Tabernakulum

Województwo

MAŁOPOLSKIE

Powiat

krakowski

Gmina

Czernichów

Miejscowość

Kamień

Metropolia

Krakowska

Diecezja

Krakowska

Parafia

Opieki Matki Boskiej

Dodaj do Udostępnij Drukuj Graf Pobierz

Tagi

alabaster Fabryka Wyrobów Alabastrowych „Żórawno” Kamień Żórawno

Miejsce przechowywania

ołtarz boczny Najświętszego Serca Jezusa (południowy)

Identyfikator

DZIELO/02074

Kategoria

tabernakulum

Ilość

1

Czas powstania

1937-1939

Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)

Żórawno, Ukraina

Technika i materiał

alabaster, metal; rzeźbienie, odlewanie, złocenie

Autor noty katalogowej

Justyna Kuska

Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Dzieje zabytku

Kościół parafialny w Kamieniu wzniesiono w latach 1924-1927 według projektu warszawskiego architekta Zdzisława Mączeńskiego. 15 lipca 1928 nową świątynię uroczyście poświęcił biskup sufragan Stanisław Rospond. Początkowo wyposażenie kościoła stanowiły drewniane ołtarze pochodzące z rozebranej w latach dwudziestych tymczasowej kaplicy. Obecnie istniejący zespół alabastrowych ołtarzy, do którego zalicza się omawiane tabernakulum w ołtarzu bocznym Najświętszego Serca Jezusa powstał w latach 1937-1939. Zamówienie wykonania ołtarzy z alabastru o charakterystycznym, szarym zabarwieniu złożono w Fabryce Wyrobów Alabastrowych „Żórawno” z Żórawna nad Dniestrem (obecnie na terenie Ukrainy). Kontakt z fabryką nawiązano w 1936 roku, projekty ołtarzy oraz pozostałych elementów wyposażenia były gotowe już w styczniu 1937 roku, a realizację zamówienia rozpoczęto we wrześniu tego samego roku. W pierwszym etapie prac wykonano ołtarz główny, który był gotowy już jesienią 1937 roku. Następnie powstały dwa ołtarze boczne oraz ambona i chrzcielnica, a także balustrada oddzielająca prezbiterium od nawy (usunięta w 1979 roku), które ukończono w lutym 1939 roku. Wszystkie elementy wykonano w Żórawnie, a następnie w specjalnie przystosowanych skrzyniach przesłano koleją do oddalonej o około 8 kilometrów stacji w Ryczowie-Półwsi, skąd już zaprzęgami konnymi przetransportowano je do kamieńskiej świątyni. Montażem zajmowali się pracownicy fabryki w Żórawnie. Gotowy zespół wyposażenia poświęcono 8 lipca 1939.

Opis

Umieszczone w osi ołtarza prostopadłościenne, alabastrowe tabernakulum ujęte parą półkolumn o gładkich trzonach i kostkowych kapitelach dźwigających prosty gzyms. Na gzymsie odlewana plakieta z umieszczoną na literze „H” hostią z krzyżem. Drzwiczki metalowe, gładkie z motywem krzyża.

Zarys problematyki artystycznej

Cenny zespół alabastrowych ołtarzy, do którego zalicza się omawiane tabernakulum w ołtarzu Najświętszego Serca Jezusa, wraz chrzcielnicą, amboną i nieistniejącą już balustradą noszący cechy neoromańskie wykonany został pod koniec lat trzydziestych w należącej do rodziny Czartoryskich Fabryce Wyrobów Alabastrowych „Żórawno” w Żórawnie. Fabryka ta wykonywała elementy wyposażenia wnętrz, w tym realizowała liczne projekty ołtarzy, ambon, świeczników czy balustrad i okładzin ściennych. Z alabastru żórawieńskiego wykonane są na przykład elementy wyposażenia kościoła pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny przy ulicy Rakowickiej w Krakowie (ołtarze projektu Józefa Szostakiewicza) czy rzeszowskiego kościoła pw. Chrystusa Króla. Wytwórnia w Żórawnie realizowała zamówienia według projektów dostarczanych przez zamawiającego, ale oferowała również własne rozwiązania. Tak też było w przypadku omawianego zespołu w kościele w Kamieniu. Przedłożony przez fabrykę projekt został bez większych zmian zaakceptowany przez Zgromadzenie Kanoników Regularnych Najświętszego Zbawiciela Laterańskiego, którzy sprawowali duszpasterstwo w kamieńskiej parafii. Analogiczne tabernakulum znajduje się w drugim z ołtarzu bocznych noszącym wezwanie św. Józefa.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Kościół parafialny w Kamieniu wzniesiono w latach 1924-1927 według projektu warszawskiego architekta Zdzisława Mączeńskiego. Początkowo wyposażenie wyposażenie świątyni stanowiły drewniane ołtarze pochodzące z rozebranej w latach dwudziestych tymczasowej kaplicy. Obecnie istniejący zespół alabastrowych ołtarzy o cechach neoromańskich, do którego zalicza się omawiane tabernakulum w ołtarzu Najświętszego serca Jezusa powstał w latach 1937-1939. Ich wykonaniem zajęła się Fabryka Wyrobów Alabastrowych „Żórawno” z Żórawna nad Dniestrem (obecnie na terenie Ukrainy). Fabryka ta wykonywała elementy wyposażenia wnętrz, w tym realizowała liczne projekty ołtarzy, ambon, świeczników czy balustrad i okładzin ściennych. W pierwszym etapie prac wykonano ołtarz główny, który był gotowy jesienią 1937 roku. Następnie powstały dwa ołtarze boczne oraz ambona i chrzcielnica, a także balustrada oddzielająca prezbiterium od nawy (usunięta w 1979 roku), które ukończono w lutym 1939 roku. Gotowy zespół wyposażenia poświęcono 8 lipca 1939.