Chrystus Zmartwychwstały

Dzieje zabytku

Kościół niepołomicki był przebudowywany od 1690 roku z inicjatywy księdza Tomasza Olińskiego. Odnowiono wówczas ściany prezbiterium. Być może w tym czasie lub później wprawiono w jego zewnętrzne ściany element epitafium z figurą Chrystusa Zmartwychwstałego stojącego na cokole z inskrypcją. Dzieło to powstało w XVII wieku.

Opis

Płaskorzeźbione przedstawienie Chrystusa Zmartwychwstałego ukazanego w całej postaci, w trzech czwartych w prawo, w wykroku, z prawą nogą zgiętą w kolanie. W prawej, uniesionej ręce trzyma chorągiew z białym krzyżem na czerwonym tle, lewa uniesiona do góry w geście błogosławieństwa. Twarz owalna, pociągła, z migdałowatymi oczami i prostym nosem, okolona falowaną brodą i włosami sięgającymi ramion. Chrystus przez biodra ma przewiązane krótkie, obficie fałdowane perizonium, z rozwianym na lewym boku fragmentem. Pod szyją ma zapięty płaszcz rozwiany z tyłu postaci. Ciało krępe, muskularne, z podkreślonymi mięśniami klatki piersiowej. Postać umieszczona na profilowanym postumencie z tablicą z inskrypcją „EGO SVM RESVR/RECTIO ET VITA / IOAN(NES) CAP(UT) XI”.

Zarys problematyki artystycznej

Prawdopodobnie omawiana figura stanowi relikt epitafium na co wskazuje treść zachowanej inskrypcji odnoszącej się do zmartwychwstania i życia po śmierci. Nie zachowała się natomiast płyta z inskrypcją dotyczącą postaci upamiętnionej. Można się jedynie domyślać, że epitafium to może pochodzić z jednej z dwóch kaplic rodzinnych, Branickich lub Lubomirskich, znajdujących się przy kościele w Niepołomicach.
Rzeźbę Chrystusa charakteryzuje dynamiczna poza, ukazująca go w ruchu, kroczącego z lekkością, z ekspresyjnie rozwianym za nim płaszczem. Typ twarzy formalnie nawiązuje jeszcze do figur Chrystusa z XVI wieku, poprzez pociągłą twarz z wysokim czołem, o regularnych, łagodnych rysach oraz rytmicznie kształtowanych falach włosów i brody. Natomiast jego muskularnie kształtowane ciało, przepasane w biodrach obficie drapowanym i krótkim perizonium oraz ekspresyjnie rozwiany płaszcz, świadczą o tym, że figura jest znacznie późniejsza.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Zabrudzenia, przetarcia pobiały rzeźby.

Streszczenie

Prawdopodobnie figura Chrystusa Zmartwychwstałego stojącego na cokole z inskrypcją stanowi relikt epitafium wprawiony wtórnie na zewnętrznej ścianie prezbiterium. Nie zachowała się natomiast płyta z inskrypcją dotyczącą postaci upamiętnionej. Cechy formalne figury wskazują na to, że powstała w XVII wieku.

Bibliografia