wysokość –
283 cm
Autor noty katalogowej
Maria Działo
Dzieje zabytku
Zespół dwóch stall został wykonany do nowo wybudowanego kościoła Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w 1904 roku przez Kaspra Ćwiąkałę. Wydarzenie to odnotował ksiądz Michał Bochenek, proboszcz parafii Krzeszów w latach 1900-1945, w kronice parafialnej: „Nadto przybyły do nowego Kościoła, stalle w prezbiterium zrobione przez Kaspra Ćwiąkałę ze Roku za cenę 510 fl.”
Opis
Drewniane płaskorzeźbione stalle ustawione na niewysokim, profilowanym cokole. Przedpiersie ujęte smukłymi, złoconymi kolumienkami o kompozytowych kapitelach, zwieńczone profilowanym gzymsem, na skrajach ustawione małe wazoniki. Lico przedpiersia dekorowane czterema prostokątnymi płycinami wypełnionymi pseudomaswerkową dekoracją w formie zdwojonych ostrołukowych arkadek z dekoracją roślinną. Zaplecek ujęty po bokach analogicznymi kolumienkami zakończonymi pinaklami, podzielony na cztery pola za pomocą niewielkich konsolek z płycinami dźwigających analogiczne pinakle. Zwieńczenie w formie czterech wimperg dekorowanych czołgankami i pinaklami. W stalli lewej na środkowym pinaklu zwieńczenia monogram IHS, a w prawej monogram Matki Boskiej. Struktura malowana na ciemny brąz, wypełnienia płycin zielone, detale błękitne oraz czerwone. Partie ornamentu oraz trzony kolumn złocone.
Zarys problematyki artystycznej
Stalle to ławy przeznaczone dla duchowieństwa, które ustawiano pod ścianami prezbiterium. Występowały głównie w kościołach kolegialnych, klasztornych i katedrach. Omawiane zabytki wykonał stolarz Kasper Ćwiąkała w 1904 roku w stylu neogotyckim. Stalle tworzą spójną całość z pozostałym wyposażeniem kościoła (ołtarzami i stacjami drogi krzyżowej), które pochodzi z pracowni Ferdinanda Stuflessera w Tyrolu około 1903 roku. Kasper Ćwiąkała wykonał również do kościoła w Krzeszowie nową szafę do zakrystii z fundacji wspomnianego proboszcza Michała Bochenka w 1905 roku. Ćwiąkała w literaturze wzmiankowany jest także pod imieniem Antoni.
Stan zachowania / Prace konserwatorskie
Dobry.
Streszczenie
Stalle zostały wykonane do nowo wybudowanego kościoła Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w 1904 roku przez Kaspra Ćwiąkałę w stylu neogotyckim. Wydarzenie to odnotował ksiądz Michał Bochenek, proboszcz parafii Krzeszów w latach 1900-1945, w kronice parafialnej.
Bibliografia
"Korpus witraży z lat 1800-1945 w kościołach rzymskokatolickich metropolii krakowskiej i przemyskiej, t. 2: Archidiecezja Krakowska, dekanaty pozakrakowskie", Kraków 2015
"Dziedzictwo kulturowe Podbabiogórza. Zabytki", Sucha Beskidzka 2014
"Słownik terminologiczny sztuk pięknych", Warszawa 2011
Osoby związane z dziełem
Inne dzieła z tego miejsca
Inne dzieła z tego roku
Podobne dzieła
Po tytule
Po kategorii
Po tagach
Po technice i materiale
![Zdjęcie nr 1: Stalle trójosiowe z baldachimem. Przedpiersie dekorowane profilowanymi pseudo płycinami z krzyżami w polu; zwieńczone profilowanym gzymsem. Zaplecek artykułowany lizenami z kanelurą; w polach obrazy w formie stojących prostokątów o ściętych bokach, umieszczone w profilowanych ramach z malowanymi scenami. Stalla lewa: 1. Ksiądz Jakub Wujek adorujący Matkę Boską Makowską, u góry data: „1591 r[ok]”, u dołu napis „KS[IĄDZ] JAKUB WUJEK PROSI M[ATKĘ] B[OSKĄ] MAKOWSKĄ / O OCALENIE W CZASIE GRASUJĄCEJ ZARAZY”; 2. Poświęcenie obrazu Matki Boskiej Makowskiej, u góry data: „1602 r[ok]”, a u dołu napis: „POŚWIĘCENIE OBRAZU PRZEZ / KARD[YNAŁA] BERNARDA MACIEJOWSKIEGO”; 3. Najazd Szwedów, u góry data: „1657 r[ok], u dołu napis: „NAJAZD SZWEDÓW”. Stalla prawa: 1. Przeniesienie obrazu Matki Boskiej Makowskiej do nowego kościoła, u góry data „1745 r[ok]”, u dołu napis „PRZENIESIENIE OBRAZU / ZE STAREGO DO NOWEGO KOŚCIOŁA”; 2. Dzień maryjny, u góry data: „26.V. 1963 r[ok]”; u dołu napis: „DZIEŃ MARYJNY”; 3. Poświęcenie nowej polichromii, u góry data: „11. XII. 1966 r[ok]”, u dołu napis: „MILLENIUM / POŚWIĘCENIE NOWEJ POLICHROMII”. Baldachim w formie profilowanego gzymsu, wsparty na czterech wolutowo skręconych konsolach, zwieńczony ośmiobocznym obrazem z gołębicą Ducha Świętego (stalla lewa), rybą (stalla prawa); ujętym geometrycznym ornamentem. W podniebiu ośmioboczne kasetony mieszczące malowane znaki parafii. W stalli lewej: parafii Maków, inicjały „x. Fr Dź” oraz wsi Juszczyn. W stali prawej: wsi Żarnówka, wsi Biała oraz wsi Grzechynia.](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/576163ce94eef3d32613c6b5/WorkImage/5c35d5ef932bda6de5229086/5c35d5ef932bda6de5229086_home.jpg?rand=1737341292)
![Zdjęcie nr 1: Para drewnianych stalli pięciosiedzeniowych z baldachimem. Przedpiersie w formie pulpitowej dekorowane od frontu płycinami z uszakami z malowaną na złoto dekorację kwiatową na niebieskim tle. Zaplecek dekorowany pięcioma obrazami biskupów i opatów węgierskich. Ścianki zaplecka wycięte wolutowo. Obrazy w kształcie stojących prostokątów z uszakami, oddzielone od siebie wąskimi płycinami w formie stojących prostokątów. Postacie przedstawione w popiersiu; zwrócone w trzech czwartych na tle obłoków i symbolicznie zaznaczonej architektury. Ponad obrazami łacińskie inskrypcje. Na stalli umieszczonej na ścianie północnej przedstawieni i opisani są kolejno od lewej:
1. Święty Bonifacy w stroju biskupim na tle chmur z pastorałem i mieczem w ręku: „S(ANCTUS) BONIFACIVS M. ADS. MARTINVM/IN VNGARCHI. ABBAS. A PRVFSIS./OCCISG. CIRC. AN(NO) 1007”;
2. Święty Bezertus trzyma w dłoni pastorał, miecz i księgę z kamieniami: „S(ANCTUS) BEZTERTVS M. EPISCO. NITRI/ENS. A.GENTHIB VNGARIS PESTHI./ PRO FIDE OCCISVS A 1047. 24 Sept.”;
3. Święty Gerard w stroju biskupim z pastorałem i dzidą w dłoni oraz z księgą z kamieniami: „S(ANCTUS) GEREARDVS M. EPISC. CHA/NADIENSIS IN VNGARIA BUDAE A./ GENTIB, INTFREMPTv. AB. 1047. 24”;
4. Błogosławiony Sebastian w stroju biskupim: „B(EATUS) SEBASTIANVS EX. ORD. S(ANCTUS) / BENED(ICTUS) PRIMVS ARCHIEP[ISCOPUS] STRI/ GONIENS OBIIT 30 DECEMBRIS.”;
5. Święty Wojciech w stroju biskupim chrzci klęczącego przed nim obok młodzieńca: „S(ANCTUS) ADALBERTVS ARCHIEP(ISCOPUS) PRAGEN/SIS A DEIPARA GEYSAE VNG. DVCI/SVBMISSUS S(ANCTUM) EMERICUM Baptisat Obiit An(no) 23”.
Na stalli południowej, od lewej:
1. Święty Pilgrim w stroju biskupi chrzci trójkę dzieci: „S(ANCTUS) PHILIGRINVS EP. LAVREACE/NS A GEYZA VNGARORORVM DUCE/ IN VNGARIAM Vocatus Hunc… 5000 Vnogarorum Bautiso”
2. Święty Buldus w stroju biskupim trzyma w dłoni palmę męczeństwa i pastorał, a w drugiej dłoni księgę, na której leżą kamienie: „S(ANCTUS) BVLDVS M. EPISCO. AGRIENS. PRO FIDE LAPIDIRVS RT/ GLADIIS OCCVBVIT BUDAE ANNO 1046. 24”
3. Święty Gaudenty w albie, pelerynce i birecie z pastorałem w dłoni czyta księgę: „S(ANCTUS) GAVDENTIVS EP. S. ADALBERTI FRAT. ET IN VNG./CO APOST. CHRISTI Fidem Pramulgav[it]”
4. Święty Augustyn w stroju biskupim z pastorałem w dłoni „AVGVSTINVS EP. ZA/GRABIENSIS EX VNG. ORI/VNG? OBIIT 1332 3 Augusti”
5. Błogosławiony Jan w stroju biskupim z pastorałem w dłoni: „B(EATUS) IONANNES ORD[O] PRAEDIC[ATORUM]/ PER VNGARIAM PROVINCIALIS EP. BOSNENSIS OBIIT 1253. 4 Nov.”
Baldachim pulpitowy zwieńczony profilowanym gzymsem. W podniebieniu naprzemiennie płyciny romboidalne i prostokątne mieszczące malowaną dekorację w formie girland i rozet. Struktura malowana na kolor ciemnobrązowy, zaplecki marmoryzowane. Detal architektoniczny czerwony i niebieski.](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/5761641194eef3d32613cb19/WorkImage/5bb206d44e24db516bc65bf1/5bb206d44e24db516bc65bf1_home.jpg?rand=1737341292)
Jak cytować?
Maria Działo, "Dwie stalle", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2025, źródło: https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/dwie-stalle