Ołtarz boczny

Województwo

MAŁOPOLSKIE

Powiat

suski

Gmina

Jordanów

Miejscowość

Jordanów

Metropolia

Krakowska

Diecezja

Krakowska

Parafia

Trójcy Przenajświętszej i św. Wawrzyńca

Dodaj do Udostępnij Drukuj Graf Pobierz

Tagi

mała architektura styl neogotycki

Miejsce przechowywania

północne ramię transeptu

Identyfikator

DZIELO/10800

Kategoria

ołtarz

Ilość

1

Czas powstania

przed 1927 rokiem

Technika i materiał

drewno dębowe i lipowe, techniki stolarskie i rzeźbiarskie, politurowanie, złocenie

Wymiary podstawowe

Inne wymiary – tabernakulum: 48 cm x 104 cm x 53 cm

Autor noty katalogowej

Paulina Kluz

Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Nastawa została wymieniona w inwentarzu z 1927 roku, zatem powstała niewątpliwie przed tym rokiem. W opisie wskazano, że był to ołtarz Matki Boskiej Częstochowskiej z obrazem tejże, pod obrazem znajdowała się figura św. Zygmunta, u szczytu rzeźby – św. Jadwigi, św. Jacka i św. Stanisława Kostki. Na tabernakulum obrazek św. Teresy od Dzieciątka Jezus. Na odwrocie ołtarza znajduje się tabliczka z inskrypcją – „Fundatorem tego ołtarza jest / X(iądz) Zygmunt Świder / tutejszy rodak”. Ołtarz został wymieniony również w inwentarzach z 1932 i 1938 roku. W latach sześćdziesiątych ruchomy obraz Matki Boskiej został wymontowany z ołtarza.

Opis

Nastawa architektoniczna, trójosiowa, jednokondygnacyjna ze zwieńczeniem, z predellą. Ołtarz drewniany, prostopadłościenny z drewnianą mensą i kamiennym portatylem. Antepedium ujęte ramą, w polu płaskorzeźbiona korona zamknięta ze skrzyżowanym mieczem i gałązką oliwną, na tle budynku kościoła. Na ołtarzu ustawione tabernakulum w formie drewnianej skrzynki ujętej kolumienkami z pinaklami. Drzwiczki w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem ostrym z przedstawieniem kielicha z hostią w glorii. Nastawa w postaci trzech nisz, flankowanych kolumnami z pinaklami, zwieńczonych baldachimami. Środkowa największa, z figurą św. Zygmunta na cokole, w bocznych figury św. Stanisława Kostki i św. Jacka na wysokich, ośmiobocznych cokołach. Pomiędzy niszami gałązki astwerku. Zwieńczenie w formie niszy zamkniętej łukiem ostrym, ujętej stylizowanymi kolumienkami dźwigającymi pinakle. W niej ustawiona figura św. Jadwigi, na wysokim ośmiobocznym cokole.
Struktura ołtarza i tabernakulum politurowane w kolorze ciemnobrązowym, ornamentyka i detale architektoniczne złocone.

Zarys problematyki artystycznej

W nowo budowanych kościołach neostylowych stawiano ołtarze odpowiadające im formalnie. Dlatego neogotycki kościół wybudowany przez Jana Sasa Zubrzyckiego stał się wyznacznikiem modusu stylowego jego architektoniczno-rzeźbiarskiego wyposażenia. Bardzo często architekci sami projektowali elementy małej architektury, a wykonanie ich było zlecane konkretnym warsztatom stolarsko-rzeźbiarskim, z którymi współpracowali. Pierwsze projekty nastaw ołtarzowych zachowane w Archiwum Parafii w Jordanowie pochodzą z 1911 roku, a więc z końcowego okresu budowy kościoła (1912). Nie zostały one jednak zrealizowane. Neogotyckie wyposażenie architektoniczno-rzeźbiarskie kościoła jordanowskiego powstało dużo później, dopiero przed 1927 rokiem. Najpewniej nie było ono projektowane przez samego Sasa Zubrzyckiego, ani wykonane przez współpracujące z nim warsztaty (Andrzeja Lenika z Krosna, Andrzeja Szajny z Jasła, Wita Wisza z Radziszowa itd.). Analiza stylowa nie wykazała podobieństw w zakresie struktury architektonicznej ani dekoracji figuralnej do ich dzieł. Najprawdopodobniej ołtarze główny, św. Wawrzyńca i św. Zygmunta (dawniej Matki Boskiej Częstochowskiej) zostały wykonane przez ten sam warsztat. W każdym z nich struktura architektoniczna jest indywidualna, natomiast rzeźba figuralna we wszystkich nosi te same cechy formalne i została wykonana przez tego samego rzeźbiarza. Struktura omawianego ołtarza oparta jest o typ kompozycyjny łuku triumfalnego, złożonego z trzech nisz, środkowej najwyższej i bocznych niższych. Jest stosunkowo uboga w neogotyckie elementy architektoniczne, gdyż wykorzystano w niej głównie pinakle dekorowane żabkami i stylizowany astwerk.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Nastawa została wymieniona w inwentarzu z 1927 roku, zatem powstała niewątpliwie przed tym rokiem. W opisie wskazano, że był to ołtarz Matki Boskiej Częstochowskiej z zasuwanym obrazem tejże, usuniętym w latach sześćdziesiątych. Struktura omawianego ołtarza oparta jest o typ kompozycyjny łuku triumfalnego, złożonego z trzech nisz, środkowej najwyższej i bocznych niższych. Jest stosunkowo uboga w neogotyckie elementy architektoniczne, gdyż wykorzystano w niej głównie pinakle dekorowane żabkami.