Św. Mateusz
Zdjęcie nr 1: Rzeźba pełna umieszczona na cokole przedstawiająca św. Mateusza Ewangelistę. Święty ukazany jest w pozycji stojącej, frontalnie, w kontrapoście, z lewą nogą zgiętą w kolanie. W prawej ręce trzyma pióro, którym pisze w otwartej księdze przytrzymywanej lewą, głowę ma opuszczoną, wzrok kieruje na wykonywaną czynność. Ma pociągłą twarz o wąskim nosie i małych ustach, okoloną zwiniętymi w wyraźne loki włosami zakrywającymi uszy oraz wąsy i krótką brodę. Ubrany jest w granatową suknię lamowaną przy krawędziach złotem oraz w ciemnobrązowy, podbity beżowym materiałem i lamowany złotem płaszcz zakrywający nogi i plecy, układający się w głębokie fałdy. Stopy bose. Przy prawej nodze świętego widoczna niewielka, klęcząca ze złożonymi rękami postać ludzka o jasnych włosach, okryta złotym płaszczem. Polichromia w partiach ciała naturalistyczna.
Zdjęcie nr 2: Rzeźba pełna umieszczona na cokole przedstawiająca św. Mateusza Ewangelistę. Święty ukazany jest w pozycji stojącej, frontalnie, w kontrapoście, z lewą nogą zgiętą w kolanie. W prawej ręce trzyma pióro, którym pisze w otwartej księdze przytrzymywanej lewą, głowę ma opuszczoną, wzrok kieruje na wykonywaną czynność. Ma pociągłą twarz o wąskim nosie i małych ustach, okoloną zwiniętymi w wyraźne loki włosami zakrywającymi uszy oraz wąsy i krótką brodę. Ubrany jest w granatową suknię lamowaną przy krawędziach złotem oraz w ciemnobrązowy, podbity beżowym materiałem i lamowany złotem płaszcz zakrywający nogi i plecy, układający się w głębokie fałdy. Stopy bose. Przy prawej nodze świętego widoczna niewielka, klęcząca ze złożonymi rękami postać ludzka o jasnych włosach, okryta złotym płaszczem. Polichromia w partiach ciała naturalistyczna.
Zdjęcie nr 3: Rzeźba pełna umieszczona na cokole przedstawiająca św. Mateusza Ewangelistę. Święty ukazany jest w pozycji stojącej, frontalnie, w kontrapoście, z lewą nogą zgiętą w kolanie. W prawej ręce trzyma pióro, którym pisze w otwartej księdze przytrzymywanej lewą, głowę ma opuszczoną, wzrok kieruje na wykonywaną czynność. Ma pociągłą twarz o wąskim nosie i małych ustach, okoloną zwiniętymi w wyraźne loki włosami zakrywającymi uszy oraz wąsy i krótką brodę. Ubrany jest w granatową suknię lamowaną przy krawędziach złotem oraz w ciemnobrązowy, podbity beżowym materiałem i lamowany złotem płaszcz zakrywający nogi i plecy, układający się w głębokie fałdy. Stopy bose. Przy prawej nodze świętego widoczna niewielka, klęcząca ze złożonymi rękami postać ludzka o jasnych włosach, okryta złotym płaszczem. Polichromia w partiach ciała naturalistyczna.

Św. Mateusz

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wadowicki
Gmina
Wadowice
Miejscowość
Ponikiew
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Wadowice Południe
Parafia
Św. Aleksego
Tagi
św. Mateusz
Miejsce przechowywania
ołtarz główny
Identyfikator
DZIELO/12138
Kategoria
rzeźba
Ilość
1
Czas powstania
1862-1863 lub 1979 rok
Technika i materiał
drewno, techniki rzeźbiarskie, polichromia, złocenie
Autor noty katalogowej
Agata Felczyńska
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Figury czterech ewangelistów były częścią wystroju ołtarza głównego od momentu jego budowy w latach 1862-1863. Ołtarz uległ spaleniu w 1974 roku, a jego odbudowę w 1979 roku nadzorował Mirosław Mąka. Trudno określić wielkość spowodowanych pożarem zniszczeń oraz to, czy rzeźby zostały gruntownie odnowione, czy wykonano ich wierne kopie.

Opis

Rzeźba pełna umieszczona na cokole przedstawiająca św. Mateusza Ewangelistę. Święty ukazany jest w pozycji stojącej, frontalnie, w kontrapoście, z lewą nogą zgiętą w kolanie. W prawej ręce trzyma pióro, którym pisze w otwartej księdze przytrzymywanej lewą, głowę ma opuszczoną, wzrok kieruje na wykonywaną czynność. Ma pociągłą twarz o wąskim nosie i małych ustach, okoloną zwiniętymi w wyraźne loki włosami zakrywającymi uszy oraz wąsy i krótką brodę. Ubrany jest w granatową suknię lamowaną przy krawędziach złotem oraz w ciemnobrązowy, podbity beżowym materiałem i lamowany złotem płaszcz zakrywający nogi i plecy, układający się w głębokie fałdy. Stopy bose. Przy prawej nodze świętego widoczna niewielka, klęcząca ze złożonymi rękami postać ludzka o jasnych włosach, okryta złotym płaszczem. Polichromia w partiach ciała naturalistyczna.

Zarys problematyki artystycznej

Święty Mateusz, apostoł i ewangelista, był celnikiem w Kafarnaum. Legenda głosi, że był misjonarzem w Etiopii, gdzie poniósł męczeńską śmierć. Towarzyszący mu atrybut w postaci młodzieńca nawiązuje do początku spisanej przez niego Ewangelii, w której ukazany jest ziemski ród Jezusa oraz do wyobrażeń z wizji proroka Ezechiela (Ez 1, 4-12) i św. Jana (Ap 4, 6-8) interpretowanych jako symbole czterech ewangelistów. Zgodnie z powszechnym zwyczajem został przedstawiony z księgą.
Figury czterech ewangelistów charakteryzuje uproszczona, schematyczna forma, czerpiąca wciąż z tradycji barokowej, co można rozpoznać po sposobie formowania szat – głównie obszernych, udrapowanych płaszczy. Nie najwyższy poziom wykonania widoczny zwłaszcza w sposobie kształtowania twarzy oraz dłoni, zapóźniona forma oraz konwencjonalne ujęcia przekonują, iż rzeźby są przykładem produkcji prowincjonalnej. Możliwe również, że subtelności wyrazu pozbawiła je ostatnia konserwacja.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry, niewielkie ubytki warstwa polichromii.

Streszczenie

Figury czterech ewangelistów były częścią wystroju ołtarza głównego od momentu jego budowy w latach 1862-1863. Ołtarz uległ spaleniu w 1974 roku i został odbudowany w 1979 roku. Trudno określić, czy rzeźby zostały gruntownie odnowione, czy wykonano ich wierne kopie. Charakteryzuje je uproszczona, schematyczna forma, czerpiąca wciąż z tradycji barokowej.

ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

Życie Parafii Ponikiew, s. 42-43.

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca, dostępna schodami z podestem. Ich balustrada jest pełna, o poręczy w formie woluty, dekorowana płyciną. Kosz na profilowanym cokole; na planie prostokąta o wypukłej ściance frontowej i wklęsłej bocznej, wydzielonymi dwoma spływami wolutowymi, z płycinami. Od frontu kartusz dekorowany fragmentami rocaille’a i kampanulami z czernioną inskrypcją „KTO Z BOGA / JEST, SŁÓW / BOŻYCH SŁUCHA / JAN VIII”. Parapet w postaci profilowanego gzymsu wyłamanego nad wolutami. Spód kosza w kształcie wklęsło-wypukłego, odwróconego stożka zakończonego szyszką utworzoną z winnego grona otoczonego różami. Zaplecek w formie wydłużonego prostokąta ujętego pilastrami o trzonach dekorowanych płycinami i malowanymi złotem kampanulami. W polu płaskorzeźbione tablice Dekalogu. Baldachim powtarza plan kosza, składa się w podstawy utworzonej z profilowanego gzymsu z podwieszonym lambrekinem, na której symetrycznie ustawiono pięć schodzących się do środka wolut podtrzymujących cokół z figurą Chrystusa Dobrego Pasterza. Na gzymsie dwie uskrzydlone główki anielskie; w podniebiu baldachimu rzeźbiona gołębica Ducha Świętego w glorii, na niebieskim tle. Struktura w odcieniu bladego różu, płyciny marmoryzowane; dekoracja i profile złocone i srebrzone. Polichromia w odcieniu bladego różu, ścianki marmoryzowane; dekoracja i profile złocone i srebrzone.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Martwe ciało Zbawiciela o wyraźnie zaznaczonej muskulaturze jest rozciągnięte i przybite trzema gwoździami do prostego krzyża. Widać na nim ślady męki: strużki krwi płynące po ciele, przebity bok oraz krwawiące rany. Głowa jest opuszczona całkowicie na prawe ramię, oczy zamknięte, usta nieznacznie rozchylone; na głowie ciemnozielona korona cierniowa. Chrystus ma rozpostarte ręce, stopy założone na siebie, prawa na lewej, przybite jednym gwoździem. Biodra otacza złote perizonium przewiązane na prawym boku, z końcami rozwiewającymi się w górę i w dół. Na górnym ramieniu krzyża widnieje rozwinięty titulus z majuskułowymi literami „IN/RI” (łac. Iesus Nazarenus Rex Iudaeorum).
krucyfiks
Krucyfiks
Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta ujętego złoconą, profilowaną ramą. Postać ukazana do pasa, w trzech czwartych, siedząca na krześle z bordowym obiciem i rzeźbionym zwieńczeniem. Ksiądz ubrany w sutannę przewiązaną czarnym pasem. Twarz oddająca fizjonomiczne cechy, włosy krótkie, siwe. W prawej dłoni modlitewnik. U góry napis „X(IĄDZ) ALEKSY BOCHEŃSKI PROBOSZCZ WADOWIC. OD ROKU 1849-”.
obraz
Ks. Aleksy Bocheński
Zdjęcie nr 1: Nastawa ołtarzowa architektoniczna, jednoosiowa, jednokondygnacyjna ze zwieńczeniem, na podwójnym cokole. Ołtarz drewniany, prostopadłościenny; mensa drewniana z kamiennym portatylem. Antepedium podzielone na trzy pola czterema półkolumnami o stylizowanych kapitelach. W polach płyciny; w środkowej romb z płaskorzeźbionym kielichem z hostią; w zewnętrznych winne grona z kłosami zbóż.Tabernakulum w formie drewnianej skrzynki obitej blachą. Drzwiczki w kształcie stojącego prostokąta z aplikowaną, odlewaną plakietką ze sceną modlitwy Chrystusa w Ogrójcu, w narożach aplikowane uskrzydlone główki anielskie, całość w opasce dekorowanej różami. Tabernakulum w drewnianej obudowie, ściana frontowa flankowana parą kolumn. Tron wystawienia w formie niszy ujętej kolumienkami z łukiem o fantazyjnym wykroju. Całość zwieńczona rzeźbioną figurką Baranka Eucharystycznego leżącego na księdze. Po bokach tabernakulum stoją dwie pary nisz na postumentach z figurami czterech ewangelistów. Kondygnacja nastawy ujęta dwiema parami kolumn o kapitelach kompozytowych, stojących na tle zwielokrotnionych pilastrów. Podpory dźwigają fragmenty wyłamanego belkowania, zewnętrzna para również przerwany, wklęsło-wypukły przyczółek. Cokoły ustawione delikatnie pod kątem, zwrócone na zewnątrz. Na gzymsie wewnętrznych podpór niewielkie figurki puttów; na przyczółkach figury siedzących aniołów ubranych w długie suknie, okryte czerwonymi płaszczami. Między kolumnami na wspornikach figury św. Piotra i św. Pawła. W polu środkowym obraz św. Aleksego w profilowanej ramie w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym nadwieszonym. Zwieńczenie w formie leżącego prostokąta, ujętego masywnymi spływami wolutowymi, zamkniętego przeciwstawnie zwróconymi esownicami. W polu obraz św. Michała Archanioła w profilowanej ramie w formie stojącego owalu. Dolne partie cokołu dekorowane płaskorzeźbionym, stylizowanym akantem o układzie geometrycznym; wyższe z ornamentem w płycinach. Kondygnacja ujęta uszakami utworzonymi z karbowanej wstęgi przeplatającej się z ornamentem roślinnym. Woluty zwieńczenia dekorowane liśćmi palmowymi i kampanullami. Obraz w polu ujęty muszlami i liśćmi palmowymi; całość zwieńczona muszlą. Struktura polichromowana w odcieniu bieli; płyciny i fryz polichromowane na seledynowo, profile w odcieniu jasnego różu; trzony kolumn marmoryzowane; ornamentyka, kapitele, profile i ornamenty złocone i srebrzone.
ołtarz
Ołtarz główny św. Aleksego
Zdjęcie nr 1: Kościół murowany, orientowany, na planie wydłużonego prostokąta, jednonawowy, trójprzęsłowy. Do prosto zamkniętego prezbiterium przylega na osi zakrystia, od północy kruchta. Ściany artykułowane wewnątrz pilastrami o profilowanych narożach, na pilastry spływają gurty sklepienia, prezbiterium węższe, sklepienie kolebkowe, od zachodu chór z niszą, w której ustawiono organy. Ściany pokrywa polichromia figuralno-ornamentalna z dominującymi kolorami żółtym i niebieskim. Między pilastrami okna w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego półkoliście; mniejsze przy chórze. Główne drzwi od wschodu, boczne od północy. Fasada trójosiowa, jednokondygnacyjna, zakończona wieżą z hełmem. Osie wydzielone są parami lizen. Na osi wejście w kształcie stojącego prostokąta, powyżej ślepe okno zamknięte półkoliście, naroża zaokrąglone. Powyżej kondygnacja czworobocznej wieży, z czterech stron przeprutej oknami o wykroju jak w fasadzie, przedzielona gzymsem powyżej którego tarcze zegara. Ściany boczne kościoła artykułowane lizenami, okna umieszczone we wnękach. Nawa główna oraz kruchta nakryte dachami dwuspadowymi, prezbiterium oraz zakrystia trójspadowymi, na kalenicy nawy sześcioboczna wieżyczka na sygnaturkę; wieża pokryta dachem czterospadowym z kulą i krzyżem. Całe wyposażenie wnętrza pochodzi z drugiej połowy XIX lub z XX wieku, uwagę przyciągają zwłaszcza neobarokowe ołtarze.
kościół
Kościół św. Aleksego
Zdjęcie nr 1: Nastawa ołtarzowa architektoniczna, jednoosiowa, jednokondygnacyjna ze zwieńczeniem, na potrójnym cokole. Ołtarz drewniany, prostopadłościenny; mensa drewniana z kamiennym portatylem. Antepedium zdobione polichromowanym monogramem IHS ujętym dekoracją roślinną. Tabernakulum prostopadłościenne, na cokole, zwieńczone gzymsem. Na ściance frontowej flankowanej pilastrami, drzwiczki w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym, dekorowane krzyżem o ramionach zakończonych trójlistnie. Kondygnacja nastawy ujęta parą pilastrów i kolumn o kapitelach kompozytowych, stojących na tle zwielokrotnionych pilastrów. Podpory dźwigają fragmenty wyłamanego belkowania, zewnętrzna para również przerwany, wklęsło-wypukły przyczółek. Cokoły ustawione delikatnie pod kątem, zwrócone na zewnątrz. Na gzymsie zewnętrznych podpór niewielkie figurki puttów. Między kolumnami a pilastrami, na wspornikach figury św. Stanisława i św. Wojciecha. W polu środkowym obraz „Jezu Ufam Tobie” w profilowanej ramie w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym. Zwieńczenie w formie stojącego prostokąta o wklęsłych bokach, ujętego spływami wolutowymi. W polu obraz św. Antoniego w profilowanej ramie w kształcie stojącego owalu. Dolne partie cokołu dekorowane płaskorzeźbionym, stylizowanym akantem o układzie geometrycznym; wyższy z ornamentem w płycinach. Na ściankach filarów kampanule, woluty zwieńczenia dekorowane liśćmi palmowymi i kampanulami. Obraz w polu ujęty liśćmi palmowymi i karbowaną wstążką, od dołu i góry muszlami. Struktura polichromowana w odcieniu bieli; płyciny i fryz polichromowane na seledynowo, profile w odcieniu beżowym; trzony kolumn marmoryzowane; ornamentyka, kapitele, profile i ornamenty złocone i srebrzone.
ołtarz
Ołtarz przytęczowy prawy Jezu Ufam Tobie

Inne dzieła z tego roku

Zdjęcie nr 1: Kościół murowany, orientowany, z półkoliście zamkniętym prezbiterium, niewielką zakrystią od północy, z przedsionkiem i wieżą od zachodu. Budynek trójnawowy, trójprzęsłowy, z nawą główną szerszą od bocznych, oddzieloną filarami, ze sklepieniem zwierciadlanym. Prezbiterium oddzielone łukiem tęczowym, dwuprzęsłowe, nakryte sklepieniem żaglastym z gurtami. Od zachodu chór muzyczny wsparty na ściankach i filarach przechodzących w pilastry. Ściany artykułowane płaskimi pilastrami. Ściany, podpory oraz sklepienie pokryte polichromią. Między pilastrami naw bocznych oraz po obu stronach ołtarza okna w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego półkoliście. Dwa mniejsze okna w przedsionku, po jednym w drugiej i trzeciej kondygnacji wieży od zachodu, w czwartej kondygnacji z czterech stron. Główne drzwi od wschodu, boczne od północy, kolejne do północy do zakrystii. Fasada kościoła trójosiowa, czterokondygnacyjna, z wieżą na osi. Osie wydzielone są lizenami na narożach występu wieży, kondygnacje artykułowane otworami. Do wejścia prowadzą drzwi w kształcie stojącego prostokąta w niszy zamkniętej łukiem koszowym, w drugiej kondygnacji balkon, w którym na tle okna figura Marii. W osiach bocznych wąskie okna w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego półkoliście. Kondygnacje oddzielone niezbyt wydatnym gzymsem. Dwie górne kondygnacje przeprute oknami, w ostatniej kondygnacji wieża przechodzi w ośmioboczną. Tynkowane ściany boczne naw oraz prezbiterium artykułowane murowanymi z kamienia lizenami, pomiędzy którymi są okna umieszczone we wnękach. Nawa główna oraz kruchta nakryte dachami dwuspadowymi, prezbiterium dwuspadowym zamkniętym półkoliście. Wieża zwieńczona hełmem w formie ostrosłupa z trójkątnymi wycięciami powyżej okien ostatniej kondygnacji. Pod kościołem znajduje się wymurowania z kamienia grota, do której spływa woda ze słynącego cudami źródła. W grocie ustawiono figurę Matki Boskiej. Całe wyposażenie pochodzi z drugiej połowy XIX wieku.
kaplica
Kaplica Narodzenia Najświętszej Marii Panny na Jasnej Górce
Zdjęcie nr 1: Nastawa ołtarzowa architektoniczna, jednoosiowa, jednokondygnacyjna, z bramkami, na cokole. Mensa skrzyniowa z dekorowanym antepedium. Nastawa na wysokim, pięciodzielnym cokole, którego druga i czwarta część są wysunięte do przodu. Pole główne ujęte parą pilastrów za dwiema parami kolumn dekorowanych do jednej trzeciej wysokości motywami złożonymi z ornamentów roślinnych z kaboszonami pośrodku, o kapitelach kompozytowych, dźwigających imposty i gzyms wyłamany do przodu. Środkowa para wysunięta przed lico ołtarza, zwieńczona trójkątnym przyczółkiem z kartuszem herbowym utworzonym z małżowiny z monogramem maryjnym pośrodku. Pole główne z obrazem Marii z rodzicami wymiennie z wizerunkiem Matki Boskiej Częstochowskiej i Matki Boskiej Fatimskiej w szerokiej, ażurowej, złoconej ramie. Zwieńczenie przyjmuje kształt glorii promienistej, w której centrum znajduje się gołębica w otoczeniu obłoków adorowana przez dwa anioły wspierające się na belkowaniu; na zewnętrznych fragmentach belkowania wazony płomieniste. Na bramkach przeprutych łukiem podkowiastym i zwieńczonych trójkątnym przyczółkiem posadowione na cokołach figury św. Kazimierza po lewej i św. Jana z Kęt po prawej. Nastawa marmoryzowana na kolor szary, płyciny na kolor beżowy, kolumny i niektóre detale na bordowo, większość detali ornamentyki złocona. Polichromia rzeźby w partiach ciała naturalistyczna.
ołtarz
Ołtarz główny Matki Boskiej Częstochowskiej
Zdjęcie nr 1: Nastawa ołtarzowa architektoniczna, trójosiowa, jednokondygnacyjna ze zwieńczeniem, na cokole. Mensa skrzyniowa, z antepedium artykułowanym trzema prostokątnymi płycinami, w bocznych rozety, w środkowej krzyż równoramienny. Cokół nastawy siedmiodzielny, z nieparzystymi częściami wysuniętymi przed lico, zdobionymi plakietami ornamentalnymi. Nastawa dzielona kolumnami z opaskami w jednej trzeciej wysokości, o kapitelach utworzonych z elementów roślinnych, podtrzymujących belkowanie wyłamane na ich osiach. W wyłamanych częściach fryzu plakiety dekoracyjne z motywem roślinnym. W polu centralnym nisza z rzeźbą ukrzyżowanego Chrystusa między narzędziami męki, oprawiona w szeroką, profilowaną ramę. Powyżej niej para putt trzymająca kartusz obwiedziony ramą z kwitnących róż z napisem „JEZU / ZMIŁUJ SIĘ / NAD / NAMI”. W polach bocznych ustawione na konsolach i cokołach figury św. Józefa po lewej i św. Joachima (?) po prawej stronie. W partii zwieńczenia urwane fragmenty przyczółka ponad zewnętrznymi fragmentami belkowania, na nich posadowione modlące się postacie. Na środku, w okrągłym polu monogram IHS otoczony obłokami, na tle glorii promienistej. Ołtarz marmoryzowany na kolor jasnobrązowy, płyciny na kolor brązowo-żółty, kolumny na ciemnobrązowy. Detale i ornamenty złocone; polichromia w partiach ciała postaci naturalistyczna.
ołtarz
Ołtarz boczny lewy Chrystusa Ukrzyżowanego
Zdjęcie nr 1: Czarnomarmurowa tablica epitafijna w kształcie leżącego prostokąta z inskrypcją „+D(EO) O(PTIMO) M(AXIMO) / JAN KANTY SMAŁDZINSKI / Urzędnik Salin i Obywatel M(iasta) Wieliczki / w 72 roku życia swego dnia 25 Lutego 1862 / zakończył życie / Pozostała żona wraz z dziecmi proszą / o westchnienie za Duszę Jego”. Płytę otacza szeroka, profilowana rama.
płyta nagrobna
Epitafium Jana Kantego Smałdzinskiego
Zdjęcie nr 1: Rzeźba pełna na cokole przedstawiająca św. Jana Ewangelistę. Święty ukazany jest w pozycji stojącej, frontalnie, w kontrapoście, z prawą nogą zgiętą w kolanie i głową skierowaną delikatnie w prawo. Prawą rękę przyciska do piersi, trzymając pióro, lewą przytrzymuje zamkniętą księgę. Ma pociągłą twarz o szeroko otwartych, brązowych oczach, długim nosie i wąskich ustach, okoloną długimi włosami zwijającymi się na końcach w pukle, z przedziałkiem na środku. Ubrany jest w zieloną suknię lamowaną przy krawędziach złotem oraz czerwony, podbity pomarańczowym materiałem płaszcz zarzucony na oba ramiona, układający się w głębokie fałdy. Stopy bose, przy lewej nodze świętego widoczny fragment niewielkiej postaci orła w biało-brązowe cętki, z pomarańczowym dziobem. Polichromia w partiach ciała naturalistyczna, księga i pióro złocone.
rzeźba
Św. Jan Ewangelista
Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta w złoconej i profilowanej ramie. W centrum kompozycji przedstawienie św. Anny Samotrzeć. Anna z lewej strony trzyma przed sobą małego Jezusa, a z prawej klęczy zwrócona w ich stronę Maria podająca dziecku jabłko ze stojącego między nimi koszyka. Maria ma młodą twarz o wyraźnie zaznaczonych oczach i prostym nosie, jasne, falowane włosy ma zaczesane do tyłu. Jest ubrana w jasnoczerwoną suknię oraz ciemnobłękitny płaszcz. Święta Anna ma twarz dojrzałej kobiety, wzrok kieruje na Jezusa. Ma na sobie zieloną suknię, spod której wystają białe rękawy, obszerny jasnobrązowy płaszcz zakrywający nogi, a na głowie i ramionach fioletową chustę. Jezus w białej, długiej, przylegającej do ciała tunice, która jest przewiązana w pasie. Kobiety mają nad głowami cienkie, okrągłe nimby, od głowy Jezusa bije jasne światło. Za postaciami dwa, ginące w mroku, modlące się anioły w sukniach o szerokich rękawach. Pod ich stopami goła ziemia. Tło obrazu ciemne, sugeruje wnętrze jaskini lub skały. Obraz charakteryzuje silny światłocień, kolorystyka ciemna, ciepła.
obraz
Św. Anna Samotrzeć

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po tagach

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta ujęty profilowaną, złoconą ramą. W centrum kompozycji, na tle rozległego, górzystego pejzażu przedstawiony św. Antoni Padewski trzymający na ręku Dzieciątko Jezus. Święty ukazany frontalnie, w pozycji stojącej z głową zwróconą w trzech czwartych w lewo. Ubrany w brązowy habit franciszkański przepasany sznurem (cingulum), z przewieszonym u pasa różańcem. Stopy obute w brązowe sandały. Święty przedstawiony jako mężczyzna o okrągłej twarzy z pełnymi, zaróżowionymi policzkami, o dużych, ciemnych oczach oraz długim, prostym nosie. Głowa z tonsurą okolona nimbem. W prawym ręku postać trzyma kwiat białej lilii; w lewym podtrzymuje zamkniętą księgę, na której znajduje się Dzieciątko Jezus. Chrystus ukazany w postawie siedzącej, zwrócony w trzech czwartych w prawo. Ukazany jako jasnowłose, pulchne dziecko o jasnej karnacji z wyraźnie zaznaczonym rumieńcem. Oczy duże, nos prosty, usta lekko uśmiechnięte. Głowa otoczona nimbem. Biodra przepasane białą tkaniną. Dzieciątko wznosi prawą rękę w geście błogosławieństwa, w lewej trzyma kulę ziemską. Tło kompozycji stanowi rozległy, górzysty pejzaż z widoczną w oddali sylwetą miasta i płynącą rzeką. Powyżej niebo zasnute białymi obłokami. Na odwrociu obrazu napis „Ołtarz S(więtego) Józefa odnowiony kosztem Pana Józefa Mianowskiego 1851” oraz „Ten Obraz z Ramą Odnowiony na Honor S Antoniego dnia 15 Grudnia 1851. Woj(ciech) Dembowski, Malarz i Pozłotnik m.p. O.M.K.”
obraz

Św. Antoni Padewski

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta przedstawiający stygmatyzację św. Franciszka. W centrum kompozycji znajduje się św. Franciszek, usytuowany nieco z lewej strony obrazu, w pozycji klęczącej, zwrócony w trzech czwartych w lewo, z rękami rozłożonymi szeroko na boki. Ma podłużną twarz, z krótkim i jasnym zarostem, z oczami skierowanymi na Chrystusa, na głowie tonsurę. Święty ubrany jest w habit franciszkański przewiązany sznurem, a na stopach ma założone sandały. W górnej części obrazu, po prawej stronie znajduje się Chrystus jako serafin, z którego ran wychodzą czerwone promienie tworzące stygmaty u świętego Franciszka. Przed świętym, na wysokim wzniesieniu ułożone są: otwarta księga oraz czaszka. W tle, pośrodku widać zakonnika, ukazanego w pozycji siedzącej, czytającego księgę. W oddali widać pejzaż górski i pochmurne niebo. W dolnej części obrazu słabo czytelna sygnatura „Wład(ysław) P. Bąkowski 1886.” Rama drewniana, profilowana, fakturowana i złocona, zdobiona stylizowanymi rocaille'ami.
obraz

Stygmatyzacja św. Franciszka

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta z przedstawieniem św. Antoniego Padewskiego z Dzieciątkiem. Święty został ukazany w ujęciu do kolan, zwrócony w lewo, w stronę Dzieciątka stojącego na blacie przykrytym czerwonym obrusem. Głowa świętego jest delikatnie przechylona w lewo, lewa ręka obejmuje Dzieciątko, prawa opuszczona trzyma kwiat lilii. Święty ma owalną twarz o młodzieńczych rysach, na głowie tonsurę. Jest ubrany w habit franciszkański. Dzieciątko ukazane zostało niemal nagie, z białą chustą okrywającą biodro i przerzuconą przez prawe ramię. Prawą ręką Chrystus dotyka brody świętego, lewą wyciąga w jego stronę. U stóp Dzieciątka leży otwarta księga. Wokół głów postaci złote nimby. Tło kompozycji jednolite, ciemnobrązowe. Na odwrocie napis malowany farbą „Fundator Walenty / Tekiela. / 1840. / 24 lipca”.
obraz

Św. Antoni Padewski

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie prostokąta zbliżonego do kwadratu ujęty złoconą, profilowaną ramą. W centrum kompozycji przedstawiony św. Benedykt w postawie stojącej, w ujęciu frontalnym z głową zwróconą w trzech czwartych w prawo. Święty ubrany w obszerny czarny habit benedyktyński z kapturem i szerokimi rękawami. Ukazany jako mężczyzna o pozbawionej zarostu okrągłej twarzy z wydatnym nosem oraz szeroko otwartymi, skierowanymi na wprost oczami. Wokół głowy tonsura oraz złocony nimb. Święty w swojej prawej ręce podtrzymuje oprawioną na czerwono księgę. Lewą dłoń składa na piersi na wysokości serca. Po prawej stronie obrazu widoczny fragment stołu przykrytego zieloną tkaniną, na którym widoczna biała mitra. Na drugim planie, po lewej stronie nieco za postacią świętego przedstawiono fragment wysokiego cokołu stanowiącego podstawę dla kolumny. Tło złocone, wytłaczane w motywy roślinno-kwiatowe.
obraz

Św. Benedykt

Zdjęcie nr 1: Obraz przedstawiający św. Izydora Oracza w kształcie stojącego prostokąta, podzielony na dwie strefy. W dolnej strefie został ukazany anioł orzący pole za pomocą pary wołów i pługa. Anioł ubrany jest ciemnozieloną tunikę, ma również czerwone skrzydła. Powyżej ukazana jest niewielka scenka rodzajowa przedstawiająca pasterza, ubranego w strój krakowski: niebieską sukmanę i czerwony kapelusz, stado białych owieczek oraz latające wrony. W górnej strefie obrazu, po prawej stronie został ukazany św. Izydor, który klęczy przed przydrożnym krzyżem ze złożonymi w geście modlitwy rękami. Święty ubrany jest w brunatno-zieloną sukmanę, szare spodnie i czarne buty z wysokimi cholewami. Twarz z dużymi oczami, krótkim zarostem okolona długimi i brązowymi włosami. Wokół głowy ma trójstrefowy nimb: brązowy kolisty, niebieski okrągły i żółty utworzony z przerywanej kreski. Sylwetki postaci, draperie oraz brzegi szat oddane są konturem i wypełnione płaską plamą barwną. Po lewej stronie obrazu widoczne murowane zabudowania z jasnobrązowymi dachami. Krzyż prosty, a wokół jego ramion jest namalowana żółto-pomarańczowa poświata. Tło obrazu jednolite, niebieskie. Rama drewniana, prosta, pokryta bejcą.
obraz

Św. Izydor Oracz

Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta. W centrum obrazu św. Józef Kalasanty klęczący przed unoszącą się pośród obłoków Matką Boską z Dzieciątkiem. Święty zwrócony jest w trzech czwartych w prawo, z uniesioną głową i skrzyżowanymi na piersi rękami, w których trzyma gorejące serce i gałązkę lilii. Twarz ma pociągłą, o migdałowatych, wąskich oczach i lekko garbatym nosie, okoloną krótką, siwą brodą i włosami po bokach głowy, na jej czubku łysina. Ubrany jest w czarny habit zapinany z przodu na guziki, z białą koloratką oraz czarny płaszcz zarzucony na plecy. Przed nim leży czarny biret i otwarta księga z napisem „Consti/tutio/nes Cler[i]c[orum] / Regular[um] / Piarum / Schola/rum”. Na pierwszym planie ukazany od tyłu, w pozycji półleżącej, chłopiec z otwartą księgą. Obok, w prawym dolnym rogu na księgach leżą czerwony kapelusz kardynalski, pastorał i laska zakończona krzyżem arcybiskupim. W lewej, górnej części obrazu Matka Boska siedzi na obłoku, zwrócona jest w trzech czwartych w lewo, pochylona, obiema rękami trzyma stojące po jej prawej stronie Dzieciątko. Twarz o łagodnych rysach, wąskich oczach, okolona jasnymi włosami. Ubrana jest w jasnoróżową suknię z białą podwiką, niebieski płaszcz narzucony na kolana oraz jasnoróżowy, rozwiany welon na głowie. Dzieciątko zwrócone w trzech czwartych w lewo, z uniesioną prawą ręką w geście błogosławieństwa, przepasane w partii bioder białą tkaniną. U góry obrazu, pośród obłoków dwa putta. W prawej części obrazu, za świętym widoczne dwie postacie klęczących dzieci, spośród których jedno czyta księgę a drugie się modli. Scena ukazana we wnętrzu z widocznymi w tle pilastem i oknem.
obraz

Adoracja Matki Boskiej przez św. Józefa Kalasantego

Jak cytować?

Agata Felczyńska , "Św. Mateusz", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2023, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-mateusz-3

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności