Ambona

Dzieje zabytku

Ambona została wykonana w 1779 roku, prawdopodobnie z inicjatywy ówczesnego proboszcza Ambrożego Lisickiego. Została odzłocona w 1902 roku. Była restaurowana w czwartej ćwierci XX wieku.

Opis

Ambona przyścienna, wisząca, z dostępem przez drzwi w zaplecku, od strony zakrystii. Kosz na planie kwadratu o wklęsłych ściankach i ściętych narożach, na podstawie w postaci wałka dekorowanego rocaille’m, z podwieszeniem w formie zbliżonej do stożka zakończonego szyszką, w którego ściętych narożach znajdują się spływy wolutowe dekorowane kampanulami i pola ozdobione rocaille’m. Kosz w narożach ujęty pilastrami o trzonach przechodzących w spływy wolutowe, dekorowanych kampanulami i rocaille’m, dźwigających niepełne belkowanie stanowiące parapet. Ścianki kosza zdobione płycinami z rocaille’m. Zaplecek ujęty pilastrami o kanelowanych trzonach, zakończonymi konsolami z podwieszonymi kampanulami, dźwigającymi imposty oraz fragmenty, przerwanego, wolutowego przyczółka. Pomiędzy nimi, w polu zwieńczenia gołębica Ducha Świętego w otoku z obłoków, w glorii promienistej. W polu zaplecka drzwi, ponad nimi rocaille. Zaplecek ujęty uszami utworzonymi ze spływów wolutowych, liści palmowych i kwiatów. Struktura polichromowana na sposób imitujący marmoryzację w kolorze ciemnej zieleni ze złoconymi profilami i ornamentyką, gołębica srebrzona.

Zarys problematyki artystycznej

Typ ambony pozbawionej baldachimu, a zwieńczonej glorią promienistą z gołębicą Ducha Świętego rozpowszechnił się w Małopolsce głównie za przykładem dzieł Antoniego Frączkiewicza, który po raz pierwszy zastosował takie rozwiązanie w 1727 roku w Tuchowie. Frączkiewicz czerpał inspiracje z postberninowskiej twórczości Baltazara Fontany, który tego rodzaju glorię umieszczał zamiast zwieńczenia w tworzonych przez siebie retabulach. Ambony pozbawione baldachimu i zwieńczone glorią pojawiały się w twórczości różnych warsztatów rzeźbiarskich działających w Małopolsce, czego przykładem są ambony w kaplicy św. Jana w Kętach, kościele św. Floriana w Krakowie, kolegiacie św. Marcina w Opatowie, w Gdowie, w Raciechowicach, Raciborowicach itd.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Odpryski i przetarcia polichromii, spękania struktury.

Streszczenie

Ambona została wykonana w 1779 roku, prawdopodobnie z inicjatywy ówczesnego proboszcza Ambrożego Lisickiego. Typ ambony pozbawionej baldachimu, a zwieńczonej glorią promienistą z gołębicą Ducha Świętego rozpowszechnił się w Małopolsce głównie za przykładem dzieł Antoniego Frączkiewicza, który po raz pierwszy zastosował takie rozwiązanie w 1727 roku w Tuchowie.

Bibliografia