Matka Boska Karmiąca

Dzieje zabytku

Obraz został namalowany w 1875 roku.

Opis

Obraz w kształcie pionowego prostokąta z przedstawieniem Matki Boskiej Karmiącej. W centrum kompozycji została ukazana Maria w półpostaci z głową przechyloną na lewe ramię. W lewej dłoni trzyma Dzieciątko Jezus, a prawą przytrzymuje pierś, którą go karmi. Ubrana jest w zielone szaty: suknię oraz płaszcz zdobione jasnoczerwonymi i kolistymi różami, niebieskimi tulipanami oraz zielonymi listkami. Szaty obwiedzione są czarnym konturem, w środku malowane płaską plamą barwną, bez cieniowania. Twarz Marii pełna o jasnej karnacji z zaróżowionymi policzkami z długim nosem i małymi ustami. Włosy długie, ciemnobrązowe, schowane pod welonem. Dzieciątko ponad naturalnych rozmiarów z odkrytymi ramionami i kolanami. Tło po lewej stronie obrazu ciemnoniebieskie, a po prawej zielone z żółtym nimbem wokół głowy Dzieciątka oraz żółtym fragmentem w prawym, górnym narożu. Wokół głów postaci rozmieszczonych jest jednaście, dużych i złotych gwiazd. Rama prosta, drewniana i bejcowana.

Zarys problematyki artystycznej

Obraz Matki Boskiej Karmiącej charakteryzuje się użyciem środków typowych dla malarstwa ludowego: zastosowania silnego konturu, plamy barwnej, płaszczyznowości, prostoty formy, przy jednoczesnym zastosowaniu dekoracyjności i zapełnieniu każdego fragmentu obrazu. „Kontur jest podstawowym środkiem wypowiadania się artysty ludowego. On konstytuuje formę obrazu i wyznacza miejsce drugiemu środkowi plastycznemu, tj. barwie” – pisał o zastosowaniu tych dwóch podstawowych środków w malarstwie ludowym Tadeusz Seweryn (T. Seweryn, 1937). Kontur na obrazie Matki Boskiej Karmiącej zakreśla nie tylko kształt formy głównych postaci, ale wyznacza również draperie szat, czy zakończenie brzegów ubioru. Jego wypełnieniem jest płaska i jednolita plama barwna. Dodatkowo obraz został ozdobiony ornamentem roślinnym rozsianym na ubiorze Marii. Są to charakterystyczne dla malarstwa ludowego koliste róże i trójpłatkowe tulipany z zielonymi gałązkami. Ornament został położony płasko, bez odniesienia się do zakrzywień i uwypukleń materiału sukni, jak gdyby „żył swoim własnym życiem”. Również gwiazdy wokół głowy zostały wyolbrzymione, nadając im tym samym cechę dekoracyjną obrazu. Płaszczyznowość ukazana na ubiorze Matki Boskiej kończy się wraz z granicami konturu okalającego strój. Twarze Marii i Dzieciątka, w dysharmonii to pozostałej części obrazu są oddane światłocieniowo. Autorem obrazu jest ten sam artysta, który wykonał wizerunek św. Rozalii znajdujący się również w kaplicy św. Otylii w Wilkowie. Obok wizerunków maryjnych ze znanych miejsc kultu Matka Boska Karmiąca stała się jednym z najczęściej wybieranych tematów ikonograficznych w sztuce ludowej. Dogmat o Bożym Macierzyństwie Najświętszej Maryi Panny został przyjęty na Soborze w Efezie w 431 roku. Odtąd w sztuce sakralnej zaczynają się pojawiać wizerunki ukazujące Matkę Boską Karmiącą, zwane Maria Lactans na Zachodzie oraz Galaktotrophousa w Kościele Wschodnim.

Streszczenie

Obraz Matki Boskiej Karmiącej z 1875 roku o cechach typowych dla malarstwa ludowego: silnego konturowania, płaszczyznowości, jednolitej i płaskiej plamie barwnej oraz roślinnej, płasko położonej dekoracji ornamentalnej.

Bibliografia