Ambona
Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca. Kosz na planie prostokąta o ściętych narożach, z dobudowanym po prawej stronie balkonem, opasującym ścianę tęczową, prowadzącym do drzwi umieszczonych w północnej ścianie prezbiterium. Kosz ze schodkowym i profilowanym podwieszeniem zakończonym szyszką. Kosz i balkon na profilowanych cokołach, o ściankach dekorowanych płycinami z perełkowaniem, w polu frontowym monogram IHS, w czterech polach flankujących rozety. Ścianki zakończone profilowanym gzymsem stanowiącym parapet. Ponad koszem, na podłuczu arkady tęczowej zawieszona gloria promienista z gołębicą Ducha Świętego w obłokach. Struktura polichromowana w kolorze jasnozielonym, dekoracja, profile i gloria złocone, gołębica i obłoki srebrzone.
Zdjęcie nr 2: Ambona przyścienna, wisząca. Kosz na planie prostokąta o ściętych narożach, z dobudowanym po prawej stronie balkonem, opasującym ścianę tęczową, prowadzącym do drzwi umieszczonych w północnej ścianie prezbiterium. Kosz ze schodkowym i profilowanym podwieszeniem zakończonym szyszką. Kosz i balkon na profilowanych cokołach, o ściankach dekorowanych płycinami z perełkowaniem, w polu frontowym monogram IHS, w czterech polach flankujących rozety. Ścianki zakończone profilowanym gzymsem stanowiącym parapet. Ponad koszem, na podłuczu arkady tęczowej zawieszona gloria promienista z gołębicą Ducha Świętego w obłokach. Struktura polichromowana w kolorze jasnozielonym, dekoracja, profile i gloria złocone, gołębica i obłoki srebrzone.

Ambona

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wielicki
Gmina
Biskupice
Miejscowość
Biskupice
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Niegowić
Parafia
Parafia Św. Marcina z Tours
Tagi
gloria mała architektura sztuka XIX wieku
Miejsce przechowywania
łuk tęczowy
Identyfikator
DZIELO/12150
Kategoria
ambona
Ilość
1
Czas powstania
przed 1883 rokiem
Technika i materiał
drewno, techniki stolarskie i rzeźbiarskie, polichromowanie, złocenie, srebrzenie; atłas półjedwabny
Autor noty katalogowej
Paulina Kluz
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0

Dzieje zabytku

Ambona została wymieniona w inwentarzu kościoła sporządzonym w 1883 roku, jako „nowa, seledynowo pomalowana, snycerska robota złocona, a nad nią Duch św. w promieniach”. Powstała zatem przed tym rokiem. Była poddana konserwacji w 1970 i 2014 roku.

Opis

Ambona przyścienna, wisząca. Kosz na planie prostokąta o ściętych narożach, z dobudowanym po prawej stronie balkonem, opasującym ścianę tęczową, prowadzącym do drzwi umieszczonych w północnej ścianie prezbiterium. Kosz ze schodkowym i profilowanym podwieszeniem zakończonym szyszką. Kosz i balkon na profilowanych cokołach, o ściankach dekorowanych płycinami z perełkowaniem, w polu frontowym monogram IHS, w czterech polach flankujących rozety. Ścianki zakończone profilowanym gzymsem stanowiącym parapet. Ponad koszem, na podłuczu arkady tęczowej zawieszona gloria promienista z gołębicą Ducha Świętego w obłokach.
Struktura polichromowana w kolorze jasnozielonym, dekoracja, profile i gloria złocone, gołębica i obłoki srebrzone.


Zarys problematyki artystycznej

Ambona posiada bardzo prostą strukturę złożoną jedynie z kosza, o stosunkowo skromnej, neostylowej dekoracji (rozety, perełkowanie). Pozbawiona jest zaplecka i baldachimu. Dzięki zastosowaniu glorii promienistej z gołębicą Ducha Świętego, zawieszonej nad koszem, w miejscu baldachimu, odwołuje się do typu ambon popularnych w Małopolsce w XVIII wieku, których zaplecki zwieńczone były analogicznymi gloriami (por. Gdów, Bodzanów, Igołomia itd.).

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Zabrudzenia oraz przetarcia złoceć i polichromii.

Streszczenie

Ambona została wymieniona w inwentarzu kościoła sporządzonym w 1883 roku, jako „nowa, seledynowo pomalowana, snycerska robota złocona, a nad nią Duch św. w promieniach”. Powstała zatem przed tym rokiem. Ambona posiada bardzo prostą strukturę złożoną jedynie z kosza, o stosunkowo skromnej, neostylowej dekoracji. Pozbawiona jest zaplecka i baldachimu.

ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie, sygn. IPK.A 51: Odpis inwentarza łac. parafii w Biskupicach Dyecezyi Krakowskiej sporządzony w roku 1838 [1883], s. 7; Muzeum Archidiecezjalne w Krakowie, Program prac konserwatorskich przy wystroju wnętrza kościoła parafialnego p.w. św. Marcina w Biskupicach. 1. Ściany, stolarka drzwiowa. 2. Kamieniarka, posadzka. 3. Wyposażenie wnętrza, oprac. Aleksandra Grochal, Kraków 214.

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Epitafium w kształcie leżącego prostokąta w profilowanej kamiennej ramie z inskrypcją: „D(EO) O(PTIMO) M(AXIMO) / Ś(WIĘTEJ) P(AMIĘCI) KS(IĘDZA) JANA KALCZYŃSKIEGO / KANONIKA HON(OROWEGO), RADCY KONSYSTORZA / KRAKOWSKIEGO, JUBILATA, PLEBANA / TUTEJSZEJ PARAFII PRZEZ 47 LAT, / W 81 R(OKU) ŻYCIA, A 52 KAPŁAŃSTWA, / ZMARŁEGO W DNIU 3 GO MARCA 1883 R(OKU) / Pokój Jego zacnej duszy!” Nad inskrypcją krzyż.
płyta nagrobna
Epitafium księdza Jana Kalczyńskiego
Zdjęcie nr 1: Epitafium architektoniczne, w formie aediculi, na cokole z wyciętym u dołu łukiem odcinkowym, ujęte parą kolumn o kapitelach korynckich, dźwigających niepełne belkowanie zakończone wyłamanym szerokim gzymsem. W partii zwieńczenia widnieje płaskorzeźbiona, ujęta liściastymi labrami tarcza z godłem herbu Prus I. Niegdyś epitafium wieńczył zapewne krzyż (obecnie zniszczony). Pośrodku profilowana płycina z inskrypcją „PAMIĘCI / Adama / WIŚNIEWSKIEGO / Dziedzica wsi Przebieczany / zm(arłego) d(nia) 6 Grudnia 1857 / w 64 roku życia. / Pozostała wdowa z dziećmi / poświęca”. W prawej dolnej części epitafium sygnatura „E(dward) Stehlik”.
płyta nagrobna
Epitafium Adama Wiśniewskiego
Zdjęcie nr 1: Epitafium w formie leżącego prostokąta, z uszakami, ujęte od góry i dołu wolutami, zwieńczone prostym krzyżem. W polu inskrypcja „KAŻMIERZ / BR: KONOPKA / UR(ODZONY) 19 LISTOPADA 1826. – ZM(ARŁY) 28 PAŹDZIERNIKA 1884. / RĘKE SWĄ OTWORZYŁ UBOGIEMU / A DŁONIE SWE ŚCIĄGNĄŁ KU NIEDOSTATECZNEMU”.
płyta nagrobna
Epitafium Kazimierza Konopki
Zdjęcie nr 1: Epitafium w kształcie leżącego prostokąta w profilowanej kamiennej ramie. W polu inskrypcja „D(EO) O(PTIMO) M(AXIMO) / Ś(WIĘTEJ) P(AMIĘCI) KS(IĄDZ) LEON SLEPOWRON GĄSIOROWSKI / KANONIK i PROBOSZCZ TUT(EJSZEJ) PARAFJI / PRZEZ 48 LAT. UR(ODZONY) 1841 R(OKU) WYŚWIĘCONY / NA KAPŁANA W R(OKU) 1872. ZASNĄŁ W PANU / W BISKUPICACH 6. IV. 1932 W 91 R(OKU) ŻYCIA / PROSI O MODLITWĘ”.
płyta nagrobna
Epitafium księdza Leona Gąsiorowskiego
Zdjęcie nr 1: Chrzcielnica na masywnej kamiennej podstawie na planie ściętego koła. Trzon z piaskowca, polichromowany na sposób imitujący marmoryzację, w formie jednolalkowej tralki z okrągłą plintą i sześcienną bazą. Czara marmurowa w formie spłaszczonej półkuli, z wywiniętym brzegiem, ujęta metalowymi cęgami z kotwami. Wewnątrz blaszana misa. Pokrywa drewniana, na profilowanej podstawie na planie ośmioboku, w formie kopułki pokrytej łuską, podzielonej na osiem pól, zwieńczona cokołem z niewielką grupą rzeźbiarską Chrztu Chrystusa. Pokrywa i profile złocone, podstawa polichromowana w kolorze zielonym.
chrzcielnica
Chrzcielnica z pokrywą
Zdjęcie nr 1: Figura Chrystusa pełnoplastyczna, ustawiona na podstawie na planie ośmioboku oraz na rzeźbionym fragmencie podłoża. Chrystus zwrócony jest frontalnie, w lekkim kontrapoście. Prawą rękę unosi w geście błogosławieństwa, w lewej trzyma drzewce czerwonej chorągwi z tkaniny z naszytym krzyżem, ujętej dwoma chwostami. Twarz ma pociągłą z wysokim czołem, migdałowatymi oczami, wąskim i zadartym nosem oraz małymi ustami, okoloną krótką, falowaną brodą rozdzieloną na dwoje oraz regularnie falowanymi włosami sięgającymi ramion. Ubrany jest w czerwony płaszcz z zieloną podszewką i złoconą lamówką, zapięty na piersi, opadający na plecy i ramiona, zawinięty łukowato z przodu postaci, odsłaniający nagi tors i lewą nogę. Polichromia ciała naturalistyczna z zaznaczonymi śladami męki.
rzeźba
Chrystus Zmartwychwstały

Inne dzieła z tego roku

Zdjęcie nr 1: Witraż w kształcie stojącego prostokąta, zamkniętego łukiem odcinkowym. W centrum kompozycji ukazana jest Matka Boska z Dzieciątkiem wewnątrz dekoracyjnej aediculi. Maria przedstawiona jest frontalnie, na lewej ręce trzyma Dzieciątko Jezus, a prawą je podtrzymuje. Twarz podłużna o ciemnej karnacji z wysokim czołem, długim nosem, dużymi oczami i małymi ustami. Maria ubrana jest w czerwoną suknię; biały płaszcz z niebieską podszewką, spięty na dekolcie romboidalną klamrą oraz biały welon na głowie, spod którego spływają jej bujne i długie włosy. Dzieciątko ukazane jest w pozycji siedzącej, zwrócone trzy czwarte w prawo, w prawej dłoni trzyma różaniec, a w lewej złote jabłko. Dzieciątko ubrane jest w jasnozieloną suknię z długimi rękawami. Ma podłużną twarz o jasnej karnacji z dużymi oczami i długim nosem, okoloną kędzierzawymi, jasnymi włosami. Maria i Dzieciątko mają wokół głów koliste nimby. Aedicula wsparta jest na parach kolumn oraz stojących za nimi filarów, ustawionych na dwustopniowych cokołach. Podpory podtrzymują zwieńczenie z łukiem odcinkowym z przodu. W tle aediculi na prostym drążku, zawieszona jest kotara dekorowana rzędami złotych medalionów wypełnionych liliami andegaweńskimi oraz znajdującymi się między nimi niebieskimi rozetkami umieszczonymi w romboidalnych obramieniach. Cokoły kolumn dekorowane są płycinami w kształcie leżących prostokątów o wciętych narożach. Kolumny stoją na złoconych bazach, trzony są w jednej trzeciej wysokości kanelowane i dekorowane liśćmi akantu, przedzielone szeroką opaską z wolutami, wyżej gładkie, zdobione u dołu akantem, a u góry podwieszonymi festonami; kapitele kolumn zdobione liśćmi akantu. Zwieńczenie dwustopniowe, po bokach flankowane filarkami bogato dekorowane wolutkami i liśćmi akantu, na szczycie trójkątny przyczółek. W dolnej partii witrażu, na cokole aediculi kartusz zdobiony stylizowanym ornamentem okuciowym z napisem w polu: „SANCTA MARIA!” oraz sygnatura artysty „F(riedrich) DORN u.[?] C2. MUENCEHN.”. Tło dekorowane rozetkami w kwadratowych przeszkleniach. Całość obiega pas dekoracyjnej bordiury utworzonej z rzędu campanul i rozetek.
witraż
Matka Boska z Dzieciątkiem
Zdjęcie nr 1: Grupa rzeźbiarska złożona z pełnoplastycznej figury Marii stojącej na cokole i na rzeźbionym fragmencie skały oraz z klęczącej na osobnym cokole i podstawie po prawej stronie Marii pełnoplastycznej figury Bernadety Soubirous. Maria ukazana frontalnie, w całej postaci, w wykroku, z uniesioną głową oraz rękami złożonymi w geście modlitwy. Twarz ma pociągłą, o łagodnych rysach, oczach skierowanych w górę, prostym nosie oraz małych ustach. Ubrana jest w białą, długą suknię, dekorowaną złoconymi rozetami oraz lamówką, przepasaną w talii niebieską szarfą ze złoconymi gwiazdkami i brzegami, zawiązaną z przodu. Na głowę i ramiona ma narzucony biały płaszcz zdobiony złoconymi rozetami i wicią roślinną przy brzegach, ze srebrzonymi pasami na podszewce, spływający kaskadowo po bokach postaci. Na głowie ma złoconą koronę otwartą, wokół niej nimb gwieździsty. Na przedramionach ma zawieszony różaniec. Na stopach złocone róże. Bernadeta zwrócona jest w trzech czwartych w lewo, z uniesioną głową, w lewej dłoni trzyma krzyż z różańca Marii, prawą kładzie na piersi. Twarz ma owalną, o młodzieńczych rysach, migdałowatych oczach, prostym nosie i małych ustach. Ubrana jest w brązową suknię z zieloną zapaską przewiązaną w talii oraz zarzuconą na plecy i skrzyżowaną na piersi jasnobrązową chustę w kratę, na głowie ma biały welon.
rzeźba
Objawienie Matki Boskiej Bernadecie Soubirous w Lourdes
Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta o wypukłych krótszych bokach i wklęsłych dłuższych. Kompozycja wielofigurowa z przedstawieniem św. Piotra stojącego na schodach i przemawiającego do tłumu na tle architektury. W lewej części obrazu, na pierwszym planie, św. Piotr ukazany z profilu, z uniesionymi wysoko rękami. Przedstawiony jako dojrzały mężczyzna z kręconą brodą i włosami. Ubrany jest w czerwoną tunikę i zielony płaszcz. Przed nim, na drugim planie ukazany tłum postaci, po lewej grupa kilku siedzących osób żywo dyskutująca i gestykulująca, pozostali stoją wpatrzeni w świętego. Wśród nich znajduje się starzec opierający głowę o laskę. W prawym dolnym rogu, na pierwszym planie ukazany z profilu mężczyzna z wyciągniętymi w przód rękami. W tle pejzaż architektoniczny, z budynkiem o podcieniach arkadowych po lewej stronie i centralną świątynią kolumnową zamkniętą kopułą po prawej (tempietto). Przed nią widoczny fragment pomnika. W głębi sztafaż z dwiema spacerującymi postaciami i widok oddalonego miasta. Ponad nimi szaro-błękitne niebo. Kolorystyka zgaszona, barwy stonowane. Delikatny modelunek światłocieniowy. Obraz ujęty ramą o tym samym kształcie, dekorowaną perełkowaniem i żłobieniami, na każdym z czterech boków stylizowany ornament roślinny.
obraz
Kazanie św. Pawła w Atenach
Zdjęcie nr 1: Nastawa ołtarzowa jednokondygnacyjna ze zwieńczeniem, trójosiowa, na cokole. Mensa prostopadłościenna, antepedium podzielone na cztery pola, wydzielone pięcioma kolumienkami, między nimi płyciny w kształcie stojących prostokątów zakończonych łukami półokrągłymi. Na mensie tron wystawienia w formie niszy ujęty parą smukłych kolumienek podtrzymujących szerokie belkowanie; w niszy krucyfiks. Cokół nastawy dekorowany prostokątami z imitacją marmoryzacji. Pierwsza kondygnacja utworzona z trzech arkad wydzielonych kolumnami, oś środkowa wyższa i szersza od bocznych. W polu środkowym figura Matki Boskiej Różańcowej w archiwolcie ujętej kolumienkami, w bocznych figury św. Dominika z lewej i św. Katarzyny Sieneńskiej z prawej strony. Poniżej cokołów postaci plakiety ornamentalne. Kolumny na zdwojonych cokołach, tak jak belkowanie powyżej wyłamane na ich osiach. Cokoły w dekorowane płycinami. Kondygnacja zamknięta belkowaniem przechodzącym w arkadę ponad polem centralnym, archiwolty dekorowane ornamentem roślinnym i geometrycznym. Zwieńczenie w formie leżącego prostokąta, tworzącego wysunięty szczyt, ponad którym krzyż łaciński na cokole ujętym spływami. Pola wypełniają rozety. Struktura polichromowana w kolorze kremowym; nisze niebieskie, płyciny i profilowania w kolorze czerwonym oraz szarym, elementy dekoracyjne złocone.
ołtarz
Ołtarz boczny lewy Matki Boskiej z Dzieciątkiem
Zdjęcie nr 1: Figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem w typie Różańcowej. Maria ujęta frontalnie, prawą ręką podtrzymuje Dzieciątko, na lewej ma zawieszony różaniec. Spogląda przed siebie, ma małą głowę osadzoną na szerokiej szyi, niewielkie, niebieskie oczy i wąski nos; włosy przykrywa welon. Jest ubrana w srebrną suknię lamowaną pod szyją złotem oraz złoty płaszcz podbity czerwienią przechodzący przez lewe ramię. Ma głowie ma koronę zamknietą zwieńczona krzyżykiem, wokół głowy nimb z 12 gwiazd. Stoi na połowie kuli ziemskiej, pod lewą stopą ma półksiężyc, pod prawą węża, po półkuli w dół toczy się jabłko. Dzieciątko spogląda przed siebie, w prawej ręce trzyma różaniec, lewą wyciąga przed siebie; biodra ma przepasane białą szarfą. Ma małą, okrągłą głowę, okoloną jasnymi, kręconymi włosami.
rzeźba
Matka Boska Różańcowa
Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta, ujęty złoconą, profilowaną ramą. W centrum kompozycji została przedstawiona scena Pokłonu Trzech Króli. Na pierwszym planie, z lewej strony obrazu siedzi Matka Boska z Dzieciątkiem na kolanach, zwrócona trzy czwarte w lewo na wysokim i dwustopniowym, kamiennym podeście. Maria ma owalną twarz o idealizowanych rysach. Ubrana jest w jasnoróżową suknię oraz niebieski płaszcz, na głowie ma założony biały welon. Dzieciątko leży na kolanach matki, na białej, rozłożonej pieluszce. Ma krótkie i jasne włosy, a wokół głowy promienisty nimb. Z tyłu za Matką Boską stoi św. Józef z rękami rozłożonymi na boki, który palcem wskazującym lewej dłoni pokazuje na niebo. Jego twarz jest ukazana z prawego profilu o rysach mężczyzny w średnim wieku, okoloną krótką brodą i długimi włosami. Ubrany jest w niebieską suknię oraz jasnobrązowy płaszcz. Po prawej stronie obrazu zostali ukazani Trzej Królowie. Pierwszy, klęczy przed Matką Boską głęboko pochylony, zwrócony w prawą stronę. Ma twarz o rysach starszego mężczyzny z łysiną nad czołem, z siwą brodą i włosami. Ubrany jest w czerwoną suknię oraz jasnobrązowy płaszcz odsłaniający ramiona. Przed nim leżą na ziemi: berło, korona i złote naczynie z monetami. Dalej klęczy drugi król, zwrócony w prawo, który trzyma w dłoniach złote naczynie. Ma rysy twarzy mężczyzny w średnim wieku. Ubrany jest w niebieski płaszcz o złotej bordiurze. Wyżej, nieco z lewej strony stoi trzeci król zwrócony delikatnie w lewo, z głową skierowaną w stronę św. Józefa. Król trzyma w dłoniach złotą kadzielnicę, z której unosi się dym. Ma ciemną karnację skóry, ubrany jest w różową suknię z wysokim, postawionym kołnierzem i złotymi zdobieniami oraz zielony płaszcz, a na głowie ma założony biały turban ozdobiony piórem i klejnotami. W tle ukazana jest surrealistyczna stajenka betlejmska znajdująca się w grocie z drzewem wyrastającym z dachu, na którą pada snop światła z gwiazdy betlejemskiej. W tle, po prawej stronie obrazu są również dwie słabo widoczne postacie. Dzieło utrzymane jest w niebieskiej kolorystyce z niewielką dominantą czerwieni na sukni jednego z królów.
obraz
Pokłon Trzech Króli

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po tagach

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca, z dostępem w postaci jednobiegowych schodów z pełną balustradą, dostawionych od północy. Kosz na planie ośmioboku, ustawiony na niskim, profilowanym cokole, z podwieszeniem w formie zbliżonej do spłaszczonego stożka, o wklęsło-wypukłych ściankach, zakończonego szyszką. Ścianki ambony wydzielone zwielokrotnionymi pilastrami toskańskimi, z płycinami w partii trzonów, podtrzymującymi przełamujący się nad nimi gzyms tworzący parapet. W polach płyciny w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym z figurami czterech ewangelistów ustawionych na wspornikach w postaci uskrzydlonych główek anielskich. Baldachim na planie ośmioboku, w formie zbliżonej do spłaszczonego stożka, o wklęsło-wypukłych ściankach, o krawędzi obwiedzionej lambrekinem, zakończonego postumentem z figurą Chrystusa w typie Salvator Mundi. Na podniebieniu gołębica Ducha Świętego w glorii promienistej. Struktura polichromowana w odcieniach beżu, z bladoróżowymi detalami i złoconymi profilami. Figury ewangelistów i Chrystusa ścięte z tyłu, ukazane frontalnie, w kontrapostach. Twarze mają pociągłe, o migdałowatych oczach, garbatych nosach i pełnych ustach, okolone są gęstymi, krótkimi brodami i falowanymi włosami opadającymi na ramiona. Postacie ubrane są w złocone tuniki przepasane w talii oraz płaszcze. Ewangeliści trzymają w rękach pióra i otwarte księgi, przy nogach znajdują się ich atrybuty. Chrystus w lewej ręce trzyma jabłko królewskie, prawą błogosławi.
ambona

Ambona

Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca, z dostępem od strony prezbiterium w formie podestu i jednobiegowych schodów z pełną balustradą. Kosz na rzucie ściętego koła, na spłaszczonym wałku, z podwieszeniem o formie zbliżonej do stożka o wklęsłych bokach, ujętego czterema wolutami i pierścieniem, zakończonego szyszką. Ścianki kosza wydzielone wąskimi pilastrami, o trzonach dekorowanych plecionką, dźwigającymi gzyms stanowiący parapet, wyłamany na ich osi. W ich polach płyciny z rozetami, pod gzymsem podwieszone kwiatowe girlandy. Zaplecek wąski, flankowany dwoma pilastrami, kanelowanymi w dolnej partii trzonów, z rozetami w górnej. W polu płycina w formie stojącego prostokąta z dużą rozetą w środku, nad nią klucz. Baldachim na planie analogicznym do kosza, dekorowany kimationem oraz ornamentem roślinnym. Na nim rzeźbiony fragment skały z dwiema uskrzydlonymi główkami anielskimi, na którym leży otwarta księga z napisem „POENITE / MINI ET / CREDITE / EVANGE/LIO Marci 1. v(ersum) 15.”; za nią ustawione liście palm i duży krzyż, z promieniami na skrzyżowaniu belek. Obok, na skale siedzi putto, za nim gorejące serce i kotwica. Na podniebieniu baldachimu gołębica Ducha Świętego w glorii promienistej. Struktura ambony polichromowana na sposób imitujący marmoryzację w kolorze żółto-zielonym, detale i ornamentyka złocone.
ambona

Ambona

Zdjęcie nr 1: Ambona zawieszona jest na ścianie, z wejściem w zaplecku. Kosz ambony, na rzucie owalu, artykułują cztery pilastry osadzone na obiegającym jego podstawę cokole, wspierające wyłamujący się ponad nimi gzyms wieńczący. Podwieszenie kosza jest w formie czterech wolutowych kabłąków spiętych spłaszczonym pierścieniem. Zaplecek jest w formie prostokątnej płyciny ujętej parą pilastrów wspierających wyłamujące się ponad nimi belkowanie z wydatnym gzymsem. Zwieńczenie ma formę półkolistego przyczółka. Pola kosza ambony wypełniają płaskorzeźbione przedstawienia trzech świętych Janów. W środkowym znajduje się św. Jan Kanty siedzący przy pulpicie z otwartą księgą, poniżej znajduje się kartusz herbowy, o krawędziach zdobionych ornamentyką akantową, z napisem: „Et lex / clementia / in linqua / eius”, natomiast w medalionie powyżej jest zamknięta księga z siedmioma pieczęciami. Po lewej znajduje się św. Jan Ewangelista, poniżej na kartuszu napis: „Quia verum est testimo/nium eius”, w medalionie zaś klatka. Po prawej jest przedstawienie św. Jana Chrzciciela z kartuszem z napisem: „Et enim / manus Domini / errat /cum / suo” oraz medalionem ze znakiem ręki trzymającej trąbę. Pilastry zdobią motywy kampanulli oraz uskrzydlonych główek anielskich, z których niektóre są na tle konch. Tuż pod gzymsem wieńczącym podwieszona jest girlanda kwiatowa. Belkowanie zaplecka ambony wsparte jest dodatkowo na wolutowych wspornikach, trzony pilastrów zdobią kampanulle. Po środku płyciny zaplecka, nad wejściem znajduje się ujęty akantem kartusz herbowy z napisem: „Docebit vos omnia”. Zwieńczenie ambony zdobią figurki dwóch par aniołków, z czego jedna usytuowana jest na krawędziach przyczółka, druga wypełnia pole tympanonu. Ukazane naprzeciw siebie w pozycjach półleżących, o przeplatających się nogach obuczącz podtrzymują otwartą księgę z napisem: „EVANGELIUM IESU CHRISTI”. Szczyt zwieńczenia jest w formie promienistej glorii z gołębicą Ducha Świętego po środku. Struktura ambony jest pomalowana na biało, podobnie, jak odsłonięte partie ciał aniołków. Detal architektoniczny, ornamnetyka, szaty i skrzydła są złocone i srebrzone.
ambona

Ambona

Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca ustawiona przy północnej ścianie, dostępna jednobiegowymi schodami z balustradą od strony prezbiterium. Kosz na planie sześcioboku u dołu z ćwierćwałkiem, zdobionym na narożach dekoracją rokokową; u góry zamknięty profilowanym gzymsem. Ścianki artykułowane spływami wolutowymi o karbowanych trzonach. W polach prostokątne płyciny mieszczące płaskorzeźbione rocaille. Podwieszenie w formie stożka o wklęsło-wypukłych bokach, zakończonego płaskorzeźbioną rozetą. Ścianki flankowane w narożach analogicznie jak kosz, w polach trapezoidalne płyciny, przerwane pośrodku okręgiem z rozetką. Zaplecek prostokąty ujęty płaskim obramieniem o zgeometryzowanych wolutach w dolnych narożach oraz rocaille'm w górnych. Pośrodku płaskorzeźbione przedstawienie św. Jana Chrzciciela na tle pejzażu. Baldachim powtarzający plan kosza, zwieńczony wazonem ustawionym na sześciu spiętych kabłąkach. W podniebiu gołębica Ducha Świętego na tle promienistej glorii, na brzegach zawieszony lambrekin. Balustrada schodów pełna, od dołu ujęta półwałkiem, zamknięta profilowanym gzymsem, w polu dwie płyciny w kształcie rombów, w których umieszczone są rocaille. Balustrada zakończona filarkiem, na którym ustawiony jest wazonik. Całość struktury ambony polichromowana w odcieniach brązu, płaskorzeźba wielobarwna, profilowania i detal architektoniczny pozłacany, podniebienie baldachimu malowane na niebiesko, lambrekin posrebrzany.
ambona

Ambona

Zdjęcie nr 1: Ambona stojąca, ustawiona w prezbiterium. Stopa na planie ośmioboku z uskokiem; tuleja na podwójnym cokole, ośmioboczna, przechodząca w podstawę dla kosza; dekorowana w narożach maswerkiem. Kosz na planie sześciu boków z ośmioboku. Ścianki wydzielone wąskimi kolumienkami na wysokich cokołach podtrzymujących wysokie imposty i parapet kosza. W polu ścianek bocznych prostokątne płyciny z maswerkiem, powyżej fryz z kwadratowymi płycinami ze stylizowanymi rozetkami. Kosz u spodu dekorowany motywem geometrycznym i krenelażem. Na parapecie ustawiony na nóżce kwadratowy pulpit w profilowanej ramie. Z boku dwustopniowe schodki z metalową, ażurową balustradą, dekorowaną motywem roślinnym. Polichromia w kolorze jasnozielonym, z marmoryzowanymi i czerwonymi elementami, detale złocone.
ambona

Ambona

Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca, z wejściem od strony zaplecka. Kosz jest na planie ściętego sześcioboku ze ściankami wydzielonymi półfilarami o kapitelach korynckich. Pola ścianek wypełniają płyciny w kształcie stojącego prostokąta o narożach w formie uszaków, ujęte profilowanym obramieniem. Dół kosza obiega belkowanie z wybrzuszonym architrawem, szerokim fryzem i delikatnym gzymsem. Podwieszenie kosza zakończone jest motywem złoconej szyszki. Parapet ambony jest w formie belkowania ze znacznie wysuniętym gzymsem. W dolnej części zaplecka znajdują się prowadzące na ambonę drzwi. Powyżej jest płycina w kształcie leżącego prostokąta z płaskorzeźbioną, złoconą parą tablic Mojżeszowych, ujętych srebrzonymi obłokami. Baldachim na rzucie sześcioboku tworzy sześć wklęsłych płycin, dołem obiega je belkowanie z wydatnym gzymsem. Powyżej gzymsu znajduje się niewysoki cokół wyłamujący się na narożach, na których ustawione są płonące wazony. Baldachim wieńczy krzyż. Płyciny kosza ambony zdobią motywy stylizowanej ornamentyki roślinnej, w podniebiu znajduje się sylwetka gołębicy Ducha Świętego ujętej promienistą glorią. Struktura ambony utrzymana jest w odcieniach brązu, detal architektoniczny i ornamentyka są złocone i srebrzone.
ambona

Ambona

Jak cytować?

Paulina Kluz, "Ambona", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2023, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/ambona-126

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności