Śmierć św. Zofii

Dzieje zabytku

Obraz Śmierci św. Zofii został wykonany przez krakowskiego malarza Wojciecha Eljasza w 1865 roku. Dzieło umieszczono w ołtarzu pod jej wezwaniem. Obraz został wymieniony w inwentarzu kościoła sporządzonym w 1883 roku jako jeden z obrazów znajdujących się w prawym ołtarzu bocznym.

Opis

Obraz w formie stojącego prostokąta zamkniętego półkoliście z przedstawieniem Zofii umierającej przy grobie, nad którym unoszą się postacie jej trzech córek. Zofia w pozycji klęczącej, zwrócona jest w trzech czwartych w lewo, opada bezwładnie w ramiona znajdującej się za nią młodej kobiety. Lewą rękę trzyma na nagrobku, prawa opada bezwładnie wzdłuż ciała. Twarz ma szczupłą o dużych, zamkniętych oczach, małym nosie i pełnych rozchylonych ustach, okoloną kręconymi, brązowymi włosami opadającymi na ramiona. Ubrana jest w białą tunikę przepasaną w talii, czerwony płaszcz zarzucony na lewe ramię i opadający przy prawym boku, na głowie ma zielony welon. Za nią znajduje się postać kobieca zwrócona w tę samą stronę, przechylona w prawo, obiema rękami podtrzymuje ciało Zofii. Twarz ma owalną o okrągłych półprzymkniętych oczach, prostym nosie i pełnych ustach okoloną brązowymi włosami upiętymi z tyłu głowy. Ubrana jest w fioletową tunikę. Nad nagrobkiem w formie cokołu dekorowanego wieńcami laurowymi, w górnej części obrazu unoszą się trzy dziewczęta. Wszystkie zwrócone są w trzech czwartych w prawo, z pochylonymi głowami, prawe ręce wyciągają do przodu, w lewych trzymają atrybuty. Na pierwszym planie Wiara z krzyżem, po jej prawej Miłość z płomieniem, a za nią Nadzieja z kotwicą. Wszystkie mają owalne twarze, o delikatnych rysach, okolone jasnobrązowymi długimi włosami. Ubrane są w luźne, białe tuniki. Nad głowami mają nimby. Scena ukazana na rozjaśnionym, brązowym tle. Na nagrobku, pod ręką Zofii sygnatura „1865 / W. Eljasz”.

Zarys problematyki artystycznej

Zofia prawdopodobnie mieszkała w Rzymie w II lub III wieku. Była wdową i wychowywała trzy córki – Wiarę, Nadzieję i Miłość (Pistis, Elpis i Agape). Gdy odmówiła złożenia ofiary bogini pogańskiej Dianie, na jej oczach okrutnie torturowano i zabito jej córki, a ją pozostawiono przy życiu. Zofia umarła z rozpaczy na ich grobie. Ten właśnie moment przedstawia obraz Wojciecha Eljasza. Zofia podtrzymywana przez inną kobietę umiera trzymając rękę na mogile, nad którą unoszą się nieżyjące córki z nimbami świętości oraz atrybutami – Wiara z krzyżem, Nadzieja z kotwicą, Miłość z płomieniem.
Wojciech Eljasz był niezwykle prężnym malarzem tworzącym w drugiej połowie XIX wieku. Malował głównie obrazy o tematyce religijnej, jego dzieła znajdują się w licznych kościołach i klasztorach na terenie Małopolski. W latach 1856-1879 wykonał do kościoła w Biskupicach kilka obrazów ołtarzowych oraz stacje Drogi Krzyżowej.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Przetarcia, zaplamienia i zabrudzenia płótna.

Streszczenie

Obraz Śmierci św. Zofii został wykonany przez krakowskiego malarza Wojciecha Eljasza w 1865 roku. Dzieło umieszczono w ołtarzu pod jej wezwaniem. Święta Zofia była wdową i wychowywała trzy córki - Wiarę, Nadzieję i Miłość (Pistis, Elpis i Agape). Gdy odmówiła złożenia ofiary bogini pogańskiej, na jej oczach okrutnie torturowano i zabito jej córki, a ją pozostawiono przy życiu. Zofia umarła z rozpaczy na ich grobie. Ten właśnie moment przedstawia obraz Wojciecha Eljasza.

Bibliografia