Ołtarz boczny

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wadowicki
Gmina
Kalwaria Zebrzydowska
Miejscowość
Brody
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Kalwaria Zebrzydowska
Parafia
Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
Tagi
Nawiedzenie Najświętszej Marii Panny ołtarz boczny ornament rokokowy Zwiastowanie
Miejsce przechowywania
północna ściana nawy
Identyfikator
DZIELO/13965
Kategoria
ołtarz
Ilość
1
Czas powstania
trzecia ćwierć XVIII wieku
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Małopolska
Technika i materiał
drewno, techniki stolarskie, snycerskie, rzeźbiarskie, polichromowanie, złocenie, srebrzenie, marmoryzacja, laserunek
Autor noty katalogowej
Maria Działo
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Ołtarz powstał w nieznanym warsztacie w trzeciej ćwierci XVIII wieku. W jego polu głównym umieszczono obraz przedstawiający Zwiastowanie, w zwieńczeniu Nawiedzenie Najświętszej Marii Panny, a po bokach rzeźby dwóch nieznanych świętych.

Opis

Nastawa ołtarzowa architektoniczna, jednoosiowa, jednokondygnacyjna ze zwieńczeniem. Mensa drewniana o profilowanej krawędzi. Ołtarz sarkofagowy, na profilowanym cokole; na froncie intarsjowany wzór geometryczny. Kondygnacja ustawiona na cokole, ujęta parą zdwojonych filarów o kapitelach kompozytowych. Podpory dźwigają pełne belkowanie, wyłamane na ich osi, o wklęsło-wypukłym fryzie i silnie wysuniętym gzymsie oraz przerwany wolutowy przyczółek. W polu środkowym profilowana rama w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem segmentowym nadwieszonym z uskokiem, z obrazem „Zwiastowanie”. Przed filarami, na wklęsło-wypukłych postumentach dwie figury niezidentyfikowanych świętych. Zwieńczenie w formie leżącego prostokąta ujętego spływami wolutowymi, zamkniętego falistym gzymsem przechodzącym w zwrócone przeciwstawnie woluty. W polu rama o fantazyjnej formie zbliżonej do trójkąta z obrazem „Nawiedzenie św. Elżbiety”. Trzony filarów dekorowane kampanulami. W polu środkowym w przyłuczach ornament rocaille'owy. Rama obrazu na dłuższych bokach zdobiona rocaille'm. Nad polem środkowym na belkowaniu rocaille'owy kartusz z napisem w polu „Ave Maria gratia / Plena Dominus tecum / Luea. Ʌ”. W partii fryzu, na osiach podpór z trzech stron rozety. Struktura w całości laserunkowa, srebrzona, marmoryzowana; ornamentyka i profile złocone.

Zarys problematyki artystycznej

Ołtarz boczny w kościele w Brodach powstał w trzeciej ćwierci XVIII wieku w stylu rokokowym. Reprezentuje typ aediculowy, czyli jednoosiowej nastawy, ujętej parą podpór dźwigających belkowanie ze zwieńczeniem. Stanowi przykład jednego z najbardziej popularnych typów retabulum w XVIII wieku w Europie, najczęściej stosowanych do ołtarzy bocznych, skromniejszych od ołtarza głównego. Ołtarz zdobiony jest ornamentem rokokowym, adekwatnie do czasu powstania. Razem z drugim ołtarzem bocznym Ecce Homo powstał w nieznanym warsztacie rzeźbiarskim. Słowa zapisane w kartuszu są fragmentem Pozdrowienia anielskiego, czyli modlitwy popularnie nazywanej Zdrowaś Maryjo. Pierwsze słowa wypowiedział archanioł Gabriel w czasie zwiastowania (Łk 1, 28), kolejne św. Elżbieta podczas nawiedzenia (Łk 1, 42). Trzecia część modlitwy powstała dopiero w XIV wieku, w czasie epidemii dżumy w Europie.


Streszczenie

Ołtarz boczny powstał w nieznanym warsztacie rzeźbiarskim w trzeciej ćwierci XVIII wieku w stylu rokokowym. W jego polu głównym umieszczono wizerunek Zwiastowania Najświętszej Marii Pannie, w zwieńczeniu obraz Nawiedzenia, a po bokach rzeźby dwóch nieznanych świętych.

Jak cytować?

Maria Działo, "Ołtarz boczny", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/oltarz-boczny-37

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności