Dzwonnica
Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
bocheński
Gmina
Łapanów
Miejscowość
Łapanów
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Niegowić
Parafia
Św. Bartłomieja Apostoła
Miejsce przechowywania
teren wokół kościoła
Identyfikator
DZIELO/12147
Kategoria
dzwonnica
Ilość
1
Czas powstania
około 1899-1903
Technika i materiał
drewno, konstrukcja słupowa, szalowanie z listwowaniem
Autor noty katalogowej
Paulina Kluz
Dzieje zabytku
Pierwotna, wolnostojąca drewniana dzwonnica, obita listwami, wymieniana była w aktach wizytacji od 1618 roku, a następnie w latach 1655 roku, 1730 i 1748. W 1765 roku proboszcz Stanisław Gutowski kazał pobić gontem z jednej strony dach dzwonnicy, który zwiał wiatr. Kolejny proboszcz Piotr Nowoszycki położył w części nowy gont na dach dzwonnicy. W 1890 roku powiększono kościół od strony zachodniej, co spowodowało przesunięcie dzwonnicy. Za czasów probostwa Karola Guzkiewicza, w czasie remontu kościoła, pomiędzy 1899 a 1903 rokiem postawiono zupełnie nową dzwonnicę. W latach 2007-2008 wykonano jej remont, mianowicie wzmocniono konstrukcję, położono betonowe fundamenty, zakonserwowano drewno i elementy konstrukcyjne ścian przy częściowej ich wymianie, pokryto dach gontem, ułożono wewnątrz posadzkę oraz wymieniono odeskowanie.
Opis
Dzwonnica drewniana, konstrukcji słupowej, ściany, szalowane z listwowaniem, więźba dachowa drewniana. Założona na planie kwadratu, na betonowym podmurowaniu, przesłoniętym okapowym daszkiem gontowym. Ściany zwężające się ku górze, z izbicą. Dach gontowy, czterospadowy, łamany, zakończony metalowym szpikulcem z kulą i krzyżem. Otwór drzwiowy w ścianie wschodniej o wykroju stojącego prostokąta zamknięty drzwiami jednoskrzydłowymi, nakryty trójspadowym daszkiem gontowym. Otwory głosowe w formie stojącego prostokąta, po jednym na każdej ścianie w partii izbicy.
Zarys problematyki artystycznej
Kościołom bezwieżowym zazwyczaj towarzyszyły wolnostojące dzwonnice. Podstawowym zadaniem dzwonnicy było pomieszczenie dzwonów, ale często jej przyziemie pełniło również funkcję magazynu, w którym składowano różne przedmioty kościelne, w omawianej dzwonnicy były to głównie feretrony.
Dzwonnica w Łapanowie posiada klasyczną dla konstrukcji słupowej formę jednokondygnacyjnej wieży zwężającej się ku górze, z izbicą, nakrytej dachem czterospadowym. Elementami dekoracyjnymi dzwonnic były głównie otwory głosowe, w omawianym wypadku również krawędź izbicy.
Streszczenie
Pomiędzy 1899 a 1903 rokiem, za czasów probostwa Karola Guzkiewicza, w czasie remontu kościoła, postawiono zupełnie nową dzwonnicę. Kościołom bezwieżowym zazwyczaj towarzyszyły wolnostojące dzwonnice. Podstawowym zadaniem dzwonnicy było pomieszczenie dzwonów, ale często jej przyziemie pełniło również funkcję magazynu.
Bibliografia
"Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie", Warszawa 1953
Brykowski Ryszard, Kornecki Marian, "Drewniane kościoły w Małopolsce Południowej", Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1984
"Zabytki sztuki w Polsce. Małopolska", Warszawa 2016
Kopera Feliks, Lepszy Leonard, "Kościoły drewniane Galicyi Zachodniej, cz. 1", Kraków 1916
Kornecki Marian, "Kościoły drewniane w Małopolsce", Kraków 2000
"Kościół p.w. św. Bartłomieja: „Nasz skarb – nasza duma”", http://parafialapanow.pl/kosciol-pw-sw-bartlomieja [dostęp z dn. 23.04.2018]
Piątkowska Łucja, "Parafie Ziemi Bocheńskiej", Bochnia 2004
ŹRÓDŁA ARCHIWALNE
Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie
Akta wizytacji kapitulnych
Visitatio externa decanatus Dobcicensis, Lipnicensis, Voynicensis, Skalensis et Opatovicensis per R. D. Joannem Foxium, archidiaconum Cracoviensem a. D. 1618 peracta
Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie
Akta wizytacji kapitulnych
Liber visitationum decanatus Dobczycensis a perillri ac reverendissimo Domino Nicolao Oborski Dei et Apostolice Sedis Gratia Episcopo Laodicensis Suffraganeo, Archidiacono, Vicario in Spiritualibus et Officiali Generali Cracoviensi
Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie
Akta wizytacji kapitulnych
Wizytacja kanoniczna przeprowadzona w dn. 28 kwietnia 1728 r. przez bpa Michała Kunickiego...
Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie
Akta wizytacji biskupich
Visitatio archidiaconatus Cracoviensis (Decanatus: Skalensis - 1727; Vitoviensis - 1727; Prossoviensis - 1728; Novi Montis - 1728; Scawinensis - 1729; Xsiążnensis - 1731; Woynicensis - 1731; Zatoriensis - 1729; Lipnicensis - 1730; Dobczycensis - 1730; Andreoviensis - 1731; Żyvecensis - 1732; Oswiemensis - 1732; Wielicensis - 1741; postea sequntur inventaria ecclesiarum decanatus Dobczycensis, Woynicensis, Andreoviensis) per R.D. Michaelem de Magna Kunice Kunicki, episcopum Arsiacensem, suffraganeum et archidiaconum Cracoviensem annis 1727 - 1741 peracta
Autor: Michał Kunicki
Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie
Akta wizytacji biskupich
Acta visitationis decanatuum Dobczycensis et Lipnicensis ex delegatione Cel. Principis R.D. Andrea Stanislai Kostka comitis in Załuskie Załuski, episcopi Cracoviensis ducis Severiae, per Clementem Stanislaum Kostka Herka, Phil. Doctorem et Professorem, Collegam minorem, Ecclesiae Collegiatae Boboviensis custodem, parochiae Droginensis curatum a.D. 1747 die vero 3 mensis Decembris inchoata et 1748 die 22 mensis Martii expeditae
Autor: Andrzej Stanisław Kostka Załuski
Inne dzieła z tego miejsca
![Zdjęcie nr 1: Tablica epitafijna w kształcie leżącego prostokąta, ujęta ramą, flankowana wolutowymi uszakami przechodzącymi w spływy wolutowe. U góry pozostałości po owalnym medalionie w kartuszu; u dołu kartusz z herbem Pilawa, z inicjałami „AT / W” i „Z / W”, ujęty antytetycznie zwróconymi wolutami. W polu tablicy inskrypcja: „D[EO] O[PTIMO] M[AXIMO] / Dopędziwszy szczęśliwie kresu smiertelnego / pełen cnot, y postępków godnych życia swego / Tu cny mąż Andrzey z Werby Werbski iest złożony / W Woiewodztwie Wołynskim szlachetnie zrodzony / Wieczny pamieci godzien dla swoiey ludzkosci / znamienitey y wielkiey v wszystkich milości / y zyciem, y poboznym zerciem godzien sławy / maż zaprawde herbowney godzien swey Pilay / któremu Magdalena Lyszkowska z dziatkami / zlany ach serdecznemi ten nagrobek łzami / wystawiła w potomny znak affektu swego / wieczney w Bogu swiatłosci / życząc duszy iego / Vmarł roku panskiego 1666 dnia 1 maia / żył lat 46”.](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/576163b094eef3d32613c4b5/WorkImage/5b15a663e1b8052fd2fd32b5/5b15a663e1b8052fd2fd32b5_blockSmall.jpg?rand=1722041150)
![Zdjęcie nr 1: Płyta epitafijna w formie stojącego prostokąta, dwustrefowa, ujęta ramą. W górnej strefie płaskorzeźbiona scena ukazująca klęczącego przed krzyżem rycerza, zwróconego profilem w lewo, z uniesioną głową i rękami złożonymi w geście modlitwy. Ubrany jest w zbroję płytową, z szablą przy boku, przed nim leży hełm, obok włócznia. Przed nim na skale ustawiony krzyż z figurą Chrystusa. W prawym górnym rogu herb Drużyna w wieńcu laurowym. W dolnej strefie inskrypcja:
„D[EO] O[PTIMO] M[AXIMO] / GENEROSVS AC MAGNIFIC[US] MARTIN[US] DE ŁAPANOV ŁAPKA / ANIMAM CORPVS, I IERITA VITAM SPEM SALVTIS DEFERO ANEDEITA / BVNAL SPIRITVM COMMENDO CIRISTIE SVET SACTISSIME VIRGINI MATRI / VIXI / AD MOREM NON SOLVM AT NATVRAM / PACIS BELLI[US] ARTIBVS CLARVS / HVMANITATE SI NON SVPERIOR PAR CAETERI / NON TAM ANNIS QVAM BELLICIS LABORIB[US] FRACTVS MORIOR PRAEPROPERE / ISMVLTVM VIXIT QVI PROBE VIXIT / O ANICI VALETE ET VIVITE / NOC DOLORIS LABRVM FLENS MARIANNA DE LIPIE / CONSOPS SUPERSTES FIERI CURAVIT/ OBIIT ANNO 1652 DIE 28 7BRI / VIXIT ANNIS 53”. Na ramie, w lewym dolnym rogu znak kamieniarski w formie łopaty.](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/576163b094eef3d32613c4b6/WorkImage/5b15a634fa9947d018db1186/5b15a634fa9947d018db1186_blockSmall.jpg?rand=1722041150)
Inne dzieła z tego roku
Podobne dzieła
Po tytule
Po kategorii
Po tagach
Po technice i materiale
Jak cytować?
Paulina Kluz, "Dzwonnica", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło: https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/dzwonnica-10