Św. Andrzej

Dzieje zabytku

Figura św. Andrzeja pochodzi z dawnego ołtarza głównego z około 1749 roku, który mieścił się w poprzednim kościele w Piekielniku. Do nowo wybudowanej świątyni powstał w latach 1882-1884 kolejny ołtarz główny. W jego strukturze umieszono figury z poprzedniego retabulum, w tym omawiane dzieło.

Opis

Rzeźba pełna, ustawiona na podstawie na planie kwadratu. Święty zwrócony frontalnie, z głową lekko skierowaną w prawo, w kontrapoście. Prawą rękę kładzie na piersi, lewą ujmuje ramię krzyża w kształcie litery „X”, stojącego za nim. Twarz ma pociągłą, o pełnych policzkach, dużych, migdałowatych oczach, prostym nosie i pełnych, rozchylonych ustach, okoloną brodą opadającą na pierś i falowanymi, brązowymi włosami sięgającymi ramion. Ubrany jest w srebrzoną, luźną tunikę oraz złocony płaszcz z niebieską podszewką zawiązany w partii nóg. Polichromia ciała naturalistyczna.

Zarys problematyki artystycznej

Wszystkie figury z ołtarza głównego, prócz Marii i św. Jana, są jednorodne pod względem formalnym i zostały wykonane przez tego samego rzeźbiarza. Cechuje je bardzo charakterystyczny typ pełnej twarzy, o niskim czole, dużych oczach, nosie i ustach oraz silnie falowanych włosach. Tkanina rzeźbiona jest w liczne, drobne fałdki i marszczenia, w sposób autonomiczny wobec ciała i jego układu. Modelunek partii anatomicznych i draperii wskazuje na niezbyt wprawnego wykonawcę.
Święty Andrzej był bratem św. Piotra, rybakiem, początkowo był uczniem św. Jana Chrzciciela, później jako jeden z pierwszych został uczniem Chrystusa, który przy drugim spotkaniu wezwał go razem z bratem – „Pójdźcie za Mną, a uczynię was rybakami ludzi” (Mt 4, 19). Działalność apostolską prowadził prawdopodobnie w Azji Mniejszej, gdy dotarł do Patras został aresztowany i skazany na śmierć przez ukrzyżowanie. Świętego można zidentyfikować po jego atrybucie – krzyżu w kształcie litery „X” (tzw. krzyżu św. Andrzeja), na którym poniósł męczeńską śmierć.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Przetarcia polichromii, zabrudzenia.

Streszczenie

Figura św. Andrzeja pochodzi z dawnego ołtarza głównego z około 1749 roku, który mieścił się w poprzednim kościele w Piekielniku. Po wybudowaniu nowego retabulum do następnego kościoła w tej miejscowości, wprawiono do niego dawne figury. Świętego Andrzeja można zidentyfikować po jego atrybucie – krzyżu w kształcie litery „X” (tzw. krzyżu św. Andrzeja), na którym poniósł męczeńską śmierć.

Bibliografia