Ołtarz boczny (przytęczowy)

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wielicki
Gmina
Wieliczka
Miejscowość
Podstolice
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Wieliczka
Parafia
Ducha Świętego
Miejsce przechowywania
północno-wschodnie naroże nawy
Identyfikator
DZIELO/22912
Kategoria
ołtarz
Ilość
1
Czas powstania
przed 1754 rokiem
Technika i materiał
drewno cięte, rzeźbione, polichromowane, złocone, srebrzone
Autor noty katalogowej
Paulina Chełmecka
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

W inwentarzu z 1754 roku, w części, gdzie opisano wyposażenie ówczesnej świątyni w Podstolicach, wymienione są 4 ołtarze, w tym 3 boczne – jeden z cudownym wizerunkiem Boskiej Łaskawej, drugi („lewy”) poświęcony Matce Boskiej Niepokalanie Poczętej „sprawiony do kościoła w pierwszej połowie XVIII wieku” oraz trzeci („prawy”): „na mensie tego był postawiony drewniany rzeźbiony krucyfiks”. W 1846 roku jeden z ołtarzy bocznych został pozłocony sumptem Jakuba Burmera z Podstolic. Dwa z wymienionych retabulów zostały przeniesione do nowo wzniesionej w 1870 roku świątyni. Można przypuszczać, iż omawiane retabulum w powyższym ołtarzu zostało opisane, jako lewe, po przeniesieniu do nowego kościoła zmieniono jednak wizerunki. Na dawne wezwanie maryjne wskazuje ikonografia retabulum – płaskorzeźbione przedstawienie „Zwiastowania”, wizerunek św. Jana Kantego adorującego Madonnę z Dzieciątkiem oraz monogram maryjny w zwieńczeniu ołtarza. W ramach przygotowań do jubileuszu 700-lecia istnienia parafii w latach dziewięćdziesiątych XX wieku wykonano m.in. konserwację obrazu św. Józefa przez Sabinę Kozłowską.

Opis

Ołtarz architektoniczny, jednokondygnacyjny, jednoosiowy, ze zwieńczeniem. Ołtarz sarkofagowy, z drewnianą mensą. Retabulum osadzone na wysokim, zdwojonym cokole o skośnie zryzalitowanych bokach. Część środkową ujmują zwielokrotnione pilastry oraz para kolumn. Podpory wspierają wyłamujące się ponad nimi belkowanie przerwane w partii architrawu i fryzu. Zwieńczenie ujęte parą spływów wolutowych, zamknięte fragmentem gzymsu w kształcie półkolistego łuku nadwieszonego, po bokach flankowane przerwanym, wolutowym przyczółkiem. Pola cokołów retabulum wypełnione stylizowaną ornamentyką roślinną, pośrodku płaskorzeźbiona scena Zwiastowania ujęta wąską, złoconą ramką. Kapitele kolumn i pilastrów zdobione motywami rozetek. Pośrodku belkowania kartusz o fantazyjnym wykroju. Szczyt zwieńczenia w formie promienistej glorii z ujętym wieńcem obłoków trójkątem w monogramem maryjnym. Na przerwanym przyczółku para aniołków. Pole części środkowej w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego półkolistym łukiem nadwieszonym. W środku przedstawienie św. Antoniego Padewskiego, na zasuwie św. Józef. W polu zwieńczenia obraz w kształcie trapezu o wklęsłych ramionach i ściętych dolnych narożach, zamkniętego półkolistym łukiem nadwieszonym, ujęty profilowaną, złoconą ramą, z wizerunkiem św. Jana Kantego. Po bokach retabulum, na przymocowanych do ścian kościoła konsolach para rzeźb, po prawej stronie św. Jan Nepomucen, po lewej św. Stanisław Kostka.
Struktura retabulum w kolorze niebiskim, płycina antepedium w odcieniu łososiowym, detal architektoniczny i ornamentyka złocone i srebrzone.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Ołtarz boczny z wizerunkami św. Antoniego Padewskiego i św. Józefa (na zasuwie) w kościele parafialnym w Podstolicach został wykonany przed 1754 rokiem. Stanowi on część wyposażenia dawnego podstolickiego kościoła rozebranego w drugiej połowie XIX wieku.

Jak cytować?

Paulina Chełmecka, "Ołtarz boczny (przytęczowy)", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/oltarz-boczny-przyteczowy-1

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności