Św. Jan Nepomucen

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wielicki
Gmina
Wieliczka
Miejscowość
Wieliczka
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Wieliczka
Parafia
Św. Sebastiana
Tagi
rzeźba późnobarokowa rzeźba XVIII wieku
Miejsce przechowywania
ołtarz główny św. Sebastiana
Identyfikator
DZIELO/09063
Kategoria
rzeźba
Ilość
1
Czas powstania
lata pięćdziesiąte XVIII wieku (przed 1759 rokiem)
Technika i materiał
drewno, techniki rzeźbiarskie, pozłocenie
Wymiary podstawowe
wysokość – 103 cm
Autor noty katalogowej
Paulina Kluz
Uznanie autorstwa 4.0

Dzieje zabytku

Figury św. Jana Nepomucena i św. Jana Kantego zostały wykonane razem z całym ołtarzem głównym w latach pięćdziesiątych XVIII wieku (przed 1759), najpewniej w warsztacie Korneckich. Prawdopodobnie rzeźby były odmalowywane i odnawiane razem z ołtarzem w latach 1849 i 1903. W 1997 roku przeszły gruntowną konserwację.

Opis

Rzeźba jest ścięta z tyłu i drążona, ustawiona na nieregularnej podstawie. Figura zwrócona jest frontalnie, w kontrapoście, z odchylonym w tył torsem i uniesioną głową, skierowaną w prawo. W prawej uniesionej wysoko ręce trzyma krucyfiks, lewą opuszczoną, wyciąga w bok. Twarz świętego jest szczupła, z uwypuklonymi kośćmi policzkowymi, migdałowatymi, głęboko osadzonymi oczami, wąskim, małym nosie o ostrym profilu oraz rozchylonymi, wąskimi ustami; okolona jest krótką, gęstą brodą wysuniętą do przodu oraz kręconymi, krótkimi włosami. Jan Nepomucen jest ubrany w długą sutannę, komżę dekorowaną przy dolnej krawędzi płaskorzeźbionym rocaille'm oraz w zawiązaną na piersi almucję. Figura jest w całości pozłocona.






Zarys problematyki artystycznej

Wykonanie ołtarza głównego wraz z jego dekoracją figuralną przez warsztat Korneckich po raz pierwszy zaproponował Andrzej Gaczoł, zaś z jego atrybucją zgodziła się później Beata Stec w opracowaniu historyczno-artystycznym w dokumentacji konserwatorskiej obiektu. Bardzo charakterystyczny sposób kształtowania rysów twarzy, rzeźbienia włosów, jak również modelunek szat bliski jest repertuarowi formalnemu stosowanemu w warsztacie Korneckich. Typ twarzy św. Jana Nepomucena jest analogiczny względem figury św. Marka w ołtarzu głównym w bazylice św. Mikołaja w Bochni, potwierdzonego archiwalnie dzieła warsztatu. Ten sam sposób upozowania figury ukazanej w kontrapoście, w przechyleniu ciała, z uniesioną do góry ręką z krzyżem pojawił się również w rzeźbie św. Katarzyny w kościele św. Idziego w Zakliczynie, dziele przypisywanym temu warsztatowi.
Piotr Kornecki razem ze swoim przyrodnim bratem Stanisławem założyli w Gdowie warsztat stolarsko-rzeźbiarski i malarski. Z czasem pracowali w nim również synowie tego pierwszego oraz krewniacy mieszkający w tej wsi. Rodzinny warsztat Korneckich był szczególnie prężny w trzeciej ćwierci XVIII wieku, wykonując prace w wielu kościołach na terenie południowej Małopolski. Rodzina Korneckich w późniejszych latach była szczególnie związana z Wieliczką.
Święty Jan Nepomucen był kanonikiem kolegiaty św. Idziego w Pradze, dlatego przedstawiany jest w stroju odpowiadającym tej godności. Zginął zrzucony z praskiego mostu Karola do rzeki Wełtawy. Najczęściej ukazywany jest jako adorujący krucyfiks trzymany w ręku, jak w omawianej rzeźbie. Gest zamkniętej lewej dłoni wskazuje na to, że figura coś w niej trzymała, zapewne był to liść palmy – symbol męczeńskiej śmierci.



Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Delikatne zabrudzenia figury i przetarcia partii złoceń. Odnawiana w latach 1849 i 1903. W 1997 roku została poddana konserwacji.

Streszczenie

Figury św. Jana Nepomucena i św. Jana Kantego zostały wykonane razem z całym ołtarzem głównym w latach pięćdziesiątych XVIII wieku (przed 1759), najpewniej w warsztacie Korneckich. Święty Jan Nepomucen był kanonikiem kolegiaty św. Idziego w Pradze, dlatego przedstawiany jest w stroju odpowiadającym tej godności. Najczęściej ukazywany jest jako adorujący krucyfiks trzymany w ręku, jak w omawianej rzeźbie.

Bibliografia

Zaleski Wincenty, "Święci na każdy dzień", Warszawa 1989
Gaczoł Andrzej, "Zabytki sztuki w Wieliczce" , [w:] "Wieliczka. Dzieje miasta (do roku 1990)" , red.Gawęda Stanisław, Jodłowski Antoni, Piotrowicz Józef , Kraków 1990 , s. 333-363

Jak cytować?

Paulina Kluz, "Św. Jan Nepomucen", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-jan-nepomucen-4

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności