Św. Dominik

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
suski
Gmina
Stryszawa
Miejscowość
Krzeszów
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Sucha Beskidzka
Parafia
Matki Boskiej Nieustającej Pomocy
Tagi
Ferdinand Stuflesser ks. Michał Bochenek rzeźba XX wieku św. Dominik
Miejsce przechowywania
ołtarz boczny południowy
Identyfikator
DZIELO/03085
Kategoria
rzeźba
Ilość
1
Czas powstania
około 1903 roku
Fundator
ks. Michał Bochenek
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
St. Urlich-Grodenthal, Tyrol
Technika i materiał
drewno, techniki rzeźbiarskie, polichromowanie, złocenie
Autor noty katalogowej
Maria Działo
Uznanie autorstwa 4.0

Dzieje zabytku

Rzeźbę św. Dominika wraz z całym ołtarzem bocznym zamówił i ufundował ksiądz Michał Bochenek, proboszcz parafii w Krzeszowie w latach 1900-1945, tuż po wybudowaniu nowego kościoła w 1903 roku. Wydarzenie to fundator odnotował w kronice parafialnej „Ja na swój rachunek zamówiłem trzy ołtarze w Tyrolu u Stuflessera (St. Urlich-Gröden)”.

Opis

Rzeźba pełnoplastyczna, ustawiona frontalnie na niskim cokole. Święty Dominik prawą dłoń unosi w geście oratorskim, w lewej trzyma zamkniętą księgę, a głowę delikatnie przechyla na lewe ramię. Ubrany jest w biały habit ze szkaplerzem , przewiązany sznurem z zawieszonym różańcem u lewego boku oraz czarny płaszcz dominikański. Szaty obwiedzione są na brzegach złotą lamówką oraz dekoracją ornamentalną. Święty ma na głowie tonsurę z oddzielną kępką włosów nad czołem. Jego twarz przedstawia rysy dojrzałego mężczyzny, z długim i wąskim nosem, małymi ustami i wzrokiem skierowanym w dal. Wokół głowy ma złoty, okrągły nimb. Przy lewej nodze leży brązowy pies z pochodnią w pysku. Polichromia w odsłoniętych partiach ciała naturalistyczna.

Zarys problematyki artystycznej

Rzeźba wraz z całym ołtarzem bocznym powstała do nowo wybudowanego kościoła Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Krzeszowie około 1903 roku w pracowni tyrolskiego rzeźbiarza Ferdinanda Stuflessera. Fundatorem dzieła był wieloletni proboszcz parafii w Krzeszowie ksiądz Michał Bochenek. W kościele oprócz ołtarza bocznego z jego rzeźbiarskim wystrojem znajdują się inne dzieła Stuflessera, tj. ołtarz główny i drugi ołtarz boczny oraz płaskorzeźbione stacje drogi krzyżowej. Ferdinand Stuflesser prowadził jeden z wiodących warsztatów w Gröden, który założył w 1875 roku, prawdopodobnie po swoim powrocie z Monachium, gdzie studiował pod kierunkiem Josefa Knabla. Ferdinand Stuflesser nie aspirował do projektowania i wykonywania indywidualnych dzieł artystycznych, lecz próbował przekazać ekspresję i ducha religijnego pod wpływem stylu nazarejskiego. Precyzja detalu była dla niego o wiele ważniejsza niż swoboda tworzenia, a użycie w tym celu pomocy technicznych było zrozumiałe i uzasadnione. Do malowania ornamentów używał szablonów. Polichromia szat jest adekwatna do ikonografii świętych, dodatkowo zawsze na brzegach obwiedziona złotymi krawędziami. Ulubioną techniką stosowaną w jego pracowni był tzw. Bologneser Grund (efekt porcelany), też „miërmul”, do którego wykorzystywano proszek gipsowy otrzymany ze specjalnego kamienia alpejskiego. Rzeźba św. Dominika została wkomponowana w ołtarz wykonany w stylu neogotyckim, który nawiązywał do wzorów średniowiecznych. W trójosiowym ołtarzu bocznym złożono elementy stosowane w architekturze gotyckiej, takie jak ażurowe wieżyczki zwieńczone pinaklami, dekorujące je kwiatony oraz żabki, łuki ostre, wimpergi, czy maswerki. Figura przedstawia św. Dominika, patrona i założyciela dominikanów i dominikanek klauzurowych. W ikonografii jest on przedstawiany w habicie i płaszczu dominikańskim oraz z psem, który jest symbolem zakonu dominikanów (Domini canes – psy Pańskie, tj. wierni słudzy). Natomiast pochodnia, którą trzyma w pysku pies symbolizuje płomienność Bożej Miłości.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Bardzo dobry.

Streszczenie

Rzeźba św. Dominika wraz z całym ołtarzem bocznym powstała do nowo wybudowanego kościoła Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Krzeszowie około 1903 roku w pracowni tyrolskiego rzeźbiarza Ferdinanda Stuflessera. Fundatorem dzieła był wieloletni proboszcz parafii w Krzeszowie ksiądz Michał Bochenek. Stuflesser ukazał Dominika, patrona i założyciela zakonu dominikanów w typowej konwencji ikonograficznej: habicie i płaszczu dominikańskim oraz psem u boku, który jest symbolem zakonu dominikanów (Domini canes – psy Pańskie, tj. wierni słudzy).

Bibliografia

"Dziedzictwo kulturowe Podbabiogórza. Zabytki", Sucha Beskidzka 2014
Kraševac Irena , "Kipar Ferdinand Stuflesser. Doprinos tirolskom sakralnom kiparstvu druge polovice 19. stoljeća u sjevernoj Hrvatskoj" , „Radovi Instituta za povijest umjetnosti” , s. 231-239
Janicka-Krzywda Urszula , "Patron – atrybut – symbol", Poznań 1993

Jak cytować?

Maria Działo, "Św. Dominik", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-dominik-7

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności