Ołtarz boczny

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
suski
Gmina
Jordanów
Miejscowość
Jordanów
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Parafia
Trójcy Przenajświętszej i św. Wawrzyńca
Tagi
mała architektura styl neogotycki
Miejsce przechowywania
kaplica przy południowym zamknięciu transeptu
Identyfikator
DZIELO/10988
Kategoria
ołtarz
Ilość
1
Czas powstania
przed 1927 rokiem
Technika i materiał
drewno, techniki stolarskie i rzeźbiarskie, politurowanie, polichromowanie, złocenie
Wymiary podstawowe
wysokość – około 3 m
Autor noty katalogowej
Paulina Kluz
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Ołtarz św. Franciszka Serafickiego wymieniony został w inwentarzu z 1927 roku, musiał zatem powstać przed tym rokiem. Pierwotnie w retabulum znajdowały się dwa obrazy wysuwane św. Ludwika i Matki Boskiej Anielskiej, po bokach figury św. Katarzyny i św. Elżbiety, na mensie wizerunek św. Franciszka. Nastawa wymieniona była również w inwentarzach z 1932 i 1938 roku.

Opis

Nastawa architektoniczna, trójosiowa, jednokondygnacyjna ze zwieńczeniem, ustawiona na wysokiej predelli. Ołtarz w formie płytkiej skrzyni ustawionej na stopniu, dekorowanej z przodu dwiema półkolumienkami oraz trzema płycinami – dwiema z blendami i środkowej z godłem franciszkańskim. Mensa drewniana, wysunięta do przodu, wsparta na dwóch kolumnach. Predella dekorowana płycinami z blendami. Na jej tle, na mensie stoi figura św. Franciszka. Osie nastawy wydzielone trzema parami kolumienek podtrzymujących wimpergi z pinaklami, zakończone szczytami. Oś środkowa najwyższa, w jej polu obraz św. Ludwika w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem trójlistnym ostrym, w prostej ramie dekorowanej na łuku ornamentem roślinnym. Zakończona szczytem w formie wieżyczki z przyporami i z ażurowymi blendami, zwieńczonej pinaklami dekorowanymi kwiatonami. Na osiach bocznych nisze z figurami św. Elżbiety i św. Katarzyny Aleksandryjskiej; flankowane ażurowymi blendami i maswerkami, po zewnętrznej stronie z pinaklami. Osie zakończone szczytami w formie wieżyczek z przyporami i ażurowymi blendami oraz pinaklami dekorowanymi kwiatonami.
Struktura nastawy pokryta ciemnobrązową politurą, ornamentyka i profile złocone, wnętrza nisz polichromowane w kolorze czerwonym i niebieskim.

Zarys problematyki artystycznej

W nowo budowanych kościołach neostylowych stawiano ołtarze odpowiadające im formalnie. Dlatego neogotycki kościół wybudowany przez Jana Sasa Zubrzyckiego stał się wyznacznikiem modusu stylowego jego architektoniczno-rzeźbiarskiego wyposażenia. Bardzo często architekci sami projektowali elementy małej architektury, a wykonanie ich było zlecane konkretnym warsztatom stolarsko-rzeźbiarskim, z którymi współpracowali. Pierwsze projekty nastaw ołtarzowych zachowane w Archiwum Parafii w Jordanowie pochodzą z 1911 roku, a więc z końcowego okresu budowy kościoła (1912). Nie zostały one jednak zrealizowane. Neogotyckie wyposażenie architektoniczno-rzeźbiarskie kościoła jordanowskiego powstało dużo później, dopiero przed 1927 rokiem. Najpewniej nie było ono projektowane przez samego Sasa Zubrzyckiego, ani wykonane przez współpracujące z nim warsztaty (Andrzeja Lenika z Krosna, Andrzeja Szajny z Jasła, Wita Wisza z Radziszowa itd.). Analiza stylowa nie wykazała podobieństw w zakresie struktury architektonicznej ani dekoracji figuralnej do ich dzieł. Omawiany ołtarz został oparty o schemat łuku triumfalnego, z najwyższą środkową wnęką oraz niższymi bocznymi. Ażurowe konstrukcje szczytów wykorzystują stylizowane elementy dekoracji i konstrukcji gotyckiej, jak maswerki, blendy, pinakle, żabki, przypory.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Ołtarz św. Franciszka Serafickiego wymieniony został w inwentarzu z 1927 roku, musiał zatem powstać przed tym rokiem. Omawiana nastawa została oparta o schemat łuku triumfalnego, z najwyższą środkową wnęką oraz niższymi bocznymi. Ażurowe konstrukcje szczytów wykorzystują stylizowane elementy dekoracji i konstrukcji gotyckiej, jak maswerki, blendy, pinakle, żabki, przypory.

Jak cytować?

Paulina Kluz, "Ołtarz boczny", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/oltarz-boczny-157

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności