Św. Dominik

Dzieje zabytku

W 1754 roku przy kościele erygowano Bractwo Różańcowe Imienia Marii i Jezusa. Figury w ołtarzu w kaplicy zostały wymienione w inwentarzu brackim z 1754 roku „nad mensą dwa rznięte obrazy S. Dominika y S. Katarzyny”. Ołtarz razem z figurami świętych dominikańskich powstał zatem przed 1754 rokiem prawdopodobnie w warsztacie Korneckich. W 2015 roku ołtarz razem z figurami przeszedł pełną konserwację.

Opis

Figura drążona z tyłu, ustawiona na niewielkim postumencie. Święty ukazany frontalnie, pochylony w lewo, z uniesioną głową, w silnym kontrapoście. Lewą ręką przytrzymuje z przodu, na udzie księgę, prawą ugiętą, kieruje w lewo. Twarz ma szczupłą, o głęboko osadzonych, dużych oczach, skierowanych w górę, dużym nosie oraz wąskich, rozchylonych ustach. Twarz okolona jest krótką brodą oraz krótkimi włosami, na głowie tonsura. Święty ubrany w obficie fałdowany, biały habit dominikański oraz czarny płaszcz z kapturem. Polichromia ciała naturalistyczna.

Zarys problematyki artystycznej

Omawiana figura św. Dominika odpowiada repertuarowi formalnemu stosowanemu przez Piotra Korneckiego, dlatego można mu przypisać jej wykonanie. Jest ona niezwykle zbliżona do rzeźby tego samego świętego z kościoła w Gdowie, którego wyposażenie wykonał warsztat Korneckich. Święty posiada typ twarzy dojrzałego mężczyzny z krótką brodą, rzeźbiony przez Korneckich wielokrotnie, by wymienić tylko analogiczne figury św. Jana Chrzciciela i św. Dominika w bazylice w Bochni czy św. Jana Chrzciciela w kościele w Chełmie (potwierdzone archiwalnie dzieła Korneckiego). Sposób ułożenia ciała świętego, z jedną ręka przytrzymującą księgę na nodze, drugą ukazaną na tle torsu, zwróconą w stronę ołtarza, pojawiał się również w innych rzeźbach wykonanych przez Korneckich, chociażby św. Marka w ołtarzu głównym w farze w Bochni.
W ikonografii Matce Boskiej Różańcowej bardzo często towarzyszą postacie św. Dominika i św. Katarzyny Sieneńskiej. Święty Dominik miał szczególne nabożeństwo do Matki Boskiej, według późniejszej tradycji sama Maria miała mu wręczyć różaniec. Przypisuje mu się również ułożenie modlitwy świętego różańca. Święty Dominik Guzman był założycielem nowej wspólnoty opartej o regułę św. Augustyna – dominikanów, która stała się z czasem zakonem mendykanckim (żebraczym).
Piotr Kornecki razem ze swoim przyrodnim bratem Stanisławem, założyli w Gdowie warsztat stolarsko-rzeźbiarski i malarski. Z czasem pracowali w nim również synowie tego pierwszego oraz krewniacy mieszkający w tej wsi. Rodzinny warsztat Korneckich był szczególnie prężny w trzeciej ćwierci XVIII wieku, wykonując prace w wielu kościołach na terenie południowej Małopolski.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Silne zabrudzenia, przetarcia polichromii. W 2015 roku figura przeszła pełną konserwację.

Streszczenie

Ołtarz razem z figurami świętych dominikańskich powstał przed 1754 rokiem prawdopodobnie w warsztacie Korneckich. Święty Dominik Guzman był założycielem nowej wspólnoty opartej o regułę św. Augustyna – dominikanów, która stała się z czasem zakonem mendykanckim (żebraczym). W ikonografii Matce Boskiej Różańcowej bardzo często towarzyszą postacie św. Dominika i św. Katarzyny Sieneńskiej.

Bibliografia