Matka Boska Różańcowa

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
oświęcimski
Gmina
Polanka Wielka
Miejscowość
Polanka Wielka
Miejsce przechowywania
krypta nowego kościoła
Identyfikator
DZIELO/25158
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
1872 rok
Fundator
ks. Jerzy Krzycz
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Małopolska
Technika i materiał
olej na płótnie
Wymiary podstawowe
szerokość – 94 cm
wysokość – 177 cm
Wymiary szczegółowe
Wysokość bez ramy – 172 cm
Szerokość bez ramy – 90 cm
Autor noty katalogowej
ks. Szymon Tracz
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Obraz Matki Boskiej Różańcowej powstał w 1872 roku w pracowni Wojciecha Eljasza (zm. 1904) z fundacji proboszcza w Polance Wielkiej ks. Jerzego Krzycza, jako zasuwa do bocznego ołtarza Matki Boskiej Częstochowskiej w drewnianym kościele św. Mikołaja w Polance Wielkiej. Wizerunek został zapewne zamówiony z racji działającego w parafii Bractwa Różańcowego. Po konserwacji obraz zdeponowano w krypcie nowego kościoła.

Opis

Obraz uzyskał kształt stojącego prostokąta. W centrum kompozycji na rozjaśnionym tle ukazano Matkę Boską z Dzieciątkiem, od której św. Dominik odbiera różaniec. Ukazana nieznacznie z lewej strony siedząca na obłokach Madonna podtrzymuje prawą ręką siedzące na jej kolanach Dzieciątko Jezus, prawą zaś podaje klęczącemu nieznacznie niżej  św. Dominikowi różaniec. Madonna została ukazano frontalnie jako młoda dziewczyna. Ma owalną twarz o jasnej karnacji, wysokie czoło, wydatny nos i usta o pełnych wargach. Spojrzenie półprzymkniętych oczu skierowane jest na Dominika. Jego głowę otaczają jasne, długie włosy spływające puklami na ramiona. Maria ubrana jest w bladoczerwoną suknię przewiązaną w pasie i niebisko-fioletowy płaszcz zarzucony na ramiona oraz spięty pod szyją tasiemką ze złocistym napisem "Zdrowaś Marya". Prawa poła płaszczu jest przerzucona przez jej kolana. Spod sukni u dołu widać fragment stopy w sandale. Siedzące Dzieciątko Jezus ujęto w trzech czwartych w prawo. Zbawiciel prawą rękę unosi w geście błogosławieństwa, natomiast w lewej trzyma mały krzyżyk. Dzieciątko ubrane jest w jasnobiałą tunikę, spod której widać fragment bosej prawej stopy. Przed Marią z prawej strony kompozycji klęczy św. Dominik przedstawiony w trzech czwartych w prawo z głową ujętą w profilu. Święty obiema rękami odbiera od Madonny różaniec. Jest to dojrzały mężczyzna o owalnej twarzy z jasną karnacją. Charakteryzuje ją wydatny nos i usta. Głowę otaczają krótkie włosy z wystrzyżoną tonsurą odsłaniające lewe ucho. Święty ubrany jest w habit dominikański z czarnym płaszczem z kapturem. Nad głową ma nimb talerzowy z gwiazdą pośrodku. Za Marią widać częściowo dwóch chłopców trzymających girlandę różaną. Na pierwszym planie w rogu obrazu leży otwarta księga oparta o inne dwie zamknięte księgi, a za nią płonąca świeca. Na kartach księgi umieszczono inskrypcję: „Bądź pozdro / wiona Pa-/nienko / Marya! / Ciebie wzy/wają wszyscy grzesznicy Malował / 1872 / Wojciech Eliasz”.

Zarys problematyki artystycznej

Obraz Matki Boskiej Różańcowej w Polance Wielkiej stanowi autorskie przetransponowanie bardzo popularnego przedstawienia określanego od 1875 roku, jako obraz Matki Boskiej Pompejańskiej, w którym Matka Boska przekazuje różaniec św. Dominikowi i św. Katarzynie Sieneńskiej. Wojciech Eljasz zrezygnował z postaci św. Katarzyny, a w nowatorski sposób ukazał samą Maryję. Jednocześnie wprowadził zamiast psa z pochodnią w pysku, księgi i stojącą za nimi świecę. Scena przekazania różańca św. była ilustrowana w różnych wariantach, czego przykładem jest obraz ołtarzowy Matthäusa Güntera (zm. 1788) w Dominikanerkirche w Augsburgu.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry. Ostatnią konserwację przeprowadził konserwator dzieł sztuki Karol Haberny z Krakowa w 1992 roku.

Literatura

I. Frank, Dominikus von Calerugea, [w:] Lexikon der christlichen Ikonographie, t. 6, Ikonographie der Heiligen. Crescentianus von Tunis bis Innocentia, Herg. W. Braunfels, Rom-Freiburg-Basel-Wien 1994, kol. 77, il. 3.

Streszczenie

Obraz Matki Boskiej Różańcowej powstał w 1872 roku w pracowni Wojciecha Eljasza (zm. 1904) z fundacji proboszcza w Polance Wielkiej ks. Jerzego Krzycza, jako zasuwa do bocznego ołtarza Matki Boskiej Częstochowskiej w drewnianym kościele św. Mikołaja w Polance Wielkiej. Wizerunek został zapewne zamówiony z racji działającego w parafii Bractwa Różańcowego. Po konserwacji obraz zdeponowano w krypcie nowego kościoła.

Jak cytować?

ks. Szymon Tracz, "Matka Boska Różańcowa", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/matka-boska-rozancowa-28

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności