Tabernakulum z tronem wystawienia

Dzieje zabytku

Tabernakulum powstało razem z ołtarzem głównym, którego wykonanie przypisywane jest warsztatowi Korneckich przed 1748 rokiem. Było wymienione w aktach wizytacji z tego roku jako drewniane, na ołtarzu głównym. W kronice kościelnej znajduje się informacja wskazująca, że w drugiej połowie XIX wieku aniołki na tabernakulum zostały odnowione i pozłocone za kwotę 2 florenów, natomiast w 1891 roku wnętrze tabernakulum obito „materyją jedwabną kosztem własnym 5 fl(orenów)”. Tabernakulum niewątpliwie było odnawiane razem z całym ołtarzem głównym w latach 1976-1979 oraz w 1998 roku. Figurki aniołków na belkowaniu zostały zamienione miejscami, pierwotnie były usytuowane odwrotnie.

Opis

Tabernakulum w formie sześcianu, z wypukłym frontem. Drzwiczki w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym z aplikacją przedstawiającą kielich z hostią z monogramem IHS w glorii. Tron wystawienia architektoniczny, trójosiowy. Oś środkowa w postaci obrotowej niszy ujętej w profilowaną ramę, z konchą utworzoną z rocaille'u, zakończona ornamentalnym zwieńczeniem dekorowanym muszlą, małżowiną i kartuszem, które tworzą postument dla rzeźby baranka z krzyżem. Osie boczne na cokole, cofniętym pod kątem w tył, ujęte dwiema parami kolumn różnej wysokości o kapitelach kompozytowych, dźwigających pełne belkowanie w formie spływu, wyłamane w ich partii, na których znajdują się siedzące i klęczące figury aniołów. Między kolumnami prostokątne płyciny z wotami. Struktura polichromowana w kolorze jasnozielonym z pozłoconymi profilami i ornamentyką.

Zarys problematyki artystycznej

Ołtarze główne tworzone były zazwyczaj razem ze spójnymi formalnie i konstrukcyjnie tabernakulami i tronami wystawienia. Niestety w omawianym dziele zachował się wyłącznie tron, gdyż tabernakulum zostało wymienione na nowe najpewniej w XX wieku. W warsztacie Piotra Korneckiego tabernakula niemal każdorazowo przyjmowały formę drewnianej, prostopadłościennej skrzynki o ściętych narożach, zwieńczonej gzymsem, ujętej pilastrami w formie spływów wolutowych. Tak zatem mogło wyglądać również gdowskie tabernakulum. Natomiast trony wystawienia zyskiwały często rozbudowaną architektonicznie strukturę z obrotową niszą zwieńczoną cokołem z figurką oraz dodatkowymi osiami bocznymi najczęściej wydzielonymi kolumnami, czasem również spływami wolutowymi, jak ma to miejsce w gdowskim dziele. Całość zdobiona była dekoracją ornamentalną oraz figurkami adorujących aniołków. Spośród innych tego rodzaju dzieł warsztatu Korneckiego gdowskie tabernakulum wyróżniają znajdujące się na osiach bocznych płyciny z wotami, związane niewątpliwie ze znajdującym się w ołtarzu głównym cudownym wizerunkiem Matki Boskiej.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Zabrudzenia, spękania warstwy malarskiej.

Streszczenie

Tabernakulum powstało razem z ołtarzem głównym, którego wykonanie przypisywane jest warsztatowi Korneckich przed 1748 rokiem. Niestety w omawianym dziele zachował się wyłącznie tron wystawienia, gdyż tabernakulum zostało wymienione na nowe najpewniej w XX wieku. Spośród innych tego rodzaju dzieł warsztatu Korneckiego gdowskie tabernakulum wyróżniają znajdujące się na osiach bocznych płyciny z wotami, związane niewątpliwie ze znajdującym się w ołtarzu głównym cudownym wizerunkiem Matki Boskiej.

Bibliografia