Ambona
Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca, z dostępem od wschodu w postaci jednobiegowych schodów z balustradą. Kosz na planie kwadratu o ściętych narożach, na podstawie w formie wałka, z podwieszeniem o wklęsłych bokach, zakończonym gzymsem. Zachodnia i południowa ścianka kosza ujęte pilastrami, parapet w formie profilowanego gzymsu. Ścianka frontowa ambony dekorowana płyciną w kształcie stojącego prostokąta o wciętych górnych narożach z rozetą w polu, zachodnia zaś liściem palmy. Balustrada schodów dekorowana dwoma płycinami z liśćmi palmowymi, poręcz w formie profilowanego gzymsu. Zaplecek w kształcie stojącego prostokąta ujętego spływami wolutowymi. W profilowanej płycinie o fantazyjnym wykroju malowane przedstawienie Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Baldachim na planie kwadratu o ściętych narożach, zwieńczony wielobocznym postumentem, o wklęsłych ściankach, na którym znajduje się krzyż z czworoliściem w środku. Na skrzyżowaniu ramion krzyża wiązki promieni. Na podniebiu baldachimu, w ośmiobocznej płycinie gołębica Ducha Świętego w glorii promienistej. Struktura ambony polichromowana w kolorze białym, z czerwonymi cokołami, obramieniami i profilami, pola płycin niebieskie. Pilastry kosza, pas balustrady, zaplecek i podniebie baldachimu dekorowane pozłoconym ornamentem geometrycznym.
Zdjęcie nr 2: Ambona przyścienna, wisząca, z dostępem od wschodu w postaci jednobiegowych schodów z balustradą. Kosz na planie kwadratu o ściętych narożach, na podstawie w formie wałka, z podwieszeniem o wklęsłych bokach, zakończonym gzymsem. Zachodnia i południowa ścianka kosza ujęte pilastrami, parapet w formie profilowanego gzymsu. Ścianka frontowa ambony dekorowana płyciną w kształcie stojącego prostokąta o wciętych górnych narożach z rozetą w polu, zachodnia zaś liściem palmy. Balustrada schodów dekorowana dwoma płycinami z liśćmi palmowymi, poręcz w formie profilowanego gzymsu. Zaplecek w kształcie stojącego prostokąta ujętego spływami wolutowymi. W profilowanej płycinie o fantazyjnym wykroju malowane przedstawienie Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Baldachim na planie kwadratu o ściętych narożach, zwieńczony wielobocznym postumentem, o wklęsłych ściankach, na którym znajduje się krzyż z czworoliściem w środku. Na skrzyżowaniu ramion krzyża wiązki promieni. Na podniebiu baldachimu, w ośmiobocznej płycinie gołębica Ducha Świętego w glorii promienistej. Struktura ambony polichromowana w kolorze białym, z czerwonymi cokołami, obramieniami i profilami, pola płycin niebieskie. Pilastry kosza, pas balustrady, zaplecek i podniebie baldachimu dekorowane pozłoconym ornamentem geometrycznym.
Zdjęcie nr 3: Ambona przyścienna, wisząca, z dostępem od wschodu w postaci jednobiegowych schodów z balustradą. Kosz na planie kwadratu o ściętych narożach, na podstawie w formie wałka, z podwieszeniem o wklęsłych bokach, zakończonym gzymsem. Zachodnia i południowa ścianka kosza ujęte pilastrami, parapet w formie profilowanego gzymsu. Ścianka frontowa ambony dekorowana płyciną w kształcie stojącego prostokąta o wciętych górnych narożach z rozetą w polu, zachodnia zaś liściem palmy. Balustrada schodów dekorowana dwoma płycinami z liśćmi palmowymi, poręcz w formie profilowanego gzymsu. Zaplecek w kształcie stojącego prostokąta ujętego spływami wolutowymi. W profilowanej płycinie o fantazyjnym wykroju malowane przedstawienie Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Baldachim na planie kwadratu o ściętych narożach, zwieńczony wielobocznym postumentem, o wklęsłych ściankach, na którym znajduje się krzyż z czworoliściem w środku. Na skrzyżowaniu ramion krzyża wiązki promieni. Na podniebiu baldachimu, w ośmiobocznej płycinie gołębica Ducha Świętego w glorii promienistej. Struktura ambony polichromowana w kolorze białym, z czerwonymi cokołami, obramieniami i profilami, pola płycin niebieskie. Pilastry kosza, pas balustrady, zaplecek i podniebie baldachimu dekorowane pozłoconym ornamentem geometrycznym.
Zdjęcie nr 4: Ambona przyścienna, wisząca, z dostępem od wschodu w postaci jednobiegowych schodów z balustradą. Kosz na planie kwadratu o ściętych narożach, na podstawie w formie wałka, z podwieszeniem o wklęsłych bokach, zakończonym gzymsem. Zachodnia i południowa ścianka kosza ujęte pilastrami, parapet w formie profilowanego gzymsu. Ścianka frontowa ambony dekorowana płyciną w kształcie stojącego prostokąta o wciętych górnych narożach z rozetą w polu, zachodnia zaś liściem palmy. Balustrada schodów dekorowana dwoma płycinami z liśćmi palmowymi, poręcz w formie profilowanego gzymsu. Zaplecek w kształcie stojącego prostokąta ujętego spływami wolutowymi. W profilowanej płycinie o fantazyjnym wykroju malowane przedstawienie Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Baldachim na planie kwadratu o ściętych narożach, zwieńczony wielobocznym postumentem, o wklęsłych ściankach, na którym znajduje się krzyż z czworoliściem w środku. Na skrzyżowaniu ramion krzyża wiązki promieni. Na podniebiu baldachimu, w ośmiobocznej płycinie gołębica Ducha Świętego w glorii promienistej. Struktura ambony polichromowana w kolorze białym, z czerwonymi cokołami, obramieniami i profilami, pola płycin niebieskie. Pilastry kosza, pas balustrady, zaplecek i podniebie baldachimu dekorowane pozłoconym ornamentem geometrycznym.

Ambona

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wielicki
Gmina
Wieliczka
Miejscowość
Wieliczka
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Wieliczka
Parafia
Św. Sebastiana
Tagi
ambona mała architektura
Miejsce przechowywania
północna ściana nawy
Identyfikator
DZIELO/09074
Kategoria
ambona
Ilość
1
Czas powstania
druga połowa XVIII – pierwsza połowa XIX wieku, 1906 rok
Technika i materiał
drewno, techniki stolarskie i rzeźbiarskie, polichromowanie, pozłocenie
Wymiary podstawowe
wysokość – około 320 cm
Autor noty katalogowej
Paulina Kluz
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Ambona powstała zapewne w drugiej połowie XVIII lub w pierwszej połowie XIX wieku. W czasie malowania kościoła w 1906 roku Włodzimierz Tetmajer wykonał jej polichromię.

Opis

Ambona przyścienna, wisząca, z dostępem od wschodu w postaci jednobiegowych schodów z balustradą. Kosz na planie kwadratu o ściętych narożach, na podstawie w formie wałka, z podwieszeniem o wklęsłych bokach, zakończonym gzymsem. Zachodnia i południowa ścianka kosza ujęte pilastrami, parapet w formie profilowanego gzymsu. Ścianka frontowa ambony dekorowana płyciną w kształcie stojącego prostokąta o wciętych górnych narożach z rozetą w polu, zachodnia zaś liściem palmy. Balustrada schodów dekorowana dwoma płycinami z liśćmi palmowymi, poręcz w formie profilowanego gzymsu. Zaplecek w kształcie stojącego prostokąta ujętego spływami wolutowymi. W profilowanej płycinie o fantazyjnym wykroju malowane przedstawienie Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Baldachim na planie kwadratu o ściętych narożach, zwieńczony wielobocznym postumentem, o wklęsłych ściankach, na którym znajduje się krzyż z czworoliściem w środku. Na skrzyżowaniu ramion krzyża wiązki promieni. Na podniebiu baldachimu, w ośmiobocznej płycinie gołębica Ducha Świętego w glorii promienistej. Struktura ambony polichromowana w kolorze białym, z czerwonymi cokołami, obramieniami i profilami, pola płycin niebieskie. Pilastry kosza, pas balustrady, zaplecek i podniebie baldachimu dekorowane pozłoconym ornamentem geometrycznym.

Zarys problematyki artystycznej

Ambona o bardzo prostej strukturze architektonicznej, która mogła powstać w XVIII, jak również w XIX wieku. Pozbawiona jest szczególnych cech stylowych, a także dekoracji rzeźbiarskiej i niemal całkowicie ornamentalnej, oprócz kilku detali w płycinach kosza i balustrady. Prawdopodobnie struktura została oczyszczona z wszelkich dekoracji przed wykonaniem polichromii w 1906 roku podczas remontu kościoła. Polichromia sama w sobie miała mieć charakter ozdobny, dzięki zróżnicowaniu kolorystycznemu oraz malowanemu ornamentowi wypełniającemu płaszczyzny struktury. Jej wykonawca – Włodzimierz Tetmajer, zastosował kolorystykę, która współgra z polichromią wnętrza (której jest autorem), a jednocześnie sprawił, że wybija się na tle malowanej ściany dzięki dominancie białej farby. W malowidle Matki Boskiej z Dzieciątkiem w zaplecku malarz wykorzystał te same środki malarskie, co w przedstawieniach wszystkich postaci w polichromii kościoła, a mianowicie gruby, czarny i płynny kontur i płaskie plamy barwne.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Silne zabrudzenia, drobne przetarcia polichromii.

Streszczenie

Ambona powstała zapewne w drugiej połowie XVIII lub w pierwszej połowie XIX wieku. W czasie malowania kościoła w 1906 roku Włodzimierz Tetmajer wykonał jej polichromię. Ambona pozbawiona jest szczególnych cech stylowych, a także dekoracji rzeźbiarskiej i niemal całkowicie ornamentalnej, oprócz kilku detali w płycinach kosza i balustrady.

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Witraż w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem pełnym . W centrum rozgrywająca się we wnetrzu scena, w której św. Franciszek na obłokach ukazuje się klęczącemu bratu Kosibie. Po lewej stronie stoi św. Franciszek wyciągający ręce w stronę brata Alojzego. Spogląda na niego, ma ciemne oczy, prosty nos, wąskie usta, ciemnobrązową brodę i takiego koloru włosy z wycięta tonsurą; głowę otacza nimb. Ubrany jest w habit przewiązany w pasie sznurem. Brak Kosiba klęczy bliżej widza, został ukazany z profilu, ręce wznosi w stronę św. Franciszka. Twarz o cechach portretowych, oczy ciemne, nos prosty, usta wąskie, głowa niemal łysa. Jest brany w habit franciszkański przepasany sznurkiem, z przywiązanym różańcem. W tle krucyfiks oraz kosz z kwitnącymi kwiatami lilii zawieszone na zielonej ścianie. Scenę otacza bordiura wypełniona w górnej części wspartym na głowicach łukiem z przecinających się półkoli, półokrągłymi, żółtymi elementami na tle zieleni po bokach oraz rozetami w dolnej partii. Między nimi napis „W 50-TĄ ROCZNICĘ NADZIN DLA NIEBA / BRATA ALOJZEGO-KOSIBY 1989”. Kolorystyka ciepła z dominacją brązów i żółci oraz zieleni.
witraż
Brat Alojzy Kosiba
Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie pionowego owalu. W centrum kompozycji Dzieciątko Jezus stojące na monogramie IHS, które lewą ręką przytrzymuje krzyż, a prawą, uniesioną do góry błogosławi. Ma okrągłą twarz i krótkie, jasne włosy, skośnie przez pierś i między nogami biegnie biało-czerwona szarfa, która rozwiewa się za jego plecami. Poniżej monogramu serce Jezusa otoczone koroną cierniową, z płomieniami. Przedstawienie adorowane przez dwa, symetrycznie klęczące anioły z kadzielnicami w rękach. Anioł z prawej strony spogląda w dół, anioł z lewej unosi wzrok w kierunku serca. Oba ubrane są w białe suknie z dużym dekoltem, o szerokich rękawach spiętych złotymi klamrami na wysokości łokci oraz ramion. Każdy ma narzucony niebieski płaszcz i rozpostarte, tonące w mroku skrzydła. Tło wypełniają skłębione chmury w złotobrunatnym odcieniu, które rozjaśniają się za postacią Dzieciątka.
obraz
Adoracja Imienia Jezus
Zdjęcie nr 1: Ambona wisząca, przyścienna, z wejściem od prawej strony w postaci jednobiegowych schodów przylegających do filara, z balustradą. Kosz na planie ośmioboku, z parapetem, od dołu zamknięty uskokowym, zwężającym się w dół profilowaniem z podwieszonym kwiatonem. Ściany kosza i balustrady schodów podzielone na segmenty smukłymi pilastrami hermowymi zdobionymi cekinami, z wolutami. W każdym polu płycina w kształcie pionowego prostokąta, wypełniona ażurowym ornamentem roślinnym z cekinem, zamknięta od góry łukiem półkolistym wypełnionym muszlą. Wokół płycin dodatkowe profilowane obramienia powtarzające ich kształt. Płyciny na balustradzie mają dolną krawędź ustawioną pod skosem tak, by dopasować się do krzywizny wznoszenia (podobnie jest w przypadku innych elementów dekorujących powierzchnię balustrady). Pilastry dzielące balustradę na pola wspierają się na cokole i dźwigają belkowanie, którego fryz wypełniają prostokątne rauty, a gzyms zdobi ząbkowanie. Zaplecek w kształcie pionowego prostokąta dekorowanego dwiema ustawionymi obok siebie płycinami w kształcie wydłużonych prostokątów zamkniętych łukami półkolistymi wypełnionymi muszlami. Wzdłuż bocznych krawędzi zaplecka rodzaj pilastrów wspierających belkowanie dekorowane ząbkowaniem. Po bokach zaplecka dodatkowo uszaki utworzone z ornamentu akantowego i pąków kwiatów. W zwieńczeniu kartusz z monogramem „IHS”w okrągłym polu, z krzyżem zatkniętym na szczycie, flankowany fragmentami przerwanego przyczółka. Struktura malowana na kolor niebieski; profile, ornamenty i detale złocone.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Ambona zawieszona na południowej ścianie pomiędzy ołtarzem św. Franciszka z Asyżu, a ołtarzem św. Kingi, dostępna schodami z grubości muru. Kosz na planie ośmioboku, z wypukłą dolną częścią podstawy zdobionej owalnymi, pustymi medalionami ujętymi uproszczonym puklowaniem. Ścianki kosza zdobione prostokątnymi płycinami, flankowanymi pilastrami o trzonach wypełnionych rzędem kampanul. Parapet kosza w formie prostego, profilowanego gzymsu. Zaplecek w kształcie stojącego prostokąta, dwudzielny, w każdej części dekorowany prostokątną płyciną, ujęty po bokach spływami wolutowymi. Baldachim na planie ośmioboku, z trzech stron z trójkątnymi przyczółkami, zaś belkowanie zdobione wicią liści akantu. W podniebiu baldachimu, w ośmiobocznej płycinie umieszczona gołębica Ducha Świętego na tle promienistej glorii. Zwieńczenie w kształcie sześciu wolut spiętych w kabłąk, przechodzących w prostopadłościenny szczyt z krzyżem łacińskim zatkniętym na obłokach. Każda z wolut zdobiona małym wazonikiem z listkami akantu. Struktura polichromowana na kolor ciemnozielony, detale i ornamentyka złocone i srebrzone.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Rzeźba przedstawiająca anioła w pozycji siedzącej, z głową odchyloną nieco do tyłu, z rozłożonymi rękami i ugiętymi nogami. Anioł ma prostokątną twarz o wąskich brwiach, szeroko otwartych, jasnobrązowych oczach, prostym nosie i zamkniętych ustach. Brązowe, zwinięte w pukle włosy zakrywają uszy i opadają na kark. Jest osłonięty w partii bioder, do kolan, złotą tkaniną rzeźbioną w płytkie, drobne fałdy; jej górna część jest wywinięta na zewnątrz. Polichromia w partiach ciała naturalistyczna.
rzeźba
Anioł
Zdjęcie nr 1: Płaskorzeźba przedstawiająca Matkę Boską z Dzieciątkiem w bogatym obramieniu w formie aediculi. Maria została przedstawiona całopostaciowo, zwrócona w trzech czwartych w lewo, z lewą nogą wysuniętą do przodu. Ma młodą twarz, którą okalają długie, opadające na plecy włosy. Jest ubrana w długą suknię i płaszcz, który tworzy obszerny zawój wokół jej prawego biodra. Lewą ręką podtrzymuje Dzieciątko, do którego wyciąga prawą rękę. Dzieciątko jest nagie, patrzy na Marię, wyciąga dłoń do jej ręki. Postacie stoją na obłokach, w których unoszą się główki anielskie. Intymne wyobrażenie jest ujęte bordiurą ze scenami z życia Marii. Płaskorzeźba ma kształt stojącego prostokąta zamkniętego od góry łukiem półkolistym. Ujmują ją pilastry o dekorowanych trzonach oparte na szerokim cokole z płyciną z napisem „ŚWIĘTA BOŻA RODZICIELKO / MÓDL SIĘ ZA NAMI”. Na dole cokołu podwieszenie z kartuszem z inskrypcją „DZIEŁO DŁUTA / TEOFILA LENARTOWICZA / DAR HRABIANKI / HELENY MAŁACHOWSKIEJ”. Od góry kompozycję zamyka trójkątny, przerwany przyczółek z kartuszem herbowym. Obramienie polichromowane na kolor czarny, profile, ornamenty i detale złocone.
płaskorzeźba
Ave Maria

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po tagach

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca, z dostępem w postaci jednobiegowych schodów z pełną balustradą, dostawionych od północy. Kosz na planie ośmioboku, ustawiony na niskim, profilowanym cokole, z podwieszeniem w formie zbliżonej do spłaszczonego stożka, o wklęsło-wypukłych ściankach, zakończonego szyszką. Ścianki ambony wydzielone zwielokrotnionymi pilastrami toskańskimi, z płycinami w partii trzonów, podtrzymującymi przełamujący się nad nimi gzyms tworzący parapet. W polach płyciny w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym z figurami czterech ewangelistów ustawionych na wspornikach w postaci uskrzydlonych główek anielskich. Baldachim na planie ośmioboku, w formie zbliżonej do spłaszczonego stożka, o wklęsło-wypukłych ściankach, o krawędzi obwiedzionej lambrekinem, zakończonego postumentem z figurą Chrystusa w typie Salvator Mundi. Na podniebieniu gołębica Ducha Świętego w glorii promienistej. Struktura polichromowana w odcieniach beżu, z bladoróżowymi detalami i złoconymi profilami. Figury ewangelistów i Chrystusa ścięte z tyłu, ukazane frontalnie, w kontrapostach. Twarze mają pociągłe, o migdałowatych oczach, garbatych nosach i pełnych ustach, okolone są gęstymi, krótkimi brodami i falowanymi włosami opadającymi na ramiona. Postacie ubrane są w złocone tuniki przepasane w talii oraz płaszcze. Ewangeliści trzymają w rękach pióra i otwarte księgi, przy nogach znajdują się ich atrybuty. Chrystus w lewej ręce trzyma jabłko królewskie, prawą błogosławi.
ambona

Ambona

Zdjęcie nr 1: Wisząca, przyścienna ambona składa się z kosza, zaplecka i baldachimu. Dojście do kosza prowadzi przez dwuskrzydłowe drzwi usytuowane w zaplecku. Kształt kosza oparto na planie siedmiu boków z dziesięcioboku, ustawionych na wałku, z podwieszeniem w formie zbliżonej do stożka, zakończonego szyszką oraz dekorowanym rozetami i uskrzydlonymi główkami anielskimi. Ścianki kosza artykułowano prostokątnymi, obramienionymi płycinami z pięcioma płaskorzeźbionymi przedstawieniam czterech ewangelistów i siewcy. Każdego ewangelistę identyfikuje jego atrybut. Siewca, umieszczony na trzeciej płycinie, został ukazany jako młody mężczyzna, który idąc przez zaorane pole rzuca w nie ziarno. U jego stóp widać pług oraz worek ze zbożem na zasiew. Parapet kosza uzyskał formę gzymsu. Zaplecek został ujęty profilowaną ramą. W jego pole wpisano prostokątne, dwuskrzydłowe drzwi w profilowanym obramieniu. Baldachim uzyskał rzut analogiczny do kosza ambony. Płaskie podniebie z wyobrażeniem gołębicy Ducha Świętego na tle złocistych promieni ujmuje profilowany, łamany gzyms, ponad którym poprowadzono kopulasty dach. Na jego szczycie ustawiono rzeźbę Mojżesza trzymającego tablice Dekalogu. Struktura ambony została polichromowana w kolorze beżowym, z białymi i czerwonymi profilami, oraz pozłacanymi detalami, profilami i ornamentyką. Płaskorzeźby na koszu oraz figura Mojżesza otrzymały naturalistyczną polichromię.
ambona

ambona

Zdjęcie nr 1: Ambona wisząca, przyścienna, umieszczona na ścianie łuku tęczowego, z parapetem dziś nieistniejących schodów od strony prezbiterium i usytuowanej przy nim kaplicy. Kosz ambony założony na rzucie trójliścia z trójkątnymi występami, wsparty na puklowanej konsoli z podwieszoną szyszką. Dolna część ambony wybrzuszona, pokryta rozłożystymi liśćmi akantu, kosz prosty na rzucie odcinków koła z prostokątnymi płycinami wypełnionymi liśćmi akantu, zakończony profilowanym gzymsem. Zaplecek z profilowaną płyciną zakończoną łukiem półkolistym nadwieszonym. Nad koszem baldachim powielający rzut kosza, zwieńczony silnie wystającym gzymsem, z podwieszoną w podniebieniu gołębicą Ducha Świętego na tle glorii promienistej. Nad baldachimem kabłąki w formie spływów wolutowych opatrzonych liśćmi akantu, podtrzymujące koronę zamkniętą z kulą i krzyżem. Parapet schodów z dekoracją w postaci trzech płycin w kształcie równoległoboku obwiedzionych profilowanymi ramami. Płycina w polu łączącym parapet schodów z podestem przed amboną w formie stojącego prostokąta z uszakami, ujętego motywami roślinnymi. Ambona w kolorze czarnym, z zielonymi i czerwonymi imitacjami marmoryzacji, ze złoconymi ornamentami.
ambona

Ambona

Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca z dostępem od zakrystii. Podwieszenie w formie odwróconego ostrosłupa o ściętym wierzchołku, na krawędziach flankowane pilastrami zakończonymi u góry wolutowo, a na ściankach zdobione płycinami. Kosz na planie kwadratu umieszczony na wybrzuszonej podstawie, dekorowanej rocaille'owymi kartuszami, o ściętych górnych narożach; ścianki wklęsłe, zwężające się ku górze, ujęte w narożach pilastrami z trzonami dekorowanymi rocaille'em i zwisami z różanych gałązek. Podpory dźwigają gzyms wyłamany na ich osi, tworzący parapet. W polu ścianek płyciny z rocaille'ami w narożach z malowanymi olejem na desce obrazami przedstawiającymi ewangelistów. Od strony lewej: św. Mateusz z aniołem, pośrodku św. Marek z lwem i św. Łukasz z wołem, a po prawej św. Jan z orłem. Ewangeliści ukazani w pozycji siedzącej z księgami w dłoniach, ubrani w różnokolorowe, powłóczyste szaty na złotym tle. Zaplecek w kształcie stojącego prostokąta, ujęty pilastrami dekorowanymi rocaille'ami. W polu płycina w kształcie stojącego prostokąta, zamkniętego łukiem nadwieszonym z płaskorzeźbionymi tablicami dekalogu, ujętymi od dołu skrzyżowanymi gałązkami oliwnymi, związanymi wstęgą. Belkowanie nad zapleckiem o wypukłej linii, z przerwanym pośrodku gzymsem, od góry wypełnionym rocaille'em, od dołu ozdobionym podwieszonym lambrekinem z chwostami. Zwieńczenie ma formę zbliżoną do trapezu, ujęte jest wolutami spływającymi na belkowanie, na których ustawione są rokokowe wazony. W polu zwieńczenia znajduje się medalion z glorią pośród obłoków, a powyżej gołębica Ducha Świętego. Zwieńczenie flankują umocowane na ścianie, uskrzydlone główki aniołków dobrej i złej rady: po lewej o jasnej karnacji, a po prawej o czarnej karnacji. Szczyt zwieńczenia ma formę gzymsu z podwieszonym lambrekinem. Całość wieńczy zawieszona na ścianie promienista gloria z wieńcem utworzonym z obłoków. Struktura polichromowana jest w kolorze czerwonym, z czarnymi profilami oraz złoconą i srebrzoną ornamentyką.
ambona

Ambona

Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca, z jednobiegowymi schodami dostępnymi od prawej strony. Kosz na planie kwadratu o ściętych narożach i wklęsło-wypukłym profilu. U spodu ośmioboczne podwieszenie zwężające się ku dołowi, ujęte parą spływów wolutowych utworzonych z liści akantu, u dołu zakończone szyszką. Cokół kosza zdobiony puklowaniem, dekorowany trzema kartuszami utworzonymi z karbowanej wstęgi, zwieńczonymi płaskimi, symetrycznymi palmetami, z główkami aniołków skierowanymi na wprost i umieszczonymi u dołu. Naroża kosza ozdobione spływami wolutowymi o karbowanych trzonach, ozdobionych kampanulami, podtrzymującymi belkowanie, stanowiące parapet z silnie wysuniętym gzymsem. Na fryzie parapetu uskrzydlone główki anielskie. Ściany dekorowane są płycinami w formie stojących prostokątów, naprzemiennie wybrzuszonych lub wklęsłych z przedstawieniami czterech ewangelistów, ujętymi w złocone ramy. Od lewej: św. Mateusz, św. Marek, św. Łukasz i św. Jan. Święty Mateusz siedzi zwrócony trzy czwarte w lewo i pisze piórem w księdze. Obok stoi uskrzydlony człowiek, który obejmuje go za szyję, ubrany w niebieską suknię odsłaniającą klatkę piersiową i złoty płaszcz z końcem rozwianym ku górze. Święty ma rysy twarzy starszego człowieka z długą i siwą brodą oraz siwymi włosami. Ubrany jest w obszerny czerwony płaszcz i sandały. Scena ukazana jest we wnętrzu architektonicznym. Święty Marek również został ukazany w swojej pracowni. Siedzi, zwrócony trzy czwarte w lewo przy stoliku i pisząc w księdze, odwraca się w prawo, gdzie spoczywa lew – jego atrybut. Ma siwą brodę. Ubrany jest w niebieską suknię, zapinaną z przodu na guziki oraz czerwony płaszcz przewieszony przez prawe ramię. Stolik zasłany jest jasnozielonym obrusem, na którym leży otwarta księga i czerwony kałamarz. Na ścianie, ponad stolikiem wisi półka z książkami. Po lewej stronie obrazu widać otwartą przestrzeń z widokiem na góry, w pozostałej brązowe ściany pokoju, w którym znajduje się święty. Na kolejnym obrazie św. Łukasz siedzi zwrócony trzy czwarte w prawo, przy stoliku z pulpitem i o wolutowych nóżkach. W prawej dłoni trzyma pióro, którym pisze na karcie papieru. Ubrany jest z jasnobrązową suknię, niebieski płaszcz owijający nogi i niebieskie sandały; na głowie ma założoną czapkę. Po prawej stronie obrazu stoi jego atrybut – wół. Całość ukazana jest we wnętrzu architektonicznym z półkolistą arkadą po prawej stronie. Święty Jan został ukazany na tle krajobrazu, zwrócony jest trzy czwarte w prawo, pisze na karcie papieru. Ubrany jest w jasnozieloną suknię i czerwony płaszcz. Ma długie włosy, spływające na plecy, został ukazany bez zarostu. Po prawej stronie wysokie drzewo, w oddali pejzaż górski. Wszyscy ewangeliści mają okrągłe nimby z wpisaną w polu gwiazdą. Zaplecek w formie stojącego prostopadłościanu z niepełnym belkowaniem, wspartym na podwieszonych impostach, podtrzymującym odwrócony, przerywany przyczółek. Na ściance frontowej płycina w kształcie stojącego prostokąta o wklęsłych górnych narożach z obrazem Dobrego Pasterza w polu. Po bokach flankowana dwiema wąskimi płycinami, zdobionymi zwisem z kampanul. Na ściankach bocznych analogiczne płyciny z kampanulami. Chrystus ukazany frontalnie z barankiem na barkach, którego przytrzymuje rękami za nóżki. Zbawiciel ma owalną twarz z krótkim zarostem i jasnobrązowymi włosami, spływającymi na lewe ramię. Ubrany jest w biało-niebieską suknię oraz czerwony płaszcz. W oddali pejzaż z miastem po lewej, u góry szaro-złote niebo. Po lewej u dołu sygnatura „A D L”. Całość zwieńczona promienistą glorią z gołębicą Ducha Świętego w otoku utworzonym z chmur i główek anielskich. Struktura marmoryzowana w kolorze niebieskim, a płyciny w kolorze jasnoróżowym; ornamentyka, gloria i profile złocone i srebrzone.
ambona

Ambona

Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca, z wejściem od strony zaplecka. Kosz jest na planie ściętego sześcioboku ze ściankami wydzielonymi półfilarami o kapitelach korynckich. Pola ścianek wypełniają płyciny w kształcie stojącego prostokąta o narożach w formie uszaków, ujęte profilowanym obramieniem. Dół kosza obiega belkowanie z wybrzuszonym architrawem, szerokim fryzem i delikatnym gzymsem. Podwieszenie kosza zakończone jest motywem złoconej szyszki. Parapet ambony jest w formie belkowania ze znacznie wysuniętym gzymsem. W dolnej części zaplecka znajdują się prowadzące na ambonę drzwi. Powyżej jest płycina w kształcie leżącego prostokąta z płaskorzeźbioną, złoconą parą tablic Mojżeszowych, ujętych srebrzonymi obłokami. Baldachim na rzucie sześcioboku tworzy sześć wklęsłych płycin, dołem obiega je belkowanie z wydatnym gzymsem. Powyżej gzymsu znajduje się niewysoki cokół wyłamujący się na narożach, na których ustawione są płonące wazony. Baldachim wieńczy krzyż. Płyciny kosza ambony zdobią motywy stylizowanej ornamentyki roślinnej, w podniebiu znajduje się sylwetka gołębicy Ducha Świętego ujętej promienistą glorią. Struktura ambony utrzymana jest w odcieniach brązu, detal architektoniczny i ornamentyka są złocone i srebrzone.
ambona

Ambona

Jak cytować?

Paulina Kluz, "Ambona", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2025, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/ambona-9

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności